Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 934

૮૮૯
જમલેક
જમા જમલેક હું. [ઓ “જમ” + સં] જાઓ “યમ-લક.” મહિને. (સંજ્ઞા.)
[મહિને. (સંજ્ઞા) જમવું સ. મિ. (સં. નમ તસમ] ભેજન કરવું, ખેરાક જમાદિલ આખર ૫. [અર.] ઇસ્લામી હિજરી સનને સાતમે લે, ખાવું (આ ધાતુને ભ. ક. માં કર્તરિ પ્રયોગ : “હું જમાન જુઓ ‘ામિન.' રોટલી જમે'). [જવું (રૂ. પ્ર.) ખાવું પીવું. જમી જવું જમના-ખત જ “જામિન-ખત.” (રૂ. પ્ર.) એળવી લેવું] જમાવું૧ કમણિ, ક્રિ. જમાવું જમાન-ગતું જુઓ ‘જામિન-ગતું.’ પ્રે, સ. કિ.
જમાન-ગરું જુઓ ‘ામિન-ગરું.’ જમશેદજી સ્ત્રીનવસારીના કાઈ પારસી ગૃહસ્થના નામ જમાનત સ્ત્રી, [અર.] જામનગીરી, ‘સિકયુરિટી ઉપરથી] નવસારી બાજ થતી એ નામની કેરીની એક જાત જમાનતદાર વિ. [ + ફા. પ્રત્યચ], જમાનતી વિ. [+ગુ જમશેદી વિ. [અવે. જમશી + ગુ. ‘ઈ’ત. પ્ર.] ઈરાનના “ઈ' ત. પ્ર.] જાઓ “જામન.”
એક મશહુર રાજાને લગતું, એના નામના સંબંધવાળું.નવરોજ જમાના-જનું વિ. [જ એ “જમાનો' + જ =] ઘણું પ્રાચીન, (રૂ. પ્ર.) ૨૧મી માર્ચ આસપાસને એક પારસી તહેવાર] જુના સમયથી ચાલ્યું આવતું, જન-જનું [ઈડ–દાવ જમસી છું. એક જાતને આસમાની ખનીજ પદાર્થ (દવામાં જમાનિયે દાવ છું. પેટલાદ તરફથી રમાતે એક રમત, કામ લાગતો).
[જોહર.' જમાની સ્ત્રી. [અર. જામિન] જામનગીરી, જમાનત જમ-હર ન. [સ, -પૃ> પ્ર. નમ-ઘર પ્રા.>મ હૃ] જએ જમાની-ખત ન. જિઓ “જમાની’ + ‘ખત.'] જામનગીરીનું જમા(મે) વિ. [અર. જમઅ] એકઠું થયેલું. (૨) ચેપડામાં લખાણ (ડાબી બાજુ) જમા ખાતે લખાયેલું, આવક થયેલું.[, આપવું જમાનો છું. [. જમાન] યુગ, સમય, વખત. [-નાનું (રૂ. પ્ર.) લેણું આપવું. ૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) જમા પડખે નોંધ ખાધેલ (રૂ. પ્ર.) અનુભવી, રીઢું, પાકટ]. કરવી. ૯ થવું (રૂ. પ્ર.) જમા પડખે નેધાવું. ૦ માંઢવું, જમા-ધ સ્ત્રી. જિઓ “જમા’ + ‘ને.'] માત્ર આવક ૦ લેવું (રૂ. પ્ર.) જમા પડખે નાંધવું].
નાંધવાને પડે જમાઈ પુ. [સે. નામાતૃ-> પ્રા. નામાન-] દીકરીને પતિ જમા(-)-પાસું ન- જિઓ ‘જમાં' + ‘પાસું.”] ચોપડામાંના જમા(મે)-ઉધાર ન [ + જ “ઉધાર.] આવેલી અને “જમા” બાજુનું (ડાબી બાજુનું) પડખું, જમા-બાજુ, ક્રેડિટ
અપાયેલી રકમને માંડવામાં આવતે હિસાબ, આય- સાઇડ' ચયની નેધ
જમા-મૂંજી સ્ત્રી. [જ “જમા” + “જી.] બચાવેલી મૂડી જમા-કાર કુન પું[+ જ કારકુન.'] અનામત ૨કમ લઈ જમા-બંદી (બન્દી, સ્ત્રી, જિઓ “જમા' + ફા.), ધી સ્ત્રી,
એને જમાખર્ચ નાખનાર કલાર્ક, ડિઝિટ કલાર્ક' માપ જાત પ્રકાર વગેરેની તપાસ કરી. ખેતરની વાર્ષિક જમા-ખબર સ્ત્રી. [+ જુઓ “ખબર.'] જમા કર્યાની વિગત, પેદાશ ઉપર લેવાના (સતનત અને મુલાઈમાં) કરની
આકારણી, ‘લૅન્ડ રેવન્ય સેટલમેન્ટ જમા-ખરચ, જમા-ખર્ચ પું, ન. [+ જુએ ખરચં–ખર્ચ.], જમા-બાકી વિ. જિઓ ‘મા’ + બાકી.'] જમા-બાજુ સરજમા-ખરચી, જપા-ખર્ચ સ્ત્રી. [+ જુઓ “ખરચી-ખર્ચા.']. વાળ વધતી (રકમ)
[જએ “જમાપાસું.” રેકડ નહિ તેવી હેરફેરના હવાલા નાખવા એ
જમા(મે)-બાજ(જ) સ્ત્રી. જિઓ “જમા”+ બાજ જ ] જમાડવું જુઓ જમવું'માં. (૨) લા.) માર માર. (૩) જમા રજા સ્ત્રી. જિઓ “જમા' + “રજા.'] ભેગવવાની બાકી લાંચ આપવી [મૂહ રહેલી રા, “લીવ ડયૂ”
[ફિકેટ ફોર લીવ’ જમાત સ્ત્રી. [અર. જમાઅત ] સમુદાય, સમૂહ. (૨) જ્ઞાતિ- જમા રજા-પ્રમાણપત્ર ન. [ + સં] “ઓલિજિબિલિટી સર્ટિજમાત-ખાનું ન. [ + જુઓ ‘ખાનું.'] જ્ઞાતિને એકઠું થવાનું જમાલ-ગેટ પું. નેપાળો ( પગી વનસ્પતિ) સ્થાન કે મકાન
જમાલિયે વિ, પું. [અર. ‘જમા' - સૌંદર્ય + ગુ. ઈયું જમાત-ભાઈ પું. [ + જુએ “ભાઈ.'] જ્ઞાતિબંધુ, નાત-ભાઈ ત. પ્ર.] (લા.) નમાલો માણસ જમાતી વિ. [+ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર] જમાતને લગતું, સામુદાયિક, જમાવ છું. જિઓ ‘જામવું' + ગુ. ‘આવ' કુ. પ્ર.] એકઠું સામુહિક
થઈ એક સ્થળે સ્થિર થવું એ. (૨) ઘણાને એકસાથે જમાદ ડું [અર.] ઊગી ન શકે તે એક ખનીજ પદાર્થે થયેલો મેળાપ. (૩) ભરાવે, ભીડ, એકમુલેશન” જમાદાર-૫ જિઓ “જમા'+ફા. પ્રત્યય] સરકારી આવકવસૂલ જમાવટ () સ્ત્રી. [જ “જામવું' + ગુ. “આવટી' કુ.
લાવનાર અમલદાર, (૨) લશ્કરમાં નાની ટુકડીને નાયક. (૩) પ્ર.] જાઓ ‘જમાવ(૨).' (૨) બંધ બેસતી મેળવણી રક્ષક સિપાઈ. (૪) (લા.) સ્ત્રી. (કઈ જમાદારે ફળ લાવી જમાવવું જુઓ જામવું'મ.. વ્યાપક કરેલો હોવાને કારણે) સૌરાષ્ટ્રમાં મહુવામાં થતી જમા-વસૂલ ન. [જ એ ‘જમાં+‘વસૂલ.]રાજ્યના ભિન્ન ભિન્ન કેરીની એક ઊંચી જાત. (સંજ્ઞા.)
પ્રકારના મહેસૂલની વસુલાત જમાદારી સ્ત્રી. [ + ફા. “ઈ' પ્ર.] જમાદારની જગ્યા કે જમાવસૂલી સ્ત્રી. [+ગુ, “ઈ' ત. પ્ર.) વિટીની વસૂલાત, હેદો. (૨) જમાદારની કામગીરી. [ કરવી (રૂ. કર જમીન મહેસૂલની વસુલાત બળજબરી કરવી. (૨) માથાભારે થઈ ધમકાવવું] જમા-વહી સ્ત્રી. [જુઓ ‘મા’ કે ‘વહી.'] જુઓ જમા-ધ.” જમાદિલ અવલ પં. [અર. ઈસ્લામી હિજરી સન છો જમાવું જુઓ “જમવું'માં.