Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 755

ગુગળ-લ
૭૧૦
ગૂગળ-લો છું. [જ “ગુગળ' + અસ્પષ્ટ “લ” શબ્દ.] મરનારને ત્યાં ખરખરે જવું (લા.) (ચીકણાશના સાધચ્ચે ઘઉંને ખાંડી અને એની ગુઢ 4િ [ સં. ] છુપાયેલું, ઢંકાઈને રહેવું. (૨) રહસ્યમય, ફાતરી કાઢી નાખી બનાવવામાં આવતી એક પ્રકારની “મેસ્ટિક.' (૨) ન સમઝાય તેવું, અકળિત, ગહન ખીચડી
મૂહ-જવુ વિ. [ સાં ] કંઠની હાંસડી ન દેખાય તેવું, ભર્યા (ગુ)ગળિયું વિ. [જ “ગુગળ” + ગુ. ઈયું” ત. પ્ર.] માંસવાળું, માંસલ, હૃષ્ટપુષ્ટ ગૂગળને લગતું કે ગુગળનું બનાવેલું. (૨) ન. ગુગળ ભરવા ગૂઢ-તમ વિ. [૪] અત્યંત ગૂઢ માટેનું વાસણ
ગૂઢ-તર વિ. [સ.] વધારે ગૂઢ ગૂગળા ડું. દ્વારકા-પ્રદેશમાંની એક બ્રાહ્મણ જ્ઞાતિ અને એને મૂર્ત સ્ત્રી. [સ.] ગૂઢપણું
પુરુષ (દ્વારકાના તીરની જ્ઞાતિ). [૦ જેવું (રૂ. પ્ર.) ગાજ, ગૂઢ-મણિ સ્ત્રી, સિં.] (લા.) એ નામની એક રમત ગંદુ. (૨) કંજૂસ
[જેવા રંગવાળું ગૂટલ ન. એ નામનું એક ફુલ ગૂગળું વિ. [જ “ગળ” + ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] ગુગળના ગૂઢ-વાદ ૫. [સં.] અગમ્યવાદ, રહસ્યવાદ, મિસ્ટિસિઝમ' ગૂગળું વિ. સ્વાદમાં નહિ ગળ્યું કે નહિ મેળું તેવું ગૂઢવાદી વિ. [સ, પું] ગુઢવાદમાં માનનારું, રહસ્યવાદી, ગુજ૧૧ જાઓ “ગઝ.૧-૨ ગુજર, ગુજરાત, ગૂજરાતણ, ગુજરાતી, ગૂજરી જ એ ગૂઢ-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં] મંત્રમંત્રની વિદ્યા “ગુજર' “ગુજરાત' ગુજરાતણ“ગુજરાતી' “ગુજરી.' નિંધ: ગૂઢ-સાક્ષી વિ., પૃ. [ સં., પૃ. ] સામા પક્ષની છુપી વાત સં. માં ગુનેર શબ્દ સાધવામાં આવે એ કારણે સંયુક્ત જાહેર કરનારો સામા પક્ષને સાક્ષી વ્યંજનના લોપે શુકન-માંથી ‘ગુજર' વગેરે જોડણી જેન હસ્ત- ગૂઢાક્ષર પું. [સ. પૂઢ + અસર ન.] છુપાઈ રહેલ વર્ણ. (૨) લિખિત ગ્રંથોમાં.વ્યાપક થઈ, હકીકતે નગ્ન જાતિ વિકાસ વિ. જેના વર્ણ જોવામાં કે સમઝવામાં ન આવે તેવું હાઈ “ગુનર' દ્વારા હૃસ્વ ગુ’ મળે છે. આજે હવે દીર્ધ ગૂઢગ્નિ . [સ. પૂઢ + ] છુપાઈ રહેલો કે ભારેલો અગ્નિ સ્વીકારવાની કોઈ જરૂર રહી નથી.]
ગૂહાભિનિવેશ વિ. [સ. પૂઢ + મમ-નિવેરા] આશય ન સમઝાય ગઝ(-) વિ. [સે. ઘ>પ્રા. ગુજ્ઞ] ગુ, ખાનગી, તેવું રહસ્યમય. (૨) સી. ખાનગી વાત
ગુઢાર્થ ગુહાશય પં. સિ. ગૂઢ + અર્થ, મા-રાણો પકડી કે ગૂઝ(-જ) સ્ત્રી, બે બાજ અણીવાળો બે પાટિયાં સાંધવા સમઝી ન શકાય તેવો અર્થ. (૨) ગર્ભિત અથે, રહસ્ય, વપરાત ખીલે
મર્મ. (૩) વિ. જેનો અર્થ ન સમઝાય તેવું કે રહસ્યમય ગૂટ છું. એકીકરણ, સંયોજન
છે તેવું, ઢાભિનિવેશવાળું ચૂટક (ક) સ્ત્રી. સુરતીની રમત, નસીબને ખેલ ગૂઠું વિ. [સં. ગૂઢ->પ્રા. મૂઢમ-] જુઓ ગઢ.” ગુટરી . કાંટે
ગૂઢક્તિ સ્ત્રી. સિં. ગૂઢ + ૩વિત] જેને અર્થ ન સમઝાય કે ગુટિયા . દેશી ખાંડની એક જાત
રહસ્યમય હોય તેવું વચન. (૨) એક અર્થાલંકાર. (કાવ્ય) ગૂટી સ્ત્રી. [બં.] રેશમના કીડાએ બાંધેલું કોકડું
ગૂટેત્તર વિ. [સં. ગૂઢ + ૩૨] જેમાં જવાબ છુપાઈને રહેલ ગુઢકી, -ગી સ્ત્રી, ચારણ, સુરવાલ
છે તેવું (કાવ્ય) ગૂહલું જ ગુલું.'
ગુણ (ર્ચ) સ્ત્રી. [સં. જોળી] સણિયાને કેળ, સણિયાને થેલો ગૂવું સ. કિ. સજજ કરવું. (૨) (તુચ્છકારમાં) આપવું. ગૂણ-પાટ (ગણ્ય-પાટ) . [ + સં. ઘટ્ટ ] સણિયાનું સીવી
[મૂડી નાખવું (રૂ. પ્ર.) મારી નાખવું] તિટલું બનાવેલું તાપડું, તાટ, તાટિયું ગૂઢા-બૂક વિ. જિઓ “ગૂડે' + બૂડવું.] ઘૂંટણ બડી જય ગુણસું વિ. જાડું અને ઠગણું ગૂઠા-ભ(-ભેર ૯૨) કિ. વિ. જિઓ ‘ગુડ' + “ભરવું.) ગુણિયું ન. [જ “ગુણ' + ગુ. ‘છયું” ત. પ્ર.] સણિયું, કંતાન ઘૂંટણ સુધી
ગણિયે પું. તાંબાને ઘડે. (૨) કારીગરને કાટખૂણિયો ગુઠા-લાકડી સ્ત્રી. જિઓ ‘ગડો' + “લાકડી] (લા.) પગમાં ગૂણે . [જ એ “ગુણ' + ગુ. ‘આ’ ત. પ્ર.] સણિયાનો માટે લાકડી ભરાવીન કરાવવામાં આવતી એક જ ના પ્રકારની સજા થલો દિ પું. ગાડાના પૈડાને આશાવાળ વચલે ભાગ. (૨) નૂતરું ન. ગિરનાર તરફ થતું એ નામનું એક હરણ (ચાર ચરખામાં લાઠિયું અને કણે પકડવા માટેનું લાકડું શિંગીવાળું અને બે શિંગીવાળું)
[ઘટક મૂડી સ્ત્રી. નાની નાની ધજા
ગથલ પં. નાના આંતરડામાં બનતે મનુષ્યના મળમાં એક મૂડી-પ૮ પું. [+ જ એ “પડો.] ચૈત્ર સુદિ પડવે (એ ગૂદઠ (-ડથ), ડી સ્ત્રી, શક્તિ, જેર દિવસે છાણનાં પિચકાંમાં નાની નાની ધાએ રેપવાને દર પું. હાડકાંમાંને મા, ગુદો રિવાજ હોય છે. (સંજ્ઞા.)
ગુધ ૫, (-દય). સ્ત્રી. ગુમડું કે ઘા રુઝાયા પછી. રહી – પું. દિ. પ્રા. નોzમ-] ઘુંટણ સુધીને પગને ભાગ. (૨) ગયેલે જરા ઊપસતો ભાગ, ચાઠું
એટલા ભાગને નળે. [- ગગડી જવા, -હા ગળવા, - ગુમ જુએ “ગંબડ.' હાળવા, હા ભાંગવા (૨. પ્ર.) હિમત હારી જવી, નાહિમત ગુમડી એ “ગંબડી.' થવું. (૨) નાસીપાસ થવું. ૦વળાવ, વાળ (ઉ.પ્ર.) ગૂમડું જુઓ ગુંબડું.”