Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 826

મક-ગિરિ
ચમક-ગિરિ પું. [ સં.] લેહચુંબકના ડુંગર ચમક ચમક ક્રિ.વિ. [જએ ‘ચમકનું,’-દ્વિર્ભાવ.] ચળકાટ મારે એમ, ઝબક ઝબક ચમક-ચાંદની શ્રી. [+ જુએ ‘ચાંદની.’] (લા.) બની ઠની રહેતી ખરાબ ચાલની સ્ક્રી
ચમકદાર વિ. [+ફા. પ્રત્ય] ચમકવાળું, ઝળહળતું ચમ-પત્થ(-થ)ર પું. [ + જ એ પત્થ(-શ્થ)ર.' ], ચમક-પહાણ(-પાઃણ) પું [ + એ ‘પહાણ'], ચમકપાષાણ પું. [સં.], ચમક-બાણન. [+ સં.] લેહચુખક (ર) ચકમકના પથ્થર ચમકલી(-ળી) સ્ત્રી. [જુએ ‘ચાંપા-કળી.'] કંઠમાં પહેરવાનું એક ધરેણું, ચમપડી તજ આપતું ચમકલું વિ. જિઆ ‘ચમક’ દ્વારા.] ચમકવાળું, ઝળહળતું, ચમક-વા પું. [ + જુએ વાૐ’ (વાતરોગ)] હરખ શેખ ભય વિસ્મય વગેરેની અસામાન્ય લાગણીથી શરીરનાં અંગ ખેંચાયા કરે એવા એક વાતરોગ
ચમકવું અ. ક્રિ. [. પ્રા. વર્મń] ચળકવું, ઝળકવું. (૨) અચાનક ચમકારો પામવેા. (૩) વ્રજવું, તણાવું. (૪) નવાઈ પામનું, ચાંકી ઊઠવું. (૫) ગભરાનું, (૬) ભડકવું, (૭) ડરવું. [ચમકી ઊઠવું .. પ્ર.) ઝળહળવું. (૨) ચેાંકી ઊઠવું. ચમકી જવું (૬. પ્ર.) એકદમ ભી જવું] ચમકાવવું છે., સ. ક્રિ. [લટકું ચમકવા પું. [ જ ‘ચમક' દ્વારા.] (લા.) ચમકવાળું ચમકળી જુએ ચમકલી.’ ચમકાટ પું. [જ ‘ચમકવું' + ગુ. ‘આ' કૃ.પ્ર.] ચમકવું એ, ઝળહળાટ, ઝબકારે. (ર) તનમનાટ. (૩) ચમક ઊઠવી એ, (૪) ગાંડપણ
ચમકાર પું. [.સં. ચમક્ષાર્ > પ્રા. મારી ] જુએ
ચમકારા.'
૦૮૧
ચમકારવું .ક્રિ. [જએ ‘ચમકાર,’-તા.ધા.] તૂટક પ્રકાશ નાખવા, ચમક ચમક થવું [ઠંડીની ઝલક ચમકારી શ્રી. [જુએ ‘ચમકાર' + ગુ. ‘ઈ ’સ્રીપ્રત્યય.] ચમકારા' પું. [જુએ ‘ચમકાર’+ ગુ. ‘એ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઝગારા, ઝબકારા. (૩) ઠંડીની અસર ચમકારા પું. [રવા.] ‘ચમ ચમ’ એવા અવાજ, છમકારા ચમકાવવું જએ ‘ચમકવું’માં. (૨) (લા.) ઉશ્કેરવું. (૨) ભડકાવવું. (૪) વંઠાવવું
ચમકિત વિ. [જએ ‘ચમક' + સં, ચકચકતું. (ર) ચમકી ઊઠેલું
ચમકી શ્રી. [જએ ‘ચમકવું’ + ગુ. ‘ઈ’ રૃ.પ્ર.] સેના રૂપાના બનાવેલે ચળકતા ચાંદલે, સેનેરી રૂપેરી ચાંદલે, (૨) ખાટા કસમ, (૩) ચમકદાર સેટી (નેતર વગેરેની) ચમકીલું વિ. [જુએ ‘ચમક' + ગુ. ‘ઈશું' ત. પ્ર.] જએ ચમકે હું. [રવા.] ‘ચમ’ એવા વધારતા અવાજ, છમકારે [॰ પારા (૩. પ્ર.) ‘ચમ’એવે અવાજ થાય એમ વધારવું] ચમખડી જએ ‘ચમકલી,’
Jain Education International_2010_04
ક્રિયા
ચમખી ક્રિ. વિ. ચારે બાજ, ચાગમ [કાગળ, કાવા ચમ-ચક પું. પતંગની નીચેના ભાગના ત્રિકણાકાર ચાડેલા ચમ-ચકરડી સ્ત્રી. [રવા. + જુએ ‘ચકરડી.’] ગેાળ કરવું એ. (૨) છેકરીઓની એ નામની એક ફેર-ફૂદડીની રમત ચમચ-ચાંચ ન. [જુએ ‘ચમચેા’ + ‘ચાંચ.’], ચમચ-ભઝ, ચમચ-ઓઝ ન. [ચમચેા’ દ્વારા.] ચમચા જેવી ચાંચવાળું એક પક્ષી હાય એમ ચમચમ ક્રિ. વિ. [વા.] ‘ચમ-ચમ’ એવે અવાજ થતા ચમચમવું. ક્રિ, જિએ ચમ ચમ,’–ના. ધા.] ‘ચમ ચમ' એવા અવાજ થવા. (૨) ચમચમાટની અસર થવી મારની બળતરા થવી. ચમચમાનવું છે., સ.કિ. ચમચમાટ પું., ટી સ્રી. [જુએ ‘ચમચમનું’ + ગુ. ‘આટ’ -‘આટી' રૃ, પ્ર.] ચમચમવાની અસર ચમચમાવવું જએ ‘ચમચમતું’માં. ચમચમયું વિ., ન. [જએ ‘ચમ ચમ’ + ગુ. ‘ઇયું’ ત.પ્ર.] ચમ ચમ' એવેા અવાજ કરતું (પગરખું”) ચમચા-પૂર વિ. [જએ ‘ચમચેા’ + ‘પૂવું.’] એક ચમચામાં સમાય તેટલું
ચમચી સ્રી. [જએ ‘ચમચેા' + ગુ. ‘ઈ' સ્રીપ્રત્યય.] નાના ચમચેા. (ર) પાન-ચના વગેરે રાખવાના નામે ખલતા, ખલેચી
ચમચા હું. [તુકી, ચુમ્યğ] પાંદડાના આકારના નાના ચાડાવાળી ઘાટીલા આકારની નાની કડછી. (ર) કાલસા ખાંડવાના સીધા હાથાના પાવડો. (૨) (લા.) હાથારૂપ ખનતી વ્યક્તિ
ચમઢી શ્રી. [રવા.] ચોટલી, ચૂંટી. [॰ તેઢવી (૩. પ્ર.) ચીટલી, ભરવી] [(૨) ચીપિયા ચમટે પું. [જુએ ‘ચમટી;’ આ. પું.] ચીટલે, ચૂંટિયા. ચમ-તેઢ વિ., પું. [જુએ ‘ચામડું' + ‘તાડવું.”] ચામડાં કાપવાનું કામ કરનાર ચમાર
ચમઢ-પેાસ ન. [જુએ ચામડું’ + ફ્રા‚ પાત્.'] ચામડાના પાટ. (૨) ગાડી ગાડાં થ વગેરે ઉપર પાણીની અસર ન થવા માટે નાખવામાં આવતા ચામડાનેા એઢા
ચમડી સ્ત્રી. [હિં.; ગુ. ‘ચામડી’] જુએ ‘ચામડી,’ ચમડી-તૂ વિ. [જુએ ‘ચામડી’ + ‘તૂટવું.'], ચમડી-તે વિ. [ + ‘àાડવું.'] (લા.) અત્યંત કંસ, કૃપણ, કરપી ચમત્કરણુ નં. [સં.], ચમત્કાર પું. [સં.]પ્રકાશના ઝબકારા, (૨) (લા.) વિસ્મય ઉપજાવે તેવા બનાવ પ્રસંગ કથન વગેરે. (૩) કાન્ચની રસિકતા, (કાવ્ય.) [॰ કરવા (૩.પ્ર.) કાઈ ન કરી શકે તેવું કામ કરી બતાવવું. ॰ દેખાડવા, ૦ બતાવવા (રૂ. પ્ર.) અદ્ભુત કામ કરી દેખાડવું. (૨) માહિની લગાડવી] [ચમત્કારથી પૂર્ણ [‘ચમકદાર,’ચમત્કારક, ચમત્કારિક વિ. [સં.] ચમત્કાર કરનારું, ચમત્કારિ-તા શ્રી. [સં.] ચમત્કારી હોવાપણું ચમત્કારી વિ. [સં., પું.] જએ ‘ચમત્કારક.’ ચમત્કૃત વિ. [સં.] ચમત્કારના વિષય અનેલું ચમત્કૃતિ, ચમક્રિયા શ્રી. [સં.] ચમત્કાર થાય કે અનુભવાય એવું કામ, ચમત્કાર
ત. પ્ર.] ચમકવાળું