Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 937

જરખ
બનાવેલું, હલકા તારના કસબવાળું
જખ ન. [સં, તરક્ષ> પ્રા. તરવું] એ નામનું કમરાની આસપાસ મડદાં ખાવા ફરનારું એક હિંસક પશુ, તરસ જર-ખરીદ શ્રી. [કાર] પૈસા આપી ખરીદેલી ચીજ, વેચાતી લીધેલી વસ્તુ
જરખિયા સ્ત્રી. જુએ ‘જકી,’
જરખેજ વિ. [ફ્રા.], જરખેાજ વિ. ફળદ્રુપ, રસકસવાળું જરખેજી સ્રી. [+ ગુ. ‘ઈ' સ્રીપ્રત્યય], જરખાજી સ્ત્રી. ફળદ્રુપતા, સકસ
૮૯૨
જરગા ન. ઘેાડાને ખાવાનું ઘાસ
જરના ન. એ નામનું સેનેરી છાંટવાળું એક રત્ન, સેનેરી છાંટવાળા પિરાજ [ઘરડું, વૃદ્ધ જરશું વિ. [સં. નર-Ā > પ્રા. લામ-} જ નું, પુરાણું. (૨) જરેજ ન. શાકમાં કામ લાગતા એ નામને એક કંદ [ભેણી જર-જમીન ન., અ. વ. [ફા.] રેકડ સંપત્તિ અને જમીનની જર-જરિયન ન[જુઓ ‘જર' + ‘જરિયાન.’] રેકડ
સંપત્તિ અને જરીના ભરતકામવાળાં કપડાં
જરજરિયું, જરજૐ વિ. સં. s[, અî. તદ્દભવ + ગુ. *યું’–‘ઉં' ત. × } જરિત થઈ ગયેલું, જીર્ણ થઈ ગયેલું, ઘસાઈ ગયેલું, જાજરું જરોખમ ન. [જુએ ‘જર' + ‘જોખમ.'], જર-જોખા પું. [+‘જોખે.'] રાકડ સંપત્તિ-ાનું વગેરે બેખમની ચીજ જર વિ. [સં., પું.] ઘરડું, વૃદ્ધ જરડ-તા સ્ત્રી. [સં.] ઘડપણ, વૃદ્ધાવસ્થા, જેકી જરા જુઓ ‘જડકા.'
જરડી સ્ત્રી એક પ્રકારનું પૈાક ઘાસ [સુકી ડાળી જરડું ન કાંટ્રાવાળાં નાનાં મેટાં ઝાડની નાની નાની તૂટેલી જરણ॰ ન. [સં.] વૃદ્ધ થતા જવું એ, ઘસાતા જવું એ જર્ણન. ખાટલા કે ઘેડિયા નીચે શેક લેવા માટે ઠીબડામાં રાખવામાં આવતાં સળગેલાં છાણાં કે અંગાર જરણ-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં.] પદાર્થોના નાશનાં કુદરતી કારણા વિશે વિચાર આપતું શાસ્ત્ર
જરણા સ્ત્રી. ધીરજ, (૨) હામ, હિંમત
જરત વિ. સં. નતૂ] ઘસાતું જતું, વૃદ્ધ થતું જતું
જરત્કારુક્ષેત્રન. [સં.] સુરત નજીક મોટી સુંવાળીમાં ગણાતું એક પૌરાણિક તીર્થસ્થળ. (સંજ્ઞા.) (ન. મા.) જરથ્રુસ્ર, જરથાત પું. [અવે., મૈં।. જરાતુક્ષ્ ] પારસીએના ધર્મના આદિ પેગંબર. (સંજ્ઞા.) [ધર્મનું અનુયાયી જરથાતી કવિ, [+ ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] જરથ્રુસ્રના ફેલાવેલા જરદ(-હું) વિ. [ફા. જ, + ગુ, ‘ઉં’ ત. પ્ર.] ઝાંખા પીળા રંગનું ધનિક જરદાર વિ. [ા.] પૈસાદાર, માલદાર, તવંગર, રાહુકાર, જરદાલુ(-જી) ન. [કા, જાલુ] ઠંડા પ્રદેશમાં થતા એક મેવા (કેા તેમજ લીલેા) રિંગના રસ જરદી સ્ત્રી. [ફા.] આછા પીળા રંગ. (૨) ઈંડામાંનેા પીળા જરવું જુએ ‘૨૬.’
જરદો હું. [ા. જદલ્] કેસર નાખ્યું હોય તેવે તમાકુની ખાવા માટેની પત્તી, સા
Jain Education International_2010_04
ભાત, (ર)
જરવાસે।
જરદોજ વિ. [ફા.], “સ વિ. જરી કસબનું કામ કરનાર કારીગર જરાજી સ્ત્રી. [ફા.], સી સ્ત્રી. જરી કસબનું કામ, કસબી કામ, ભરતકામ [વખતે પડતા એરના ચીરા જર-પટા પું., બ. વ. [જુએ ‘જરÖ’+‘પટા.’] ઢાર વિચાતી જર્-પત સ્ત્રી, ન. [જ ‘રવું' દ્વારા.] પચી જવું એ, પાચન, ઉત્તમે [ધનિક, જર-દાર જર-પતિ પું. [જુએ જર॰' + સં.] લક્ષ્મીપતિ, પૈસાદાર, જરપણું સ. ક્રિ. અગાઉથી વેચવું, સાદું કરવું. જરપાવું કર્માણ., ક્રિ. જરપાવવું કે., સ. ક્રિ જરાવવું, જપાવું એ ‘જરપણું”માં, જરબ પું. [અર. •ઝમ્] ફટકા, ધા
જર-ભાજી શ્રી. એ નામની એક ભાજી
જર-મદ પું., [૪એ ‘જર'+સં.] ધનના મ જરમાઈ ત., બ. વ. કાકમરીનાં બિયાં જર-માલ પું. [ફા.] માલમત્તા, મૂડી-મિલકત જર-સુખું વિ. ઈર્ષ્યાખેર, દ્વેષીલું
જર-વ-જર વિ. [ફ્રા. ‘જર્રહ,'-દ્વિર્ભાવ] સહેજ-સાજ, જરાતરા જરવત ન. ઝાડનું થડ [એક અયવ જર-વાસે` પું. જેમાંથી પાચક રસ ઝરે છે. તેવા જન્ડરના જરવાસે જએ ‘જવાસે,' જરવાળિયું વિ. પાંખા તારનું વણેલું. (ર) જીર્ણશીર્ણ (કપડું) જરવું . ક્રિ. [સ. ગૃ> ર્ ત સમ] જીર્ણ થવું, ઘસાઈ જવું. (ર) તાણાવાણાનું છઠ્ઠું-હું થઈ જવું. (૩) પચી જવું, હજમ થયું. જેરવવું પ્રે., સ. ક્રિ જરસ પું., મ. વ. [૪ આમ, ધેાળે કાચા મળ જરા સ્ત્રી. [સં] ઘડપણ, વૃદ્ધાવસ્થા, બુઢાપા જરાૐ ક્રિ. વિ. [ફા. જર્હ] થાડું, તદ્દન અલ્પ, લગાર. [॰ જરામાં (રૂ. પ્ર.) કાઈ કારણ વિના] જરા(૰એ)ક ક્રિ. વિ. [જએ ‘જરા+ગુ, એક’–‘ક' ત. પ્ર.] લગારેક, સહેજસાજ
‘જરવું' દ્વારા ] મરડામાં પડતા
જરાન્ગ્રસ્ત વિ. [સં] વૃદ્ધાવસ્થાથી ઘેરાયેલું, તદ્ન ઘરડું જરા-જીણુ વિ. [સં.] વૃદ્ધાવસ્થાને લીધે ઘસાઈ ગયેલું, ઘડપણથી ખખડી ગયેલું
જરા-જૂર વિ. [સં. 1 + મૂળ, અર્થા. તદભવ], જરાજર્ણ વિ. [સં.] જુએ ‘જરા જીણું ’ જરાતરા ક્રિ. વિ. [જએ ‘જરાર' દ્વારા.]જુએ ‘જરાક.’ જરાતુર વિ. [સં. નરા + માતુર] ઘડપણને લીધે માસિક રીતે વ્યગ્ર થયેલું [તું માત જરા-મરણ ન. [સં.] ઘડપણ અને માત. (ર) ઘડપણથી જરાયત વિ. [અર. જિરાઅત્] વરસાદના પાણીથી થનાર (ખેતી), વર્લ્ડ-સિંચિત
જરાય ન. [સં] ગર્ભાશયમાંની ગર્ભને વીંટળાયેલી આર જરાયુ-જ વિ. [સં.] ગર્ભાશયમાંની ગર્ભને વીંટળાઈને કે એર સાથે જન્મ લેનારું (માનવ-પશુ વગેરે પ્રાણી) જરાવવું, જરાણું જુએ ‘જારવું’માં.
જરાવસ્થા સ્ત્રી. [સં. રા+ અવસ્થા] ઘડપણ, વૃદ્ધાવસ્થા જરાતૃત વિ. [સં. નરા + અવૃત્ત] ઘડપણથી ઘેરાયેલું