Page Text
________________
ગાંગણ
૧૯૩
ગાંઠે-ભરું
ભીમ–કરવા
અને પાંડવ કી
રિયું ન ર
ગાંગણ (-) સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, ગંગેટી. (૨) (રૂ. પ્ર.) ચલમમાં નાખી એને ધુમાડે ચસવો] મંકી ગયેલું ગૂમડું
ગાજે છું. વચલે ગાલે. (૨) શેરડી પીલવાના ચિચેડાના ગાંગ(ઘ)રડવું અ. જિં. [રવા.] જુઓ “ગાંગરવું.'
સળને નળાકાર લાંબો ઉપલો ભાગ. (૩) પથ્થરપાટી ઉપર ગાંગરણ ન. [જ “ગાંગરવું' + ગુ. અણ” ક. પ્ર.] ગાંગરવું લખવાની આખી પેન એ, (ઊંટના મોઢામાંથી) અવાજ કાઢ એ. (૨) (લા.) ગાંજે મું. શરીરને બાંધે-શરીરનું કદ બુમરાટ, બુમરાણ, બુમાટો
ગાંઠ (-4) શ્રી. સિં ચરિક છું.> દિ કું., શ્રી.] આંટીગાંગરવું અ. ક્રિ. [૨વા.] (ઊંટનું) બરાડવું. (૨) (લા) મટે વાળે બંધ, ગ્રંથિ. (૨) ઝાડ શેરડી વગેરેમાંથી જ્યાંથી અવાજે ભેંકડો તાણું રડવું
કેટે કુટે છે તે ભાગ. (૩) લાકડામાંને ભમરાવાળો ગંઠાઈ ગાંગરોળ છું. એક પ્રકારને પોપટ
ગયેલો ભાગ. (૪) કંદ (જેમાંથી મળ ફૂટી છોડ થાય છે). ગાંગલું વિ. જિઓ ગાંગુ” + ગુ. “લ” સ્વાર્થે ત...] ઢંગધડા (૫) શરીરમાં લેહી ગંઠાઈ જતાં જામતે નાને મેટ ગો. વિનાની પ્રકૃતિનું. (૨) ન. (લા.) ગણગણાટ, બબડાટ. (૧) મરકી જેવા રોગમાં તેમજ સાથળ-બગલમાં થતી (૩) આનાકાની
[વિલંબ કરવાની વૃત્તિ રોગની ગ્રંથિ. (૭) (લા.) અંટસ, વેર, શત્રુતા. (૮) પોતાની ગાંગ-ગમચા પું, બ, વ. [રવા.] કામ ન કરવાની કે કામમાં માલિકી, અંગત માલિકી. [ ઊકલવી, ૦ ખૂલવી (રૂ.પ્ર.) ગાંગા-તલાં ન., બ, ૧. [૨વા.] કામ ન કરવા માટે ખુલાસો થઈ જશે. ૦ ઓગળી જવી (--) (ઉ.પ્ર.) શરીરકાઢવામાં આવતાં બહાનાં, ગલ્લાં-તલાં
માંની રોગની ગાંઠ બેસી જવી. ૦ કરવી (રૂ.પ્ર.) છાના પૈસા ગાંગું વિ. [રવા.] જુએ “ગાંગલું.”
સંધ જવા. ૦ ખોલવી (રૂ. પ્ર.) સમાધાન લાવી આપવું. - ગાંગેટી ઓ “ગંગેટી.”
(૨) ગેર-સમઝ દૂર કરવી. ૦ ઘાલવી (ઉ.પ્ર.) વેળ બાઝવી, ગાંગેય (ગાગેય) [સં.] ગંગાપુત્ર દેવવ્રત ભીષ્મ-કુરુવંશના રોગની ગાંઠ થવી. ૦ થવી (ઉ.પ્ર) સંપ થવો. (૨) ગાંઠ રાજા શંતનુને પુત્ર અને પાંડવ-કૌરના દાદા મોટા કાકા ઘાલવી. ૦ નીકળવી (રૂ. પ્ર.) મરકીને રોગ થ. ૦નું ગાંગેરિયું ન. [૨વા.] ખંજન પક્ષી, દિવાળી–ઘોડો (રૂ.પ્ર.) પિતાનું, પદરનું. ૦નું ઉમેરવું, ૦નું જેવું (રૂ.પ્ર.) માંગે . [સં. મા->પ્રા. વામ-] દંતકથાને એક એ પદરનું આપવું. (૨) વધારીને વાત કરવી. ૦નું ગેપીચંદન નામને તેલી (રાજા ભોજ ધારા પતિના સમયને ગણાત). (ચન્દન) (૨. પ્ર.) પિતાને નાણે ખોટનો ધંધે. ૦૫ડવી (સંજ્ઞા.)
(રૂ.પ્ર.) દેવી-દોરામાં ગાંઠ બંધાઈ જવી. (૨) શત્રુતા થવી. ગાંગ્ય (ગાઉગ્ય) વિ. સિં] ગંગાને લગતું
૦ પાડવી (રૂ.પ્ર.) ગાંઠે તૈયાર કરવી, આંટી પાડવી. બાંધવી ગાંઘરવું એ “ગાંગરડવું –ગાંગરવું.”
(ઉ.પ્ર.) અંટસ રાખો . બેસવી (-બેસવી) (રૂ.પ્ર.) મેળ ગાંછા-વાટ (ડ) . [જ “ગાંડો' + “વહ (લો).] મળી જ. ૦ બેસી જેવી (બેસી) (રૂ.પ્ર.) રોગની ગાંઠ વાંસ-ડાઓને મહોલો
ઓગળી જવી. ૦ મારવી, ૦ લગાવવી (રૂ. પ્ર.) આંટી ગાંછી સ્ત્રી. [એ “ગાં' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.]. બાંધવી. ૦ ૧ળવી (રૂ. પ્ર.) મૈત્રી બંધાવી. ૦ વાળવી (ઉ.પ્ર.) ગાંછા જ્ઞાતિની સ્ત્રી, વાંસડી
આંટી બાંધવી. -કે કરવું (ગાંઠ) (ઉ.પ્ર.) છાના પૈસા ગાંછી સ્ત્રી. ભાર ઉપાડનારાં ગધેડાં બળદ વગેરે પ્રાણીઓની સંધરવા. - બાંધવું (ગાંઠ) (રૂ.પ્ર.) પોતાની માલિકીનું પીઠ ઉપર મુકાતી ગાદી
કરી લેવું. કે હેવું (ગાં) (રૂ. પ્ર.) પિતાના કબજામાં ગાંછે દિ. પ્રા. ચંદ્રમ—એક પ્લેચ્છ જ્ઞાતિ.] વાંસનાં ટોપલા દેવું. - લેવી (ગાંઠયો) (૨. પ્ર.) લગ્નની તિથિ નક્કી ટોપલી વગેરે બનાવનારી એક જ્ઞાતિને પુરુષ, વાંસ-ડે
[અળવી બટાકા વગેરે પ્રકારનું કંદ ગાંજ સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ
ગાંઠકંદ (ગાંઠય-કન્દ) કું, જિઓ ‘ગાંઠ+. ] સુરણ ગાંજરો પં. હાથીને કાબુમાં રાખી હાંકવાનો અંકુશ ગાંઠ-બી (ગાંઠય-કેબી) સ્ત્રી. [જ “ગાંઠ' + “કેબી.] ગાંજવું સ, જિ. દિ. પ્રા. ના વિ. પરાજિત દ્વારા ગાંઠવું, અલકલ, નળકાળ (કંદ-શાક). લેખવું (મગની દષ્ટિએ “ગાંજ્યા જવું નહિ એમ નકારાત્મક ગાંઠ-ગળ (ગાંઠથ-) જ “ગાંઠે-ગળફે.” રૂઢ છે: “માણસ ગાંજ જ નથી” “સ્ત્રી માં જતી નથી” ગાંઠહિયું વિ. [જ “ગાંઠ'ગુ. ‘ડું' + “ઇયું” ત. પ્ર.] ગાંઠવાળું વગેરે).
ગાંઠડી સ્ત્રી, જિએ “ગાંઠડે' + ગુ. ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ગાંજ-કસુ વિ. જિઓ “પ્રા' + કા. “ક” પ્ર], ગાંજા- ઉપરના ભાગમાં છેડાઓની ગાંઠ મારવામાં આવી છે તેવી ખેર, રિયું વિ. [જએ “ગાંજો' + ફા. “ખે' પ્ર. + ગુ. કપ કાર , કા ર » 1 ગ. માટલી, પાટલું
[ગાંઠેડી, એટલે ઇયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ગાંજો પીનાર
ગાંઠડે . [જુએ “ગાંઠ' + ગુ. “હું' વાર્થે ત. પ્ર.] મટી ગાંજિયા ડું. જિઓ “ઘાંઇ' + ગુ. ઈયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ગાંઠણ ન. [સ. પ્રચવ>પ્રા. ટ] ગંઠવાની ક્રિયા. (૨) ઘાંઈ, વાળંદ, હિંદુ હજામ
બે તારને જોડતી ગ્રંથિ, (૩) સાંધે. (૪) ગાંઠવાળી દોરી. ગાંજિત-જી) (ગાજિ -જી)વ) ન. સિં, જfuz(-)] (૫) રાનીપરજમાં જ્ઞાતિ-જમણની એક રીત
પાંચ પાંડમાંના અજનનું એ નામનું ધનુષ, ગાંડીવ, (સં.) ગાંઠણું ન. [સં. ઘનપ્રા . ૪-] જુઓ ‘ગાંઠણ(૫).’ ગજું ન, ગજાર. (૨) બારણાને ભાગ, (૩) આંગણું ગાંઠ-દાર (ગાંઠય-) વિ. જિઓ “ગાંઠ' + ફે. પ્રત્યય] ગાંઠવાળું ગાં' છું. ભાંગના છોડની કળાઓ. વિપી, ૦ ફૂપે ગાંઠ-ભરું (ગાંઠવ-) વિ. જિઓ “ગાંઠ' + “ભરવું’ + ગુ. “ઉ”
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |