Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 939

જલ-ચુસ્ત
૮૪
જલ(ળ)પ્રદેશ જલ-ચુસ્ત વિ. સ.+ જુઓ “ચુસ્ત.'] જેમાંથી પાણી કરી ‘વેટર-પ્રેસર' (૫. વિ.)
[આરંભ ન શકે તેવું, “ટર-પ્રૂફ'
જલદાગમ પં. [સં. વરૂ (મેઘ) + મા-H] વર્ષાઋતુને જલ-એષક વિ. [સં] પાણી ચુસી લેનારું (યંત્ર વગેરે) જલ(-ળ)-દાન ન. [સં] શ્રાદ્ધ નિમિત્તે પીપળે તેમજ નવાણજલ-જ વિ. સિં.] પાણીમાં ઊગનારું (૨) ન. કમળ. (૩) માં પાણી રેડવું એ, ઉદક ક્રિયા રાત્રિકમલ, ઇદીવર
[વગેરે) જલ(ળ)-દાહ ૫. સિં.) શબને પાણીમાં ડુબાડી દેવામાં જલ-જનિત વિ. [સં.] પાણીમાંથી ઉત્પન્ન કરેલું (વીજળી આવે એ રીતે થતો નિકાલ જલ-જમની સ્ત્રી. એ. નામને એક વેલો
જલ-દિવ્ય ન [સં.] પાણીમાં ડૂબકી મરાવી અપરાધની જલ(ળ)-જલ(-ળ)-બંબાકાર (-બખાકાર) ક્રિ. વિ. [સ, પરીક્ષા કરવા માટેની એક જૂની રીત [ઉતાવળે દ્વિર્ભાવ + એ બંબાકાર'] બધે પાણી જ પાણી હોય જલદી ક્રિ. વિ. [ફા. જફદી] એકદમ, તરત, ઝટ, તાકીદે, એમ, જલમય
જલ(ળ)-દીક્ષા શ્રી. [સં] પાણી દ્વારા અપાતી ખ્રિસ્તી ધર્મની જલ(-ળ)-જંતુ (-જન્ત) ન. સિ., .] જળચર પ્રાણી દીક્ષા, ‘બેટિઝમ' જલ(ળ)-જંત્ર (જન્મ) ન. [સ + સં. ઇત્ર અવ. તદ્ભવ] જલ-દીધિકા શ્રી. [સં.] પગથિયાંવાળી વાવ પાણીને કુવારે. (૨) પવન-ચક્કી
જલ-ળ)-દુર્ગ કું. [૪] ચારે બાજ પાણી વીંટળાયેલું હોય જલ- શ્રી. [સં.] (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે સમુદ્ર- તેવી સુરક્ષા, પાણીરૂપ કિ
મંથન સમયે સમુદ્રમાંથી ઉત્પન્ન થયેલી હોઈ) લક્ષ્મી જલ(ળ)-દેવ . [સં.] કઈ નવાણ કરતી વેળા સ્થાપજલ(ળ)-જાત વિ; ન. [સં.] જુઓ “જલ-જ.”
વામાં આવતા વરુણદેવ જલ(-ળ)-જાત્રા સ્ત્રી. [સં. + જુઓ ‘ાત્રા.”] પુષ્ટિમાર્ગીય જલ(ળ)-દેવતા સ્ત્રી, પું [સ, સ્ત્રી.] પાણીમાં રહેલ મનાતા મંદિરમાં જેઠ સુદિ પૂનમને બહારના નવાણેથી જલ અને આધ્યાત્મિક દેવ. (૨) સ્ત્રી. જળદેવી લાવવાનો ઉત્સવ, જલયાત્રા. (સંજ્ઞા)
જલ(ળ)-દેવી સ્ત્રી. [સં.] પાણીમાં રહેલ મનાતી એની જલ(ળ)-જાંબ ૫. [સં. 18-9 -> પ્રા. બંધમ-] આધ્યામિક દેવી, જલદેવતા સમુદ્રકલ નામની વનસ્પતિ
જલદ્રવ્ય ન. [સં] પાંચ મહાભૂતોમાંનું પાણી એ દ્રવ્ય. (વર્ક) જલ(ળ)-જીવી વિ. [સ., .] પાણું ઉપર માત્ર જીવનારું. જલ(ળ)-દ્વાર ન. [સં.] પાણી ચાલ્યું જવા માટે રાખેલું (૨) પાણીમાંનાં પ્રાણીઓની હિંસા કરી જીવનારું કે કરેલું બાકું (મકાન વગેરેની દીવાલમાં, તેમ નહેરની જલ-ઝીલણી વિ, સ્ત્રી. [સં. + ઓ “ઝીલવું' + ગુ. “અણું ચાવીને રૂપનું) કુ. પ્ર. + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ઠાકોરજીને નદી-નવાણમાં જલ(-ળ)-ધર છું. [૩] મેઘ. (૨) સમુદ્ર. (૩) ન.(ગુ.) વાદળું જઈ નાહવાના ભાવની આષાઢ સુદ અગિયારસની તિથિ. જલ(ળ)-ધારા સ્ત્રી. સિ.] પાણીની ધારા, પાણીને પ્રવાહ, (સંજ્ઞા.)
પાણીની શેડ
[દરિયે જલ(-ળ)-તરંગ (-તરપુ સં.) પાણીનું મેજ. (૨) જલ(નિ)ધિ પું, [સં. પાણીના ભંડારરૂપ સાગર, સમુદ્ર, બાવીસ કાળાં કે વાટકીમાં પાણી વધતું ઓછું નાખી જલધિ-જલ ન. [સં] સાગરનું પાણી, સમુદ્ર જલ સંગીતની ૨૨ અતિ ગોઠવી બંને હાથે બે ડાંડીઓથી જલધિજા, તનયા સ્ત્રી, સિં] જાઓ “જલ-જા.” વગાડવામાં આવતું વાઘ. (સંગીત.)
જલધિ-તરંગ (-તર) પું [સં] સાગરનું મોજું જલતરંગ-ન્યાય (તર 3) પું [સં.] પાણીથી માં ઉભરાતાં જલ(ળ)- ધેધ ! [સં. + એ ધોધ.'] પાણીને ઊંચેથી દેખાતા છતાં પાણી અને મોજાં એકરૂપ છે એ પ્રકારનું પડ પ્રબળ પ્રવાહ વ્યાપક દ્રષ્ટાંત
જલન ન. સિં] બળતરા, દાઝ. (૨) (લા.) ક્રોધ, ગુસ્સે જલતરંગી (-તરકગી) વિ., પૃ. [સ.] જલતરંગ ઉપર વગાડ- જલ(ળ)નિધિ જુઓ “જલછે.” (ર) પાણીના સંઘરાનું નાર (કલાકાર). (સંગીત.)
[મિથ્યા પ્રયત્ન સ્થાન, ‘વેટર-સ્ટોરેજ' જલ-તાન ન. [.] (લા.) પાણીમાં બાયકા ભરવા એ, જલ-નિમગ્ન વુિં, [સ.] પાણીમાં ડુબી ગયેલું જલ૮-૧)-તુલ સ્ત્રી. સિં] પાણીનું દબાણ અને સમતલ- જલ-નિમજજન ન. [૪] પાણીમાં ડૂબકી મારવી એ, બકી પણું બતાવનારું યંવ (વાજવું), “હાઇડ્રોસ્ટેટિક બૅલેન્સ' જલ-નિર્ગમ પું, -મન ન. [સં.] પાણીનો નિકાસ જલ-તુંબિકા –તબિકા) સી. [સં] પાણીમાં તરવાનું જલ(ળ)-નીલિ, ૦૩ સ્ત્રી. [સં.] શેવાળ તુંબડું
જલ(-ળ-પતિ મું. [૩] વરુણદેવ. (૨) સમુદ્ર જલતુંબિકા-ન્યાય (તુમ્બિકા- કું. [૪] છુપાવું છુપાય જલ(ળ)-પથ પું [સં.] જુઓ “જલ-માર્ગ.” નહિ તે પ્રકારનું જલ-તુંબિકાનું દષ્ટાંત
જલ(-ળો-પાત્ર ન. [૪] પાણી રાખવાનું કે પીવાનું ઠામ જલતેરી સ્ત્રી, એ નામની એક માછલી
(કેઠી હાડ ગાગર માટલું ગોળી ગળી કળશો પયાલો વગેરે) જલદ વિ. ફિ. જહદ ] આકરું, ઉગ્ર, તેજ, (૨) સ્પર્શ થતાં જલ(-ળ પાન ન. સિં] પાણી પીવું એ. (૨) [હિં.] ચમચમાટી ઉપજાવે તેવું [અત્યત ગંભીર સાધારણ નાસ્તો
વિનસ્પતિ જલદગંભીર ભીર) વિ. [જઓ જલદ' + સં.] જલ-પીપળી સ્ત્રી, [સ. ૧figી ૨તલિ નામની જલ-ળ-દબાણ ન [એ. + જુઓ “દબાણ.] પાણીનું દબાણ, જલ(ળ)-પ્રદેશ મું [સં] પાણીની વિપુલતાવાળે ભૂભાગ