Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 828

થય
ચર
(-કથ) સ્ત્રી. [જએ ‘ચરકવું.'] પક્ષીની હગાર ચર-કટા વિ.,પું. [જુએ ચારા' + હિં, ‘કાટના.'] ઢાર માટે ચારા કાપી લાવનારા માણસ. (૨) (લા.) હલકો માણસ ચરકણ,-ણિયું વિ. [જુએ ‘ચરકવું' + ગુ. ‘અણ' ફૅ. પ્ર. + ‘ઇયું' ત. પ્ર.] ચરક્રયા કરતું, હગ્યા કરતું. (૨) (લા.) બીકણ, કેાસી, ડરકુ, રકણ ચરણું॰ ન. [જએ ‘ચરકનું’ + ગુ. અણું' ક્રિયાવાચક
ચય પું. [સં.] ઢગલા, ઢંગ, રાશિ. (૨) ગણિતની શ્રેઢીમાં નજીક નજીકની સંખ્યા વચ્ચે તફાવત બતાવનારી સામાન્ય સંખ્યા, ‘કોમન ડિનેામિનેટર.’(ગ.)
ચયન ન. [સં.] એકઠું કરવું એ, સંચય, સંગ્રહ ચય-ોઢી,-ણિ(-ણી) સ્ત્રી. [સં.] સરખા તફાવતવાળા ચડતા
કે ઊતરતા સંખ્યા-ક્રમ, ‘અથિમેટિકલ સિરીઝ,’‘ઍથિ-ચર-કાલ(-ળ) પું. [સં.] ગ્રહને એક અંશથી બીજા અંશ મેડિકલ પ્રેગ્રેશન.’ (ગ.) ઉપર જતાં લાગતા સમય. (જ્યેા.). (૨) દિનમાન જાણવામાં ઉપાયરૂપ એક સમય, (જ્યા.) ચરકાવવું જુએ ચરકનું’માં. (૨) (લા.) લઈ ગયેલા કે આપેલા પૈસા પાછા કઢાવવા ચરકાવું જુએ ‘ચરકવું’માં.
ચરર્મી પું. [સં.] ગુપ્તચર, જાસૂસ, ‘ડિટેક્ટિવ’. (ર) મૈથુ કર્ક તુલા મકર એ ચાર રાશિએ. (યે।.). (૩) સ્વાતિ પુનર્વસુ શ્રવણ ધનિષ્ઠા શતતારકા એ નક્ષત્રે. (જ્યા.), (૪) ન. ભૂમધ્યરેખાથી યાગ્યેતર અંતર. (યેા.) (સેં. તત્સમ શબ્દોમાં ઉત્તર પદ તરીકે ‘ફૅનાર’ના અર્થ; જેમકે ‘જલ-ચર’ ‘સ્થલ-ચર,’નિશા-ચર’ વગેરે) ચરર (-રલ) સ્ત્રી. [જુએ ‘ચરવું.'] કિલ્લાની આસપાસની ખોદેલી ખાઈ, (૩) સમુદ્રમાં બે મેાજાએ વચ્ચે પડતે નીચાણવાળા ભાગ. (૩) ચલ [અન્ન ચર પું. [સં. ન] હોમ હવન માટે રાંધેલું ખલિ આપવાનું ચર” ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘ચર’ એવા અવાજ થાય એમ ચરક॰ પું. [સં.] જુએ ‘ચર’ (ગુપ્ત-ચર), (૨) ઈ. સ. પૂર્વે થયેલા સુપ્રસિદ્ધ ભારતીય વૈદ્યક-શાસ્ત્રી. (સંજ્ઞા.) ચરકૐ હું. શેરડી પીલવાના કાલુ, ચિચાડે. (૨) ચકલિલુની રમત, ખેાબિલ્લુ
ચરકી સ્ત્રી. નાના સંઘાડો. (ર) સુકાનના એક ભાગ. (વહાણ,) ચરકી(-ખી)। પું. [જુએ ‘ચરખા.] કપાસ લેાઢવાને સંચા, ચરખા. (પદ્મમાં.) (ર) સંઘાડા, ખરાદ ચરકું⟨-ખું) વિ. સહેજ તમતમું તથા કડછું. (૨) ચિમળાયેલું, ચિમાડાયેલું
પ્ર.] વારંવાર ચરકથા કરવાના રેગ ચરકહ્યું? વિ. [જુએ ચરકવું’ + ગુ. ‘અણું’ ક વાચક કૃ પ્ર] જુએ ‘ચરકણ.’
mel
Jain Education International_2010_04
ચરચવું
વણવાના પાટલા, ચકલા, આડણી
ચરકવું .ક્રિ. [વા.] (પક્ષીનું) હગયું. (૨) પક્ષીની જેમ ટુકડે ટુકડે નમ હગવું. [ચરકી ના(-નાં)ખવું (રૂ.પ્ર.) લીધેલા પૈસા અનિચ્છાથી પરત કરવા] ચરકવું ભાવે, ક્રિ. ચરકાલવું કે,, સક્રિ
ચરખ-પૂજા સ્રી. [અસ્પષ્ટ + સં.] (લા.) એક પ્રકારની શિવજીની પૂજા [વિભાગ
ચર-ખંઢ (-ખણ્ડ) પું. [સં. વ ્ + સં.] હેમ-હવનના ચરુને ચરખા-વેરા પું. [જુએ ‘ચરખે!' + ‘વેરા,’] ચરખા-ચકડાળ ચલાવવા ઉપર લેવામાં આવતા કર્કે લેતી. (૨) શ્ કાંતવાના ચરખા ચલાવવા ઉપરના લેવાતા વે ચરખા-સંઘ (-સૌં) પું. [જએ ‘ચરખા' + સં.] ચરખા
ચલાવનારાએની મંડળી
ચરખિયું વિ. [જુએ ચરખે!' + ગુ. ઇયું' ત.પ્ર.] ચરખાતે લગતું. (૨) ચરખાના કારખાનામાં-મિલમાં કામે જતું ચરખી સ્ત્રી, [જુએ ‘ચરખા’ + ગુ. ‘” સ્ક્રીપ્રત્યય.] નાના ચરખા. (૨) પવન-ચક્રી ચરખી) જુએ ‘ચરકી.’ ચરખું જુએ ‘ચરકું.'
ચરખા હું. [ફા. ચખેંહું] સૂતર કાંતવાનું યંત્ર, રેંટિયેા. (૨) કપાસ લેાઢવાનું યંત્ર. (૩) સંઘાડા, ખરાદ. (૪) ચકડાળ, ફજેત-ફાળકા. [॰ ચલાવવા (રૂ.પ્ર.) પાતાના કામમાં લાગી રહેવું. (૨) ખા ખા કરવું. સેતાની ચરખા (રૂ.પ્ર.) યાંત્રિક વાહન]
ચરવું દ્વારા.] ઢાર ચારવાની
ચરક-ભરક ક્રિ. વિ. [રવા.] સહેજસાજ છરકા કરે એમ ચરકરા પું. હાથીના મહાવત પાસે રહેનારે નાકર ચરકલડી સ્રી. [જુએ ‘ચરકલડું' + ગુ. ઈ’ સ્રીપ્રત્યય.] ચકલી. (પદ્યમાં.) [ચકલું. (પદ્મમાં.) ચરકલડું ન. [જુએ ‘ચરકલું' + ગુ’સ્વાર્થે ત, પ્ર,] ચરકલિયું ન. એ નામનું એક ધાસ ચરકલી સ્ત્રી. [જુએ ‘ચરકલું’+ ગુ · ઈ ’ સ્રીપ્રત્યય.] ચકલી (પક્ષી). (૨) (લા.) રેંટિયામાં આવતા લાકડાના નાના ટુકડા. (૩) ડેંસી, ચાંપ. (૪) નાની કલડી. (૫) પાણીની ચકલી ચરકલું ન. [જુએ ‘ચકલું’(પક્ષી;)ર'ના પ્રક્ષેપ.] ચકલું (પક્ષી) ચરચરવું .ક્રિ. [જુએ ‘ચર ચર,’ના.ધા.] ‘ચર ચર' એવા ચરકલુંૐ વિ. [જુએ ‘ચરકનું’+ગુ. ‘j’ કૃ.પ્ર.] જએ‘ચરકણ,’ ચરકલા પું. જિઓ ચરકલું ''] ચરકલીના નર (પક્ષી), ચક્લા, (૨) ચામડાના કે લોખંડના કેસના માસ ઉપર લટકાવવામાં આવતા લાકડાના કાણાવાળા બદામના આકારના ટુકડા ‘ચરચરનું’+ ગુ. ‘ઈ' રૃ. પ્ર.] (લ.) ચરકલાર હું. એિ ચકલેા;’ ર’ને। પ્રક્ષેપ.] રોટલી વગેરે ચરચવું સ. ક્રિ. [સં. વચ્', અર્વાં. તદ્દ્ભવ] ચર્ચા કરવી,
ચરંગ ન. એ નામનું એક શિકારી પક્ષી ચરગણુ (-ણ્ય) શ્રી. [જ જમીન, ગોચર ચર-ચર (ચરય-ચરય) સ્ત્રી. [રવા.] ‘ચર ચર’ એવે। અવાજ, (૨) (લા.) ધીમી ખળતરા. (૩) ક્રિ. વિ. એવા અવાજ થાય એમ
અવાજ થવા. (૨) (લા.) બળતરા થવી, ચરચરાવવું કે., સક્રિ [ચરવું એ ચરચરાટ પું. જિઓ ‘ચરચરવું' + ગુ. ‘આટ' પ્ર.] ચરચરચરાવવું જ એ ચરચરવું’માં, [બળતરા ચરચરી શ્રી. [જ