Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 890

વિટિય(-)
ચોળાઈ
ચોવટિય-૨)ણ (ચૅવટિય(-)શ્ય) જિઓ “ચોવટિય' + ચોષણ-બંબ (-બલ્બ) પું. [સં. + બંબ' દ્વારા.] જળાશયમાંથી ગુ. “અ૮-એણ' ત.] ચોવટિયાની પની. (૨) (લા.) પાણી ખેંચવાનું યંત્ર
1 ખિોરાક નકામી પંચાત કરનારી સ્ત્રી
ચોષ વિ. [સં.ચૂસવા-ચુસાવા પાત્ર. (૨)ન. ચુસીને ખાવાના ચોવટિયું (-) વિ. [જ “ચવટ' + ગુ. “યું' ત. પ્ર.] ચોસ ૫. [સં. વોવ> પ્રા. વોલ, પ્રા. તત્સમ] જ “સર ચાવટ કરનારું. (૨) (લા.) નકામી પંચાત કરનારું. (૩) ચીસ(-) (ચેસ(-સે) વિ. સં. વતુ:ષ્ટિ સ્ત્રી. >પ્રા. ન. પંચને ચુકાદો
વહfઠ સાઠ ને ચારની સંખ્યાનું ચોવટિ (ઍ) ૫. જિઓ ચાવટયું.'] ગામની પંચાયતમાં ચોસ(-સે)-મું (ચેસ(-સે)ઠય-મું) વિ. [ + જુઓ ગુ. “શું' બેસનારો સભ્ય. (૨) (લા.) વગર પ વચ્ચે બોલનાર ત. પ્ર.] ચોસઠની સંખ્યાએ પહોંચેલું. માણસ, દેઢડાહ્યો માણસ
ચો-સ(-સેર (ચેર) વિ.[જ ચો-+“સર (સે)૨” પંકિત).] ચોવટી (ચવટી) સ્ત્રી બુકાની
ચાર સેરવાળું. (૨) (૨) સ્ત્રી. ચાર દેરીવાળો હાર. (૩) ચોવટું ન., - S. (ચે-)[સ, વાર્વરમં->પ્રા. વય વૈદ્રુમ-] ચાર સેરનું ભરત. (૪) બળદની ચારની જોડ. (૫) સોગઠાંની [ચાર પડવાળું રમતની એક ગત
જિઓ “ચોસર(૫).” ચો-વડું (-) વિ. જિઓ ચો-"+સે.૫ટ-> પ્રા.વદર- ચીસ(-સેર-બાજી (ચેસ(-)રય) સ્ત્રી. [+જઓ બાજી.] ચોવલી (ચેવલી સ્ત્રી. [સ વતુર્વેસ્ટિગા> પ્રા. 3 øિગાં] ચોસરિયાળ,-ળું () વિ. [ઓ “ચોસર' + ગુ. ઈયું' એક જાતનું ચાર મેતી કે દાણાનું ઘરેણું
+ “અળ,- “છું' ત, પ્ર.), ચોસરું (ચ) વિ. [+ ગુ. ચોવાટ (ચે-વાટ) સ્ત્રી, સિં. વતવેમ->પ્રા.વા ] ચાર “ઉં' તે પ્ર.] જ ચોસર, રસ્તા ઉપરની જગ્યા, ચકલ
ચોસલું (ચૅસલું, ન. [સ, તુરીરંથ->ચકરસેટ્ટ-] પથ્થરનું ચોવાટ (ચે-વાડથ) વિ. જિઓ “એ-૧ + “વાડ.'] ચારે સમચોરસ માપનું દડબું, સમચોરસ ગચિયું. (૨) (પછી) બાજુ વાડ કરી હોય તેવું. (૨) ન. વડવાળું ખેતર સર્વસામાન્ય દડબું, ગચિયું
[પાંદડાંને આકાર ચોવાટવું જ “ચોવું'માં.
ચોમાર (ચેસાર) ન. ડાળી ઉપર ચોપાટની પેઠે આવેલાં ચોવાડું (ચ) વિ, ન. જિઓ ચે- “વાડ*'+ ગુ. “ઉ” ચોસાલી (ચે-સાલી) વિ. [જ “ચો.+ “સાલ' + ગુ. સ્વાથે ત. પ્ર] જ “-વાડ.'
ઈ' ત. પ્ર.] ચાર ચાર વર્ષે આવતું, ચતુર્વીય ચોલા (-ચૅ) છું. જિઓ “વાડું.'] વાડવાળો બકરાં ચોસઠ (ચેસેઠેથ) એ ચોસઠ.' ઘેટાંને ઊભા રહેવાને વાડે
ચોસઠમું (સેઠ મુ) “ચોસઠ-મું.” ચોવવું જ “એવું'માં.
ચો-સેર (ચ-સેરય) જાઓ “ચોસર.' ચો-વિહાર (ચ) મું. જિઓ “-' + , alહાર! એ ચોસેરું (ચેસરું) જ એ “ચોસરું.' ચો-વ્યાપાર
ચો-હદ (ચાર) સ્ત્રીજિઓ ચL + “હદ.] ચારે દિશા, ચોવીસ(-શ) (ચે) વિ. [સં. વિંશતિ સ્ત્રી. પ્રા. વીસ, ચારે બાજની હદમર્યાદા, ચતુઃસીમા ચકવીસ] વીસને ચાર સંખ્યાનું
ચો(-ચોહાણ છું. [. પ્રા. દુબળસંસ્કૃતીકરણ વાદ્યમાન] ચોવીસ(શ)-મું (ચો-) વિ. [ + જુઓ ગુ. મું” ત. પ્ર.) એ નામની રાજપૂતની એક નખ અને એનો પુરુષ, (સંજ્ઞા.) ચોવીસની સંખ્યાએ પહોંચેલું
ચોળ (ચેળ) સ્ત્રી, [૨. પ્રા. વોઝ -મછ8] “લાલચોળ' ચોવીસી(શી) (ચ) સ્ત્રી. જિઓ ચોવીસ'+ ગુ. “ઈ' “રાતુંચોળ' એ માત્ર પ્રયોગ અ. ગુ. માં. વિ. તરીકે ત પ્ર.] વીસને સમૂહ. (૨) જેન ૨૪ તીર્થ કરના ચોળ (ચળ્ય) સ્ત્રી. જિઓ ચોળવું.] ચોળવાની ક્રિયા. સમૂહવાળી પ્રતિમા. (ન.) (૩) ચોવીસ વર્ષની ઉંમરે (આ શબ્દ પણ એકલે વપરાતો નથી.) ચોવીસે-શે) (ચં) પું. [જ “ચોવીસ' + ગુ. ઓ' ત. ચોળ-પળ (ચળ-પેવ્ય સ્ત્રી. [જ “ચળ, દ્વિર્ભાવ.], પ્ર.)-ગુજરાત-મારવાડ–મધ્યપ્રદેશની એક બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિ અને ચોળવ(-વંચોળ (ચો- વચોળ્યા કે વ-ચોળ્ય) સ્ત્રી. જિઓ એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.)
ચોળ.'–દ્વિર્ભાવ.] વિણચંટા, ચોળચોળ, મનની મંઝવણ ચોવીસા(શાં) નબ. વ. [ઓ “ચોવીસ” + ગુ. “G” ચોળવું (ચળવું) સ. કિં. [રવા.] મસળવું. (૨) ચંથવું, ત. પ્ર.] ચોવીસના આંકનો ઘડિયે-પાડે
બગાડવું. [ચોળીને ચીકણું કરવું (ચોળીને) (રૂ. પ્ર.) ચોવું સ. ક્રિ. રિવા] વેચવું, ભોંકવું, ખેસવું. (૨) રોપવું. વાતને ગંચવી દેવી. પેટ ચોળીને (ચળીને) (રૂ. પ્ર.) ચોવાવું કર્મણિ, ક્રિ, ચોવાવું ., સ. ક્રિ.
હાથે કરીને. રાખ ચોળવી (ચૅળવી) (રૂ. પ્ર.) ભિખારી ચો-વ્યાહાર (-) પું. [જ “-”- સ] સૂર્યાસ્ત પછી થઈ જવું] ચોળવું (ચે કર્મણિ, ક્રિ. ચોળાવવું (-) અને પાણી સુખડી કે મુખવાસ ન લેવાનું વ્રત, ચોવિહાર. પ્રે, સ. ક્રિ.
[માપ, સેળ મણનું વજન ચોળ-ચોળ (ચળ-ચૅN) સ્ત્રી, -ળા , બ. વ. જિઓ ચોશિ(સિયું ન, રાઈના દાણા જેટલું માપ. (૨) કળશીનું “ચોળ. - દ્વિર્ભાવ.] જુઓ “ચોળ-પળ.”
-ખણ ન. (સં.) ચુસાવાની ક્રિયા. (૨) પદાર્થ ઉપર ચોળા (ચૅળા) ૫., બ. વ. જિઓ ચોળ.] રાતા ભૂખરા વાયું કે પ્રવાહીના કણ ચુસાવાની ક્રિયા, “એસેપ્શન' રંગને જરા લંબગોળ પ્રકારના કઠેળની એક જાત (૫. વિ)
ચોળાઈ (ચૅળાઈ) શ્રી. જિઓ “ચોળો' દ્વારા.1 ચોળાની