Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 858

ચિત્ત-ભંગ
૮૧૩
ચિત્ર-ગુર
ભાવને પ્રાદુર્ભાવ, (ગ.).
ચિત્તિ સ્ત્રી. સિં.] વિચારશક્તિ. (૩) સમઝ. (૩) ખ્યાલ ચિત્ત-ભંગ (ભ) કું., વિ. સં.જ ચિત-ભંગ. ચિત્તી સ્ત્રી. કુંભારના ચાકડામાંનું ધાર પાસેનું કાણું કે જેમાં ચિત્ત-ભૂમિ સ્ત્રી. [સં.] મનની એક ખાસ પ્રકારની સ્થિતિ ડાંડી નાખી ફેરવે છે. (૨) (લા.) નિશાની, ચિન. (૩) (ગ)
ગ. [૦ ખાવી (રૂ. પ્ર.) ફૂગ વળવી] ચિત્ત-ભ્રમ ૫. સિં.1 જાઓ ‘ચિત્ત-ક્ષેપ.” “સાઈસિસ ચિત્તી-કૃત વિ. સં.જેમાં ચિત્ત પરોવવામાં આવ્યું છે (ભ. ગે.) (૨) વિ. ગાંડું, ચિતભ્રમ
તેવું, મન ઉપર લીધેલું (-ભ્રાત) ચી. [સં.1 ચિત્ત-ભ્રમ, સાઈકોસિસ ચિત્ત-દાર વિ. જિઓ “ચિત્તી’+ ફા. પ્રત્યય] નિશાનવાળું ચિત્ત-યુક્તતા સ્ત્રી. [સં.] ચિત્તનું ઠેકાણે હેવું એ વિચારશકિત ચિતૈકય ન. [જ વિત્ત + વા] બે ચિત્તોની એકરૂપતા, હોવી એ
[કરનારું, મન ઠેકાણે છે તેવું બેના તદ્દન સરખા વિચાર હોવાપણું ચિત્ત-વાન વિ. [સં. વિત્ત -વાન છું.] (લા.) વિચારી કામ ચિત્તો છું. [સં. ચિત્ર-> પ્રા. ચિત્તમ-] પીળી ચામડીનું વાઘચિત્ત-વિકૃતિ સ્ત્રી. સિં] મનનો વિકાર, ચિત્તભ્રમ, દીવાનાપણું દીપડાની જાતનું એક તીણ હિંઅ પ્રાણું ચિત્ત-વિક્ષેપ પું. [સં] જાઓ “ચિત્ત-ક્ષેપ.'
ચિત્તક પું. [. વિત્ત + ઉદ્દે ચિત્તમાં આવતો ઉછાળે, ચિત્ત-વિભ્રમ ૫. સિં] જુઓ “ચિત્ત-ભ્રમ(૧).”
ઊલટ, ઉત્સાહ ચિત્ત-વિભ્રંશ (-બ્રશ) . [સં.] ચિત્તનું સર્વ રીતે ભાંગી ચિત્તોઢેગ . [સં. ચિર + ] મનનો સંતાપ પડવું એ. (૨) સંપર્ણ ગાંડપણ
ચિત્પાવન એ “ચિત પાવન.” ચિત્ત-વૃત્તિ સ્ત્રી. (સં.] ચિત્તનું વલણ, મને વૃતિ
ચિત્ર વિ. સં.] જુદી જુદી ભાતવાળું, ભાતીગર. (૨) રંગચિત્ત-વેધક વિ. [સં.] ચિત્તને પ્રબળ અસર કરનારું, હૃદય-ભેદક બેરંગી. (૩) આશ્ચર્ય ઉત્પન્ન કરે તેવું, નવાઈ ઉપજાવે ચિત્ત-વ્યાપાર છું. [સં.] મનની પ્રવૃત્તિ, ચિત્તની હિલચાલ, તેવું. (૪) ન. કલમ અથવા પીછીથી કોઈ પણ સપાટી ઉપર મન-વ્યાપાર
વિકસાવેલો ઘાટ, ચિતરામણ, છબી, પ્રતિકૃતિ, ઇમેજ' ચિત્ત-શાસ્ત્ર ન. સિં. ચિત્તની અનેક પ્રકારની હિલચાલને - (મ. ન.), “પિકચર.” (૫) જેમાં શબ્દોના સ્વરૂપ – અક્ષરોના
વિચાર અપિતું શાસ્ત્ર, મને વિજ્ઞાન, સાઈકોલોજી' (માવિ.) સ્વરૂપની કર્ણરમ્ય એવી આજના છે તેવું કાવ્ય. (કાવ્ય.) ચિત્તશાસ્ત્રી પું. [૩] માનસશાસ્ત્રી, મને વૈજ્ઞાનિક
(૬) જ ‘ચિત્રાલંકાર.” (કાવ્ય.) [૦ ઊભું કરવું, ૦ ખડું ચિત્ત-શુદ્ધિ સ્ત્રી. [૩] ચિત્તની નિર્મળતા, અતઃકરણની કરવું (રૂ. પ્ર.) આબેબ વર્ણન કરવું, બહુ ચિતાર સ્વચ્છતા, ચિત્તમાં કઈ પણ પ્રકારના હલકા વિચારોને દરેક આપ. ૦ કાઢવું, ૦ ચીતરવું, દરવું, ૦ પાઉં (રૂ. પ્ર.) રીતે અભાવ
પ્રતિકૃતિ ઊભી કરવી, ચીતરવું]. ચિત્ત-સમાધાન ન. [સં.1 ચિત્તમાં ઉઠેલી શંકાઓ કે બીજી ચિત્રક કું. (સં.] ચિતાર, (૨) ચિત્તો. (૩) ચિત્તળ જાતનો વિકૃતિઓને ખુલાસે મળતાં અનુભવાતી સ્વસ્થતા, મનને સર્પ. (૪) એ નામની એક વનસ્પતિ. (૫) અજ્ઞાત ચિહ્ન, સંતોષ
અન-નેન સાઇન.” (ગ.) ચિત્ત-સંયમી (ર્ચચમી)વિ. [સં., પૃ.] ચિત્તમાં સંયમ રાખનારું ચિત્ર-સ્થા સ્ત્રી. [સં.] ચીતરેલાં ચિત્રોના રૂપમાં બતાવવામાં ચિત્ત-સૂનું વિ. [સં. વિત+જુઓ “સૂનું.'] જેનામાં વિચારશક્તિ આવતી વાર્તા, ચિત્ર-વાર્તા. (૨) ચલચિત્ર, “સિનેમા”
સર્વ રીતે નથી રહી તેવું, શુન્ય મનવાળું, ત્ય-ચિત્ત ચિત્ર-કર્મ ન. [સં.] ચીતરવાનું કામ, ચિતરામણ કરવું એ ચિત્ત-ર્ય ન. [સં] ચિત્તની સ્થિરતા, દઢ હૃદય ચિત્ર-કલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.] ચિત્રો ચીતરવાની કળા, આચિત્ત-હર, ચિરહારક વિ. [સં., ચિત્ત-હારી વિ. સિ., લેખન-વિદ્યા ૫] મનોહર
ચિત્ર-કંઠ (-કઠ) ન. સિં, પું] કબૂતર ચિત્ત-હીન વિ. [] જેની વિચારશક્તિ કે સહાનુભૂતિ ચિત્ર-કંઠી (કડી) સ્ત્રી. [સં] કબૂતરની માદા
બતાવવાની શક્તિ નાશ પામી ગઈ છે તેવું, હદય-હીન ચિત્ર-કામ ન. [સ. વિદ્ય + ગુ. “કામ'] જુઓ ‘ચિત્ર-કર્મ,’ ચિત્તળ ન. [સં. વિરા-> પ્રા. વિત્ત] શરીર ઉપર ટપકાં “ઇગ' (ક. પ્રા.)
[ પેઇન્ટર” ટપકાં હોય તેવી હરણની એક જાત. (૨) (N) સ્ત્રી. ચિત્રકાર છું. [સં.) ચિત્ર ચીતરનાર કલાકાર, ચિતાર, અજગરની જાતનું એક પ્રાણી
ચિવ-કાવ્ય ન. [૪] જુએ “ચિત્ર(૫).' ચિત્તાર ન. રાજકોટ જિલ્લાનું એક ગામ. (સંજ્ઞા. [ના ચિત્રકૂટ છું. [સં.] ઉત્તરપ્રદેશને એક પ્રાચીન કાલથી પાદ(-)ર જેવું (રૂ.પ્ર.) એ ગામ પાસે વનસ્પતિને અભાવ જાણીતા પર્વત. (સંજ્ઞા.) હેઈ) સફાચટ મેદાન
[(કે. હ.) ચિત્રકૃતિ સ્ત્રી. [સ.] ચીતરવામાં આવેલી છબી, આલેખન ચિતંત્ર (ચિત્ત~) ન. [સં] માનસ-યંત્ર, નર્વસ-ઑપરેટસ ચિત્રક્રિયા સ્ત્રી. સિં.] કપાળમાં ચાંદલે પિચળ વગેરે કરવાની ચિત્તાકર્ષક વિ. [સં. વિત્ત + મા-વર્ષa] ચિત્તને ખેંચનારું, સ્ત્રીની એક ક્રિયા મને હર, “પકચરસ્ક” (દ. બા.).
ચિત્ર-ગત વિ. સિં.] ચિત્રમાં ચીતરવામાં આવેલું, ચિત્રમાં રહેલું ચિત્તાનુરૂપ વિ. [સં. ચિત્ત + અનુરૂ] ચિત્તને બંધ બેસે તેવું, ચિત્ર-ગર્દભ પું. [સં.] શરીરે પટાવાળું ઘોડાની જાતનું એક ચિત્તને-મનને ગમતું
[પૃથક્કરણ. પ્રાણી, “ઝિબ્રા' ચિત્તાવગાહન ન. [સં. ચિત્ત + અવૈ હિન] જાઓ “ચિત્ત- ચિત્ર-ગુચછ છું. [સ.] ચિત્રોનો સમૂહ, ચિત્રપોથી, આબમ’