Page Text
________________
ચતુર્દિક
ચત્ત,
ચતુર્દિક સ્ત્રી, બ.વ. [સ. વતુર્ + વિ>]િ ચારે દિશા ચતુર્વ્યૂહ પું, બ.વ. [સં. વતન્ + ] વિષ્ણુ નારાયણના (પૂર્વ પશ્ચિમ ઉત્તર અને દક્ષિણ)
વાસુદેવ સંકર્ષણ પ્રદ્યુમ્ન અને અનિરુદ્ધ એ ચાર હાવતાર ચતુદશ ક્રિ. વિ. સિ. ૨gવરામ] ચારે દિશામાં, દશ ચતુચક્ર ન. સિ. ચમ્ + ચત્ર, સંધિથી] તંત્રશાસ્ત્રમાં જાણીતું ચતુર્દિશા સી., બ.વ. [સ, તુન્ + વિરા] જાઓ “ચતુર્દિક.” એક ચક્ર. (તંત્ર.)
યાંત્રિક વાહન ચતુર્થો ક્રિ. વિ. [સં. સુર + સં. ધા ત. પ્ર.] ચાર પ્રકારે, ચતુચક્રી સ્ત્રી, [+ ગુ. “ઈ' પ્રત્યય (લા.) ચાર પૈડાંવાળું ચાર રીતે
ચતુષ્ક ન. [સં.] ચારને સમૂહ, ચતુષ્ટય ચતુમ ન., બ.વ. [સં. વ77 + ધામ] ભારતને ચારે ચતુષ્કર્ણ વિ. [સં. વતર + , સંધિથી] ચાર કાને ગયેલું, ખૂણે આવેલાં-પૂર્વે જગન્નાથપુરી, ઉત્તરે બદરી-કેદાર, એકથી વધારે માણસે સાંભળ્યું હોય તેવું પશ્ચિમે દ્વારકા, અને દક્ષિણે સેતુબંધ રામેશ્વર એ ચારે તીર્થ ચતુષ્કલ વિ. [સં. વતર + વા નું બ.વી., સંધિથી] ચાર ચતુ-મુક્તિ સ્ત્રી, ચતુર્ધા-મોક્ષ છું. સિં] સાયુજન્ય સાષ્ટિ માત્રાવાળું. (પિં.)
સામીણ અને સાકય એ જીવને ચાર પ્રકારના મેક્ષ ચતુષ્કોણ છું, બ.વ. [સં. વતન્ + શો, સંધિથી] ઈશાન (જેમાંથી ફરી જનમ લે ન પડે.)
અગ્નિનૈઋત્ય અને વાયવ્ય એ ચાર ખૂણા. (૨) વિ. ચારે ચતુબોહુ, ચતુર્ભુજ વિ. ૫. [સ. વતુર , મુન] (ચાર ખૂણા હોય તેવું, ચાખણિયું ભુજાઓવાળા) વિષ્ણુ [ચતુર્ભુજ થવું (રૂ. પ્ર.) બેઉ હાથ ચતુષ્કોણાસન ન. [ સં. બાલન) યોગનાં ૮૪ આસનબંધાઈને કેદમાં પડવું
માંનું એક આસન, (ગ).
[ચતુષ્કોણ ચતુર્ભુજ સ્વરૂપ વિ. સિં.] ચાર ભુજ હોય તેવા સ્વરૂપ- ચતુBણ વિ[સં૫.] ચાર ખૂણાઓવાળું, ચેખણિયું,
વાળું. (૨) (લા.) બેઉ હાથ બંધાઈને કેદમાં લઈ જવાતું ચતુકેશી વિ. [સં. વતન્ + કો() પું, સંધિથી] ચાર ચતુર્મોન ન. [સં. ચતુન્ + નાન] ચારે બાજુનું માપ (આ. બા) ખાનાંવાળું. (૨) જેના ઉપર ચાર કેશ માંડયા હોય તેવું ચતુર્માસ S., બ. વ. [સ. વતુર + માણ] ચાર મહિના. (વાવ વગેરે) (૨) ચોમાસાના ચાર મહિના (આ શબ્દ ભાગ્યેજ ચતુeખંડી (-ખડ્ડી) વિ. [સ, વતર + aછી છું. સંધિથી] ચાર વપરાય છે, વપરાય છે “ચાતુર્માસ' ન. સિં.] ચાર માસને ખંડોવાળું સમૂહ ચોમાસું)
ચતુષ્ટ ન. [૪] ચારનો સમૂહ, ચતુષ્ક ચતુર્મુખ કિં., પૃ. [સં. વતુર +Yg, ], -ખી વિ, પૃ. ચતુષ્પથ ૫. સિં.રા+પથિ- સમાસમાં “q, સંધિથી ચાર [સ,.] જુઓ “ચતુરાનન' (બ્રહ્મા).
માર્ગ જયાં એકઠા થાય છે તે ચોકઠું, ચાક, ચૌટું, ચકલું ચતુમ લ(ળ) ન. [સં. તર + +) જુએ “ચતુર્ધ-લ.” ચતુષ્પદ વિ. [જ વત + , સંધિથી] ચાર પદો કે ચતુર્થગ ૫., બ.વ. [સ. વતન્ + યુ] સત્ય વેતા દ્વાપર ચરખેવાળું
અને કલિ એ ચાર યુગ (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે) ચતુપદી સ્ત્રી. [સં. વતર + વી, સંધિથી] ચાર પદોનો સંગ્રહ ચતુર્થગી વિ. સિ., .] ચાર યુગને લગતું, ચાર યુગનું ચતુષ્પદી વિ. સં., પૃ.] ચાર પદવાળું, ચતુષ્પદ ચતુર્વદન . [સં. વત્તર + વન] જાઓ “ચતુરાનન.” ચતુષ્પદ વિ. સં. ૨૨ + પાટું, સંધિથી] ચાર પગવાળું, ચતુર્વ પં., બ.વ. [સ. વસુન્ + વ,] ધર્મ અર્થ કામ ચે-પગું (ર) (પદ્યનાં ચાર ચરવાળું અને મેક્ષ એ ચારે પુરુષાર્થ
ચતુપાદાસન ન. [+ સં કેગનાં ૮૪ આસનેમાંનું ચતુર્વર્ણ પું, બ.વ. [સ, વાન્ + al] બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિય એક આસન. (ગ.) વૈશ્ય અને શુદ્ર એ ચાર હિંદુ જાત
ચતુષ્પાદી વિ. [સ, પૃ.] જએ “ચતુષ્પાદ.” ય વિ. [સ. ચતુર + વર્ષોથ], =
. [સં. ચતુષ્કલક વિ. [ . ચત્તર + , સંધિથી] ચારે બાજ + વાર્ષિક] ચાર વર્ષને લગતું, ચાર વર્ષોનું
સપાટ હોય તેવું, શું કુ-આકારનું, ‘ટેટ્રાપેડ્રોન' (ગ.). ચતુર્વિધ વિ. [સ. વતન્ + વિવાનું બ્ર. ટી.] ચાર વિદ્યાવાળું ચતું જુઓ “ચતું.’ (ચાર વેદવિદ્યાના જ્ઞાનવાળું), ચાતુર્વિદ્ય
ચતું-પાટ () વિ. [ + જ ‘પાટ.] જ “ચાં-પાટ.” ચતુર્વિદ્યા સ્ત્રી, બ.વ. [જુઓ “ચતુર્વિઘ.'] ચાર વેદરૂપ ચાર ચતુસમુદ્રા વિ., સી. [સ. ચતુર + સમુદા, સંધિથી] ચતુઃવિદ્યા
સાગરા વિ., સ્ત્રી. [સં. વતુર + સારા, સંધિથી] જાઓ ચતુર્વિધ વિ. સિ. વહુન્ +વિધાનું બ્ર. બી.] ચાર પ્રકારનું “ચતુરુદધિ.' ચતુર્વિશ (-વિશ) વિ. [સં. વતુ +વિશfસ દ્વારા સં.] ચતુઃસાધન ન, બ. વ. [સં. વતુ +ાષા, સંધિથી] વિવેક ચાવીસમું
[વીશ ઉરા ષસંપતિ અને મેક્ષની ઇચ્છા એ મોક્ષનાં ચાર સાધન ચતુર્વિશતિ (-ર્વિશતિ) વિ. [સ. રતુ + વિરાતિ સ્ત્રી.] ચતુઃસીમા સ્ત્રી. [સ. ચતુન્ +તીમા, સંધિથી] ચારે બાજની હદ ચતુર્વેદ પું, બ.વ. [૪. વા+] કન્વેદ યજુર્વેદ(બે) અને એની વિગત સામવેદ અને અથર્વવેદ એ ચાર વેદો
ચતુર્વરી વિ. [સં. વતુર+સ્વરી પું, સંધિથી] ચાર સ્વરેવાળું, ચતુર્વેદ-વિદ વિ. [ સં. વિ૬] ચાર વિદ્યાનું જ્ઞાન ધરાવનારું ચાર મુતિવાળું, ‘રસિલેબિક” (વ્યા.) ચતુર્વેદી વિ.,યું. [] ચાર વેદાનું જ્ઞાન ધરાવનાર. (૨) ચત્ત, -નું વિ. [+ગુ. “ઉં' વાર્થે ત. પ્ર.] વાંસે જમીનની મથુરા પ્રદેશના ચાતુર્વિદ્ય-ચાબા બ્રાહ્મણ, ચાતુર્વેદ
સામે રહે એ પ્રમાણે સૂતું પહેલું
IS 16
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |