Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 941

જલ(-ળ)-સેના
જલ(-ળ)-સેના સ્રી, જલ(-ળ)-સૈન્ય ન. [સં.] દરિયાઈ લશ્કર, નૌકા સૈન્ય, ‘નૅવી’
જણસે પું. [અર. જસહ] ગાનતાનના મેળાવડો. (૨)(લા.) આનંદ-ઉત્સહ માટે એકઠા થવું એ, આનંદ-ઉત્સવ જસ(-n)-સ્તંભ (-તમ્ભ) પું. [સં.] સમુદ્રના પાણીના વંટાળના પ્રકારના ઊભા થાંભલે
ht
જલ-સ્થ વિ. [સં.] પાણીમાં રહેનારું જલ(-ળ)-સ્થાન ન. [સં.] પાણીનું ઠેકાણું, નવાણ, જળાશય જલ-સ્થિત વિ. [સં.] જુએ ‘જલસ્થ.’ જલ-સ્થિતિશાસ્ત્ર ન. [સં.] પાણીનું દબાણ તેમજ સમતાલપણું બતાવનારું શાસ્ત્ર, ‘હાઇડ્રોટૅટિક્સ’ જલ(-ળ)સ્નાન ન. [સં.] પાણીથી નાહવાની ક્રિયા જલ(-ળ)-હસ્તી પું. [સં.] સમુદ્રમાં રહેનારું હાધી જેવા મેાટા શરીરનું એક પ્રાણી
જલ-હરણુ ન. [સં.] પદાર્થમાંથી ભેજ ઉડાડી દેવાની ક્રિયા, ‘ડિ-હાઇડ્રૅ શન' (ર. વિ.)
જલ-હારક વિ. [સં. ] પદાર્થમાંથી ભેજ હરી લેનારું, ‘ડિ-હાઇડ્રેટર’ [જ ‘જલેાદર.' જä(-ળ)દ(-ધ)ર (જલ(-ળ)-(--ધ)ર) ન. [સં. જો] જલ(-ળા) વિ. ઝુ એ ‘જલ(-q)મું' + ગુ. ‘આ' રૃ.પ્ર., હિં] ખાળવામાં કામ લાગે તેનું (લાકડાં વગેરે), ‘ફ્યુઅલ,’જલે (૨) તરત સળગી ઊઠે તેવું, જવાળાગ્રાહી, ‘કેમ્બસ્ટિબલ' જલા(-ળા)ખુ ન. [સં. નછાવ-પાણી] પાણીમાં રહેનારું એક પ્રાણી [‘વૅટર-સ્ટારેઇજ,’ ‘રિઝયર' જલા(ળા)ગાર ન. [સં. નજ + માર] પાણીનું સ્થાન, ટાંકી' જલાત્મક વિ. સં. ∞ + યાત્મન્ + ] જુએ ‘જલ-રૂપ., જલા(-ળા)ધારી શ્રી. [સં. નરુ + આધાર + ગુ. ઈ” સ્ત્રીપ્રત્યચ] શિવલિંગની યાનિના આકારની બેસણી
જલધિવાસન ન. [સં. ઇ+ અધિવાસ] મૂર્તિને પાણીથી
સ્નાન કરાવવું એ, જલાયેંગ
જલાન્વિત વિ. [સં. ન∞ + મન્વિત] પાણીવાળું જલા(-ળા)ભાસ પું [સં. ખરુ + આ-માત] પાણીને આભાસ,
મૃગજળ
જલાભિષિચન (-વિચન) ન. [સે, ન + અમિ-વિશ્વન], જલાભિષેક યું. [સં. નજ + મિ-વેTM] જ એ ‘જલાધિવાસન,’ જલાભેદ્ય વિ. સં. નRs+ -મૈય] પાણી જેને ભેદી ન શકે તેલું, ‘વૉટર-પ્રક’, ‘વૅટર-ટાઇટ' [‘જલાધિવાસન.’ જણાવ્યંગ (જલાભ્ય) 1. + *CK] જુએ જલાદ્ર' વિ. [સં. નજ + ] પાણીથી ભીનું થયેલું જલાલ વિ. [અર.] ઝગમગતું, પ્રકાશતું જલાલી` શ્રી. [અર ] ઝગમગાટ, પ્રકાશ, રેશની. (૨) (લા.) ભપકા, ઠાઠ-માટે
[સં.]
જલાલીડે વિ. [‘જલાલુદ્દીન' દ્વારા ‘જલાલ' + ગુ. ' ત. પ્ર.] જલાલુદ્દીન (અકબરશાહ) શહેન-શાહીને લગતું (‘જલાલી રૂપિયે।'). (૨) કોઈ જલાલુદ્દીન નામના મુસ્લિમ મુખારી સંતને લગતું (‘જલાલી સંપ્રદાય') જલ(-ળા)વરણુ ન. [સં. નજ + મા-વર્ળ] પ્રાણીના રૂપમાં રહેલું ઢાંકણ, હાઇડ્રો-ફિયર'
Jain Education International_2010_04
વ
જણાવર્ત છું. [સં. ખરુ + મા-વā] પાણીના પ્રવાહમાં પડતા ઘૂમરે!-ભમરા–વમળ જલા(-ળા)ત્ર જુએ ‘જલકું’માં. જલાવાસ પું. [સં.નજ + મા-વાત] જુએ ‘જલમંદિર.’ જલ-ળા)શય ન. [ર્સ, ખરુ + ત્ર-રાય] પું.] પાણી સંગ્રહાઈ ને રહેલું હાય તેવું સ્થાન, વાવ-કૂવે-કુંડ-હાજ-તળાવ, રિઝર્વીયર' (હ. ગં. શા.)
ર
જતાં(-ળાં)જલિ(-ળિ) (જલા(-ળા)-જલિ,-ળિ) સ્ત્રી. [સં. નહ + શ્રRsિપું.] પાણીના ખેાખે. (૨) (લા.) પિતૃઓને ઉદ્દેશી ખેાબાથી આપવામાં આવતું પાણી જલીય વિ. [સં.] પાણીને લગતું, પાણીનું, (૨) ભેજવાળું જલુ(-વ્,-લે)કા સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘જળે,' જલેબી સ્ત્રી. [અર. ‘જલબ’-વેપાર દ્વારા] (લા.) (પરસુદ્દીના લેટને આથે લાવી પ્રવાહીને કાણાંવાળા વાસણ દ્વારા ઘીમાં પાડી પરંપક્વ થતાં એ ગંછળાઓને ચાસણીમાં નાખી કરવામાં આવતી) એક મીઠાઈ. [અંબેના (-અસ્પ્રેડ), ચેટલા (રૂ. પ્ર.) જલેબીના આકારના અંએડો જલે-ઝુહ ન. [સં.] જુએ ‘જલ-રુહ.’ જલેરી સ્રી. નર્મદા નદીની એક પ્રકારની થતી પરિક્રમા જલેાકા જુએ ‘જલુકા’-‘જળો.’ [એક રેગ (-ળે)દર ન. [સનજ + હā] પેટમાં પાણી ભરાવાના જલે(-ળે)પચાર પું. [સં. + ૩૧-ચાર] જુએ ‘જલ
ચિકિત્સા,'
લાકડાની કે પતરાની ચીપ
જલે(-ળે)યું` ન. [જુએ ‘Ì' દ્વારા ] બગીચાના પાકને નુકસાન કરનારું જળેા જેવું એક જીવડું જલે(-)યું· ન. પાર્ટિયાંના સાંધ પૂરવા માટે વપરાતી [જતું ચાઠું જલે (-ળા)યું” ન, જખમ રુઝાચા પછી એ સ્થાને રહી જ લેમ સ્ત્રી. [સ, નઇ + fમ પું., સ્ત્રી.] જુએ ‘જલ-લહેરી.’ જલાષધિ સ્ક્રી. [સં, નહ+ પ્રોવ] પાણીમાં ઊગતી વનસ્પતિ જદ વિ. [અર.] જુએ ‘જલદ.’
જરૂપ પું. [સં.] કહેવું એ, કથન. (૨) પરપક્ષ-ખંડન અને સ્વપક્ષ-મંડનની ઢાકેએ કરવામાં આવતા વાદ, આર્ગ્યુમેસ્ટેશન' (રા. વિ.) (તર્ક.). (૩) (લા.) બડબડાટ, ખકવાદ, લવાર
જપક વિ. [સં.] એલ એલ કરનારું જપન ન. [સં] જએ ‘જ૫(૧)(૩).’ જપ-વાદ પું. [સં.] જુએ ‘૫(૨).’
જલ્પવું અ, ક્રિ. [સં તત્સમ] (લા.) બેલ બેલ કરવું, અકવાટ કરવા, લવારા કરવા [(૨) ખાટકી જલ્લાદ પું. [અર.] (બીજાને) શરચ્છેદ કરનાર માણસ, જલ્લાદ-ગીરી સ્રી. [અર. ‘જલ્લાદ’+ફા.], જલ્લાદી સ્ત્રી. [અર.] શિરચ્છેદ કરવાનું કામ (૨) ખાટકીને ધંધા પું. [સ.] ગતિ, વેગ, ત્વરા-ઝડપ
જ
જત્ર પું. [સં. થવ] ધઉંના જેવું એક ધાન્ય. (૨) જવના વજનનું એક માપ. (૩) હાયપગની આંગળીએમાં જવના આકારનું તે તે ચિહન. તિલ મૂકવા (રૂ.પ્ર.) શ્રાદ્ધ સરાવવું. લાવવા (રૂ. પ્ર.) મરણને લગતી તૈયારી કરવી.