Page Text
________________
ચોકસાઈ
૮૩૬
ચોખડું
ખાતરી કરી કામ કરનારું, કાબેલ, નિપુણ. (૪) સાવધાન, દારનું કાર્ય, રખેવાળી, રેન.” (૫) મીઠાઈ તૈયાર કરતા સાવચેત. (૫) ભૂલ વિનાનું, “એકયુરેટ'
ઠારવાનું જોખંડનું ચેરસ કે લંબચોરસ વાસણ, [ કરવી ચોકસાઈ (ચોકસાઈ) જી. [જએ “ચેકસ + ગુ. “આઈ' (રૂ. પ્ર.) દેખભાળ રાખવી. એ લઈ જવું (ડિયે-), ત. પ્ર.] એકસપણું, ખબરદારી, “એકયુરસી'
૦ પર લઈ જવું (રૂ. પ્ર.) પિોલીસ-થાણે ફરિયાદ કરવી. ચોકસી-શી) (ચોકસી,શી)યું. [જ એ “ચેકસ'+ગુ. ઈ' ૦ બાંધવી (રૂ.પ્ર.) તાવીજ કે માદળિયું બાંધવું. ૦ ભરવી, ત5.1 (લા) સોના ચાંદી વગેરેની કસોટી કરી એની કિંમત ૦ રાખવી (ઉ. પ્ર.) રખેવાળી કરવી, દેખભાળ રાખવી આંકનારે વેપારી. (૨) હિસાબે તપાસનાર વ્યક્તિ, “એડિ- ચોકીદાર (ચેકી-) . [+ ફા. પ્રત્યય] ચાકિયાત, રખેવાળ ટર' (ન. મા.)
ચોકીદારી (ચેકી-) સ્ત્રી [ + ફા. પ્રત્યય] રખેવાળી ચોકસી (ચોકસી) સી. [ઓ ચોકસ' + ગુ. ઈ' સ્ત્રીમ- ચોકીપહેરે (ચેફી પેરો) પૃ. [ + જુઓ પહેરે.”] ચેકી ત્યય.] એ “ચોકસાઈ.” (૨) કાળજી, સંભાળ. (૩) ઉપર સજાગ રહી ચાલ્યા કરવું એ. [-રામાં મૂકવું (રૂ. પ્ર.) પરીક્ષા, પારખું
ખસી ન શકે તે રીતે કબજામાં રાખવું– આરોપીને. ૦ રાખવે ચોકા-ધર્મ (ચકા- કું. [જએ “કે”+સં] રાઈના (રૂ. પ્ર) પુરી તકેદારી રાખવી]
[એસ્ટેરિક' ચિકા જેવા ખાન-પાનના નિયમેના બાહ્ય આચાર માત્રમાં ચોકુલી (ચે કુલીસ્ત્રી. તારા જેવી નિશાની, ફુદડી (), જ સમાઈ રહેલો ધર્મ અને આચાર
ચોકે (ચેકો) છું. [સં. ચતુ->પ્રા. રામ-] ચારને ચોકાપે (ક) પું. જુગાર રમતી વેળા બે પાસા ફેંકતાં સમૂહ. (૨) ચાર દાણાવાળું ગંજીફાનું પાનું, ચે. (૩) એક પાસામાં ચાર દાણું અને બીજા પાસામાં ખાલી પડે મરતીવેળા હિંદુઓમાં દર્દીને જમીન ઉપર લેવા ગાયના એવી બાજી
[આવે છે તે ક્રિયા છાણથી કરવામાં આવતું લંબચોરસ ઘાટનું લીંપણ. (૪) ચોકાર (કારે) મું. મેહરમમાં કાંડાં વતી છાતી ટવામાં ભજન કરતી વેળા વૈષ્ણવને ત્યાં કે મંદિરમાં પાતળ મૂકવાના ચોકાવવું, ચોકાવું જુઓ ચોકવું'માં.
સ્થાને પ્રથમથી અને ભેજન કર્યા પછી પાતળ દર કરી ચોકા-વૃત્તિ (ચકા-) . [જ એ “ચોક' + સં.] સંકુચિત કરવામાં આવતું છાણ થા માટી કે એકલા પાણીનું પતનું, વાડાબંધી, ચોકા-ધર્મ
બ્રાહ્મણ વગેરે ઉચ્ચ વર્ણને ત્યાં થતું એ પ્રકારનું પતનું. ચોકિયા (ચોકિય) . જિઓ “ચોક + ગુ. ઈયું' ત..] (૫) (લા) અલગ કરેલી જગ્યા કે વિષય. [કા પર લેવું ગાડામાં કે રથમાં જડેલા ચાર બળદ કે ચાર ઘડામાંના (રૂ. પ્ર.) મરણ-પથારીએ સુવાડવું. -કા પાટલા કરવા આગલા બેમાંના પ્રત્યેક
(૨. પ્ર.) કેઈ કામમાંથી પરવારવું. જેથી ઊઠવું (રૂ. પ્ર.) ચોકિયા(ત) (ચે કિયાટ, ત) છું. [જાઓ “ચાકી” દ્વારા.]. કાળના મેઢામાંથી બચી જવું. કે ન(-નંખાવું (રૂ. પ્ર.) ચાકી કરનાર માણસ, રખેવાળ
મરવા સુવું. કે ના(-નાંખવું (રૂ. પ્ર.) મરણ પામેલ ચોકિયાટી-તી) (ચોકિયાટી,-તી) વિ. [+]. “ઈ' ત...] ચોકામાં સુવડાવવું. કે ૫હવું (રૂ. પ્ર) મરવાની તૈયારી ચોકિયાટને લગતું
કરવી. -કે લેવું (રૂ. પ્ર.) કે નાખવું. ૦ કર (રૂ. પ્ર) ચોકિયાટી-તીર (ચેકિયાટી,-તો) સ્ત્રી. + ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] મરનારને સુવાડવાની જગ્યાએ ગાયનું છાણ લીંપવું. ૦ દે,
ચેકિયાટપણું, રખેવાળું. (૨) (લા.) ન. દાણ, જકાત ૦ વાળો (રૂ. પ્ર.) કામ બગાડવું] ચોકિયાટું (ચેકિયાટું, ન. [ + ગુ. ‘ઉં' ત.પ્ર.] ચેકિયાટપણું, ચોકલેટ જુઓ “ચેકલેટ.' રખેવાળું. (૨) ચકી કરવાનું મહેનતાણું
ચોક્કસ (ચેકસ) એ “ચોકસ.' ચોકિયાત (ચોકિયાત) જઓ અચાકિયાટ.”
ચોકો છે. [જ એ “ચકા.'] જ ચે (૨).’ ચોકિયાતા-૨ (ચોકિયાતી) જુએ ચાકિયાટી.”
ચોકખા( ખા)ઈ જુએ “ચે ખાઈ.' ચોકિયારું (ચેકેિયા) ન. જિઓ “ચકી' દ્વારા] ચેકીદારને ચોખા-બેલું જુઓ ‘ચોખા-બેલું.' રહેવાનું સ્થાન, (૨) સવામિનારાયણ સંપ્રદાયનાં મંદિરમાં ચોખું જુએ “ચાખું.” પ્રવેશ કરતાં આવતો પહેલો ચાક (જ્યાં હનુમાન અને ચોકખું-ચટ જ ચોખું-ચટ.” ગણેશની બેઉ બાજ મૂર્તિ હોય છે.)
ચોકખું-ચણ(ત્રણ)ક જ “ચાખું ચણ(ત્રણ)ક.” ચોકિયું (કિયું) વિ. જિઓ “ચાક' + ગુ. “યું' ત. પ્ર.] ચોકખુંફ લ જ એ ચેખું-ફૂલ.” ચાર બળદ કે છેડા જોડેલા હોય તેવું. (૨) ન. બળદ ચોખટિ(હિ)યા(ત) વિ. જિઓ “ ખું” દ્વારા.] ઊંચા ઘોડાની બેવડી રેડમાંની આગલી જેડનું બેવડિયું થ્રેસરું વર્ગને લેક સ્પર્શ કરે તેવું કે તરેલું. (૩) કેસ ખેંચવા બળદના ગળામાં નાખવામાં ચોખડિલિયા-વે પું, બ. વ. જિઓ “ચાખ૮િ-લિ)યું'
આવતું બેવડિયું ધોંસરું. (૪) ચાર બળદ કે ધેડા જોડેલું વાહન + ‘વડા.'] આભડછેટ બહુ પાળતાં હોઈએ એમ બતાવવું એ ચીકી (ચકી) સી. સિં, વાઇI>પ્રા. વવામાં] ચાર- ચોખડિ(લિ)યું વિ. [ઓ “ ખું' દ્વારા.] સ્પર્શ સ્પર્શમાં બાજવાળી કોઈ પણ રચના. (૨) ચાર પાયાની બેસણી, દઢ રીતે માનનારું, “મ્યુરિટન.” (૨) (લા.) ચોખાઈને સ્ટલ.' (૩) ચેકમાંનું પોલીસ-થાણું કે જકાતી થાણું, દંભ કરનાર એ ઉપરથી ગમે તે રાજમાર્ગ ઉપર જંગલના રસ્તે રખેવાળી ચોખડું (ચખડું) ન, જિઓ 2' દ્વારા.1 એકબીજોથી કરનારું રખેવાળ કે ચેકીદારનું થાણું. (૪) (લા.) ચકી- સંકળાયેલાં ચાર સગાં એકબીજાંના રખરખોપાંની નજરે
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |