Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 897

છત્ર-યોગ
છત્ર-યોગ પું, [સં.] ચંદ્ર વગેરેના નક્ષત્રા સાથે થતા એક છત્રના આકારના યોગ. (જ્યા.) ['પૅરેટ'
છત્ર-૧ાહન ન. [સં.] વિમાનમાંથી નીચે ઊતરવાની છત્રી, છત્ર-સિંહાસન (-ાંસહાસન) ન. [સં.] ઉંપર છત્રવાળું રાજાસન ત્રાક ન. [ર્સ.] નાનું છત્ર. (ર) બિલાડીના ટોપ છત્રાકાર પું., છત્રાકૃતિ શ્રી. [સં. છત્ર + આા-વાર, આા-તિ] છત્રના ઘાટ. (ર) વિ. છત્રના જેવા ઘાટવાળું ત્રાળું, છત્રિયાળું વિ. [જ સં ઞ + ગુ. ‘આછું' ત. પ્ર., છત્રી + ગુ. આળું' ત. પ્ર.] છત્રીવાળું છત્રી સ્ત્રી, [સં.] નાનું છત્ર. (ર) પલંગ વગેરે ઉપરનું ઢાંકણ (૩) જએ ‘તરડી.’ છત્રી-દલ(-ળ) ન. [સં.] વિમાનમાંથી પૅરેટ' દ્વારા ઊતરી યુદ્ધ આપનારા સૈનિકાની સેના, ‘પૅરેટ્ટ સ’ છત્રી-પલંગ (-પલ) પું. [સં. + જ ‘પલંગ,'] જેના ચાર પાયા ઉપરની ઊભી દાંડી ઉપર મચ્છરદાની ઢાંકવાની ન્યવસ્થા હોય તેવા પલંગ, છતર-પલંગ, છત્ર-પલંગ ત્રી-વા ન. [સં. + જુએ વાજું.) એકસાથે કામ કરતા વાકાના સમૂહ, વાદક-વૃંદ. (૨) એ પ્રકારનું વાદ્ય, ‘બૅન્ડ’ છત્રીસ(-શ) વિ. [સં. ત્રિરાત> પ્રા, છત્તીસ, પરંતુ ત્રીસ'ના સાદયે] ત્રૌસ અને છની સંખ્યાનું છત્રીસ(-શ)-સું વિ. [+ ગુ, ‘મું' ત. પ્ર.] છત્રીસની સંખ્યાએ પહોંચેલું ઘડિયા (આંકને છત્રીસમાં(શાં) ન., મુ. વ. [ + ગુ. ‘*' ત. પ્ર.] છત્રીસના છત્રીસી(-શી) સ્ત્રી. [ + ગુ.ઈ' ત, પ્ર.] છત્રીસ પદ્યોના સમહ, જેમાં છત્રીસ પદ્મા હોય તેવા સંગ્રહ [છત્રીસ છત્રીસે(-રો)* વિ. [ + ગુ. એક.'] આશરે છત્રીસ, લગભગ છત્રીસે (-શે) પું, [ + ગુ. એ' ત. પ્ર.] કાઈ પણ સૈકાના છત્રીસમા વર્ષના દુકાળ [પાંખ. (૩) પાંદડું છદ પું., -દન ન. [સં.] ઢાંકણ, આવરણ. (ર) પક્ષીની છદરાવવું જઆ છન્દરાનું’માં,
૮પ૨
છદ્રાનું અ. ક્રિ. પથરાયું. દરાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. છા ન. [સં.] કપટ, ઢોંગ. (ર) દગા, પ્રપંચ, કાવતરું છદ્મ-તા શ્રી. [સં.] કપટીપણું, ઢાંગ છદ્મ-લિંગ (-લિ) વિ. [સં.], -શ્રી વિ. [ä,, પુ.] પુરુષવેશમાં સ્ત્રી અને સ્ત્રીના વેશમાં પુરુષ–એવું છદ્મવેશ પું. [સં.] ઓળખાય નહિ એ રીતના પહેરેલેા પોશાક છદ્મવેશ-ધારી, છદ્મ-વેશી વિ. સં., પું.] છદ્મવેરાવાળું છદ્માવરણુ ન. [સં. ઇવન્ + મા-વર્ળ] યુક્તિથી ઢાંકી દેવું કે ઢાંકી રાખવું એ, યુક્તિ-ગાપન, વ્યૂહ-ગાપન, પ્રેમાઉ-લેઇજ’ છધારું વિ. [જ઼એ ‘ૐ' + ‘ધાર' + ગુ, ‘''ત. ..] છ ધાર-વાળું, છે બાજુવાળું, ષટકોણ
છનક-મનક ક્રિ. વિ. [રવા.] છતક-મનક' એવા અવાજથી (ખાસ ગાતાં-મજાવતાં)
ઇનકાવવું જએ છનકવુંમાં.
છનકાવવું અ. ક્રિ. [રવા.] ખણખણવું, નકાળનું પ્રે., સક્રિ છન છત ક્રિ. વિ. [વા.] ‘છત છત’ એવા અવાજથી છનછનાટ પું., "ટી સ્રી. [જુએ ‘છત છત' + ગુ. ‘આટ’ ત. x + ઈ 'પ્રત્યય.] ‘છન છન' એવા સતત થતા અવાજ.
Jain Education International_2010_04
છપાઈ
(ર) (લા.) ધનના વધુ પડતા વધારા છનછનિત વિ. [જુએ ‘ઇન-ઇન' + સેં, ધૃત્ત ત. પ્ર.] ઈબ્ન ઈબ્ન' અવાજ કરી ઊઠેલું [પ્ર.] (લા.) કાંસી-જોડાં, ઝાંઝ છનછનિયાઁ ન., અ. વ. [જુએ ‘છનછન’+ ગુ. ‘ઇયું’ ત. છનમક્રિયાં ન., બ. વ. [રવા.] (લા.) આનંદ છનમનિયાં ન., ખ. ૧. [રવા.] (લા.) નાણાંની છત, છનાઇની છનછની સ્ત્રી. [રવા.] ‘છન' શબ્દને! દ્વિર્ભાવ+ ગુ.' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (લા.) જુએ ‘નમનિયાં.’ [॰ થઈ રહેલી (-રેવી) (રૂ. પ્ર.) નાણાની વિપુલતા કેવી] છનાવવું, છનાવું જએ છાનવું'માં. વેશધારી ઇન્ત વિ. [સં.] ઢંકાયેલું. (૨) સંતાડેલું, છુપાવેલું. (૩) કપટઅન્તુ (નું) વિ. સં. વળવૃત્તિ સ્રી. > પ્રા. ન$] નેવુ ને “ સંખ્યાનું [પહોંચેલું છન્નુ(ri)-મું વિ. [ + ગુ. ‘મું” ત. પ્ર.] છન્નુની સંખ્યાએ છ-પશું વિ. [જુએ ‘ૐ’ + ‘પગ' + ગુ. ‘*' ત. ×.] જેને * પગ હોય તેવું, પદ. (૨) (લા.) વિષયી, વ્યભિચારી છપ-છપલાં ન., અ. વ. [જુએ ‘પવું’–દ્વિર્ભાવ + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થ ત, પ્ર.] ગુપ્ત કામકાજ
છપડી, ખ(-ખા)પડી સ્ત્રી. [રવા. અને દ્વિર્ભાવ.] લુચ્ચાઈ, રાંગાઈ, કુટિલતા [પડવાળું છ-પુ વિ. [જુએ 3 + ‘પડ’ + ગુ. ‘*' ત. પ્ર.] છ છઠ્ઠુંૐ વિ. [રવા.] લુચ્ચું, ઢાંગું [છીરું છપ(-)તરું વિ. [રવા.] ઘસાઈને પાતળું થઈ ગયેલું. (૨) છપનું વિ. [‘છાનું’ સાથે જ પ્રયાગ, મળમાં પણું' છુપાઈ જવું.] છાનું- પનું, કાઈ ન જાણે એમ છૂપું રહેલું છપન જએ છપ્પન, છપનિયું જુએ ‘નિયું.’ પનિયા જુએ છપ્પનિયેા.’
છપના પુ. જુએ ‘છપ(પ)ન' + ગુ. એ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ૧૯૫૬ વિ. સ.ના પડેલા ભારે દુકાળ છપય જુઓ ‘છપ્પય.’
છપર જુએ ‘છપ્પર.’ છપર-કામ જુએ ‘પર-કામ.’ છપર-ખાટ જુએ છેપુર-ખાટ.’ છપર-પશું જુએ પર-પશું.' છપર-પલંગ (-પલં) જએ ‘છપ્પર-પલંગ.’ છપર-છંદ(-ધ) (-બન્દ,ન્ય) જુએ ‘પર-અંદ(૧).' છપ(પ)ર-મંદી(-ધી) (-મન્દી,-ધી) જુએ. પરમંદી(-ધી).’ છપરિચા પું. એક જાતના સૌરાષ્ટ્રના ઘેાડો છપરી જુએ ‘છાપરી.'
છપરું જ ‘છાપરું.' છપવવું જુએ ‘આપવું’માં.
છપત્રાઈ શ્રી. [જએ ‘પવવું' + ગુ. (241 ૐ પ્ર.] છપાવવાનું મહેનતાણું, છપામણીના ખર્ચ છપણું જુએ ‘છુપાવું.’
છપાઈ શ્રી. [જુએ છાપવું’+પ્યુ. આઈ' ě. પ્ર.] છાપવાની ક્રિયા, ક્ષુદ્રણ, ‘પ્રિન્ટિંગ.' (૩) છાપવાની ઢબ.. (૩)