Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 72

અઠ્ઠાવીસ
૨૭
[અઠે દ્વારકા
અ
થાક-કા,-હ્યા,-કથા)વીસ(-શાં)ન.બ.વ. ૨૮ને પાડો કે ઘડિયે અક થા -વ્હા-કુથા-કથા) વીસી (–શી) સ્ત્રી. [સં. શષ્ણાવિરાતિવા>પ્રા. માવતરુમા] ૨૮ ગામને સમૂહ અહાં-હાંડ) ન. બ.વ., અઠ્ઠ ) ન. [સં. યષ્ટ
> પ્રા. અzમ-] આઠના ઘડિયે અ(–ઠો) પૃ. [ અ.] આઠની સંખ્યાને પાસ કે પત્ત (રમતનું), અઠે અ --ળ્યો,-હી,-થોડથી) તેર વિ. ર્સિ,મગ્રન્સતત
>પ્રા. મક્તરિ, અટૂરિ] ૮૦માં બે ઓછા, ૭૮ અહો ( થો-હો-થો-થો) તેર-મું લિ. [+ગુ. '
ત. પ્ર] ૭૮ ની સંખ્યાએ પહોંચેલું. અડ(—કે—અઠે કિ.વિ. અડસટ્ટ, અટકળે, અનુમાનથી, આશરે. (૨) ગમે તેમ, જેમ તેમ. (૩) (લા.) ઈરાદા વગર, આશય વગર અડતાલ પું. જિઓ આઠ + સં] સંગીતમાંને એક તાલ,
ચાતાલ. (સંગીત.) અમ . [સં. અષ્ટમ)પ્રા. મમ-] જેના પરિપાટીના ત્રણ દિવસના ઉપવાસ કે જેમાં ઉપવાસના પૂર્વ અને ઉત્તર દિવસે એક વાર ભજન કરવાનું હોય છે. (જૈન). અઠરત (ત્ય) સ્ત્રી. [જુઓ આઠી+રમત' (ગ્રા.)] આઠ જણથી રમાતી એક રમત અડરામ-ઊઠી શ્રી. (લા.) લખોટીના સિત્તાદાવ' નામની રમતમાં
આઠમે ટપ બંદીમાંથી આગળ ચાલ' એમ જણાવવા બોલાતો શબ્દ અલંતરસે (લન્તર) વિ. સં. મeોત્તર રાત- >પ્રા.
બોરસ] (આંકના ઘડિયામાં એક આઠ અઠવાહિક વિ. [સ. રાષ્ટ-વાર+સં. ૨ ત..] આઠમે વારે થતું-ગેઠવાતું (સમાચાર-પત્ર, કામ, રજા વગેરે), સાપ્તાહિક. (૨) (લા.) ન. સાપ્તાહિક સમાચારપત્ર અડવારિયું ન. [સ, અષ્ટવા+ગુ. “ઇયું' ત.પ્ર.] એને એ વાર ફરી આવે ત્યાં સુધી આઠ દિવસેને ધ્યાનમાં રાખી ગણાતું સતાહ, સાત વાર સમૂહ અઠવાઢ ન. દોરડાને વળ દેવાનું લાકડાનું એ નામનું એજાર, આઠણું. (૨) ચકરડી, ફરકડી, ફીરકી. (૩) એક હાથના માપનું સાધન, નાને ગજ અઠવાવવું, અઠવાવું જઓ “અઠવવું'માં. અઠવાવું અ.ફ્રિ. સપડાવું, ફસાવું, અટવાઈ પડવું અઠવીમાંસા વિ. [સ. અgવરાયુત્તરશાત- >પ્રા. ક્વીલો- તરસ] (આંકના ઘડિયામાં એક અઠ્ઠાવીસ, ૧૨૮ અઠંગ (અઠ8) વિ. [સં. મgi >પ્રા. બટું] (લા.) પાકું, હોશિયાર, નિષ્ણાત [૦ઉઠાવગીર (રૂ.પ્ર.) નિબણાત ચાર] અઠ-,-ડી) અઠ-) અ.જિ. અઢેલીને બેસવું, અઢલવું.
અઠ—ર્ડિ-ઈ)ગાવું ભાવે. ક્રિ.અઠ––ST)ગાવવુંછે. સ.ફ્રિ. અઠ( 8)ગાવવું, અઠ-ડિ )ગાવું (આઠ) જુઓ
અઠં(-ઠિ,-ઠા)ગવુંમાં. અઠંગે (અઠકગો) પૃ. [સં. અષ્ટાવા->પ્રા. અાગ-જેમાં આઠ દેરી ગૂંથવામાં આવે છે તેવી દાંડિયારાસની રમત, ગોફ
અડ(– )ઈ સ્ત્રી. [સં. મerfહૈ!> પ્રા. ભટ્ટાહિa] જૈન પરિપાટીના એકી સાથે કરવામાં આવતા આઠ ઉપવાસ, (૨) (લા.) એવા અઠાઈ ને આઠ દિવસને ઉત્સવ. (જૈન) અડાક સ્ત્રી. ઘાઘરે કે ચારણાની દેરી, નાડી, નાડું (વિશેષ કરી કચ્છમાં) અડાણ,-જુઓ “અટઠાણું અઠાણુ(–ણું)-મું જુઓ “અઠાણું-મું', અ-ડાયું વિ. [સૌ; સં. મ-સ્વાત->પ્રા. ભટ્ટામ-] (લા.) કામ વિનાનું, આળસુ
[Cuisin અ-ઠાવકું વિ. [+ જુઓ “ઠાવકું'.] નઠારું, ખરાબ. (૨) (લા.) અડાવન જુએ “અઠાવન'. અડાવન-મું જુઓ અઠાવનમું.” અડાનકથા)વીસ(-) જુઓ “અઠાવીસ. અડ(થા)વીસ(-)-મું જુઓ “અઠાવીસ-મું.” અઠ(–કથા)વીસ(-શાં) જુએ “અઠ્ઠાવીસાં.” અડા(થા)વીસી(–) જુએ અઠાવીસી.' આઠ(કથા)સિ(શિ)માં જુઓ “અઠાસિયાં.” અડા(કથા સિ(શિ) જુએ “અઠાસિયો.” અડા(-કથા)સી(શી) જુએ અઠાસી.” અડા(–5થા)સી()-મું જુએ “અટઠાસીમું.” અડાં જુઓ “અઠાં.”
[આકૃતિ અડાંસ સ્ત્રી, સિં. યમદ+મન્ન > પ્રા. મહેંa] આઠ ખૂણાવાળી અહિય, અહિયો . (સં. મણા-જ>પ્રા. ભટ્ટ-] દાંડિયારાસને એક પ્રકાર અહિયાર ! બ.વ. [સં. મણિકા> પ્રા. દવાર] પગનાં આંગળાંમાં પહેરવાના રૂપાના આઠ કરડા અહિયાં ન, બ.વ. [સં. મછિન્ન-જ>પ્રા. ટ્રિણ-] હાથના અંગૂઠામાં પહેરવાના રૂપાના આઠ કરડા અહિં(ઈ)ગણ (અઠિણ) ન. [જુએ “અહિં(6)ગયું”+ગુ.
અણ” કુ.પ્ર.] ટેકે, ટેકણ, (૨) અલવાનું સાધન, તકિયે. [દેવું? -ળે બેસવું (રૂ. પ્ર.) અઢેલીને આડા પડવું] અ8-ST)ગવું જુઓ અઠંગવું.” અહિંઠા )ગાવું ભાવે., જિ.
અડિં–ડી)ગાવવું છે., સક્રિ. અડિ–)ગાવવું, અડિં–)ગણું જુએ “અડિંગ'માં. અકિંઠ)વિ. જાડું. (૨) જક્કી અ-ઠીક વિ. [+ જુએ ઠીક.'] ખરાબ, નઠારું. (૨) ખેટું, ગેરવાજબી. (૩) બેચેન, અસ્વસ્થ અડીંગણ જુઓ “અહિંગણ'.
પ્રિ., સ.કિ. અડગલું જુઓ ‘અગિયું.” અડીંગવું ભાવે ક્રિ. અઠગવવું અડીંગાવવું, અડીંગાણું જુએ “અહિંદુ-ઠીંગવું'માં. અડીંગું જુઓ અહિંગું.” અહં જ “અ ઠું.” [ટે અલી (રૂ. પ્ર.) ગાળાની રમતમાં
આઠમી વાર ગેળાને આંટતાં બેલાતો શબ્દ અઠે-અડે, અડે-કકે, અડે-ગડે, અડે-કે [માર. “અઠે' = અહી] ક્રિ. વિ. જુઓ “અઠ-અઠે. [અહેગડે કેકવું (રૂ. પ્ર.) ગપ મારવી] અઠે દ્વારકા (રૂ. પ્ર.) [માર.. “અઠે” = અહીં + સં) ગમે તે સ્થળ ઉપર ધામા નાખવા માટે વપરાતે ઉગાર