Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 696

ગચ ુર
ગચકડુંÖ વિ. ઝાઝેરું, ઘણું ગચકારી સ્રી. [જુએ!
મેળવી બનાવેલા ગારા ગચકિયું ન. [વા.] જુએ ‘ગચકડું,'
ગચકું ન. [રવા.] લથડિયું
ગચગર પું. [જુએ ‘ગ ' +ા. પ્રત્યય.] યૂને વગેરેની મદદથી ધાખા બનાવનાર માણસ ગચ-બ(-ગી)રી શ્રી. જએ ‘ગચગર' + ગુ. ‘ઈ’સ્ત્રીપ્રત્યય.] ધાબા, મેડા ઉપરની ા, (૨) તળાની છે ગચઢાળી સ્ત્રી. [જુએ ‘ગ ' + ‘ઢાળવું' + ગુ, ‘યું' ભ. કૃ.+‘ઈ’’ શ્રીપ્રત્યય.]મણિ વગેરે જડેલા હોય તેવું નકશી-કામ ગચન વિ. મસ્ત, મગ્ન. (૨) ઠાંસીને ભરવામાં આવેલું ગચ-પચ (ગય-પચ્ય) સ્ત્રી. [રવા.] કચપચ, ધાલ-મેલ, (ર) ગાઢાળાવાળું, ગુંચવણ-ભરેલું
ગચ-પંચ (૫૨) ક્રિ. વિ. [રવા.] ગીચેાગીચ, ઢાંસાઢાંસ ગ(-)ચરકા-વિકાર જુએ ‘ઘચરકા-વિકાર' ગ(-૫)ચરકું ન., કેા પું. જએ ઘચરકું, કા.' ગચર-ગંઢ (-ગણ્ડ) વિ. બુદ્ધિ વિનાનું, એવ, મૂર્ખ ગચરાવવું જુએ ‘ગચરાવું’માં, ગચરાવું . ક્ર. [રવા.] ગભરાયું, ગચરાવવું કે, સ, ક્રિ ગચરા-સચરું વિ. [રવા.] માંદું-સાજું
ગાકા સ્ત્રી. ઉંમરે પહોંચેલી જવાન છે।કરી ગચાકું વિ. ઝીચેાગીચ, ભરપૂર [ાંસાઠાંસ ગચગચ વિ. [જુએ ‘ગચ,' – ઢિવિ.] ગીચે ગીચ, ભરચક, ગચિ(-ચ્ચિ)યું ન. [જુઓ ગૐ” + ગુ. ઇયું' ત. ..] ના માટી વગેરેના ામી સુકાઈ ગયેલા ગઠ્ઠા. (૨) અણઘડ પથ્થરનેા ગઠ્ઠા. (૩) ઘંટીના પડવાયા. [॰ના(-નાં)ખવું (૩. પ્ર.) વિઘ્ન કરવું]
ગચા` વિ. [જુએ ‘ગચૐ' + ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] ચુના વગેરેના કુલનું બનેલું. (ર) (લા.) મજબૂત થયેલું [‘ગચિયું.’ ગચીને સ્ત્રી. [જએ ‘ગચૐ' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ક્રીપ્રત્યય.] જુએ ગચુંબ (ગચુમ્બ) વિ. [રવા.] ગૂંચવાયેલું, સેળભેળ થઈ ગયેલું ગચ્ચું(-ચૂં)બહું ન. [રવા.] ગોળાકારમાં એકઠું થયેલું ટાળું, ધનલે [લાચા
ગચેટ (-૩૫) પું. [જુએ ‘ગચ ’દ્વારા.] ગઠ્ઠો, ખાઝી ગયેલે ગુચ્ચું ક્રિ. વિ. [રવા.] ગચ એવા અવાજથી. (ર) સજજડ, સખ્ત રીતે
ગૐ દ્વારા.] ચ્ના અને સિમેન્ટ
ગચ્ચિયું જુએ ‘ગચિયું.’ [જએ ગચી'-ચિયું.' ગચ્ચી (-ચ્છી) સ્ત્રી, [જુએ ‘ગચ” + ગુ. ‘'' ત. પ્ર.] ગચ્ચું જુએ ‘ગચિયું.’
ગચ્ચે પું. [સં. ગર્ત ->પ્રા. રૂત્તમ-] ખાડે ગચ્છ પું. [સં.] સમુદાય, સમવાય, ફરકે. (જૈન.) (૨) શ્રેઢીમાં અમુક દેના સમુદાય. (ગ.) ગચ્છનાયક, ગુચ્છ-પતિ પું. [સં.] સમુદાયના અગ્રણી આચાર્ય. (જૈન.) [એ. (જૈન.) ગુચ્છશ્વાસ પું. [સં.] તે તે ગચ્છના સાધુએમાં સાથે રહેવું ગૂ ંતી (ગચ્છતી) સ્રી. [સં. રૂમૈં ધાતુના વર્તે કેં. નાનું
Jain Education International_2010_04
૧૫૧
ગુજ~ગાહ
સં. શ્રી., ‘જતી' અર્થ. પછી ગુ. પ્રયાગ] જવું–નીકળી જવું એ, આધા પાછા થઈ જવું એ. [ કરવી, ॰ કરી જવી, ૦ ગણવી, ૰ માપથી (રૂ. પ્ર.) દૂર ચાયા જવું, નાસી જવું, ભાગી જવું] ગચ્છી જુએ ગૂંચી.’ ગી સ્ત્રી. એ નામનું એક વૃક્ષ ગછી સ્ત્રી, [જુએ ગચ’+ઈ' ત. પ્ર. થયા પછી] ગુજ પું. [સં.] હાથી
[(લા.) ઈફે
ગજ પું. [સં., ફા. ગ] ચાવીસ તસુનું લંબાઈનું માપ. (ર) એ માપ કરવાનું સાધન કે પટ્ટી. (૩) તંતુવાદ્યમાં તાર ઉપર ફેરવવાના ધનુષ્ઠઘાટના આકાર. (૨) બંદૂકની નાળમાં દારૂ વગેરે નાખી દબાવવાના સળિયા. (૫) ઘાણીમાંથી તેલ કાઢવાના સળિયે. (૬) ચે।ડાગાડી મેટર વગેરેમાં ઉપરના ઢાંકણને ટેકવનારા ધાતુ કે લાકડા વગેરેના સળિયા, (છ) બારી બારણાની ભૂંગળ. [ ખાવા (૬. પ્ર.) કારી ફાવવી, સફળ થયું. • ગજ હૃદયું (રૂ. પ્ર.) બ રાજી થવું. (૨) ગુસ્સાથી ઊંચાનીચા થયું. (૩) પતરાજી કરવી. • ગજ છાતી ફુલાવવી (કે ફુલવી) (રૂ. પ્ર.) ખૂબ ખૂબ રાજી થયું. ૦ ઘાલવા (રૂ. પ્ર.) બેકાબુ રહી વાત કરવી. (૨) પતરાજી કરવી. (૩) મજબૂત હેવું. ॰ માપવા (રૂ. પ્ર.) મેટી મેાટી વાતા કરવી, ધૃતરાજી કરવી. ૦ થાગવા (રૂ. પ્ર.) કાર્યસિદ્ધિ થવી. ની ઘેાડી ને સવા ગજનું ભાડું" (રૂ. પ્ર.) તદ્ન કંગાળ. ના આંકા ન સૂઝા (રૂ. પ્ર.) કશું ન આવડવું. ના તસુ ( કે જે તસુ) માફ (રૂ. પ્ર.) એકાદ દુર્ગુણની માફી. નવસે ગજના નમસ્કાર (૬. પ્ર.) તદ્ન દર રહેવું. પેાતાને ગજે માપવું (રૂ. પ્ર.) સ્વતંત્ર અભિપ્રાચવાળા હાવું. રજનું ગજ (રૂ. પ્ર.) વધારીને વાત ડાળવી એ, ખુબ અત્યુક્તિ કરવી એ]
ગુજક ન. [ફ્રા.] નશે। કર્યા પછી કરવામાં આવતા મીઠી કે તીખી વાનીનેા ઢંગા
ગુજણુ સ્ત્રી, એક ાંતનું રેશમી કાપડ ગજ-કણું છું. [સં.], -૨ણુ પું. [ + સં. ર્છા, અર્યાં. તદભવ]
હાથી! કાન
ગજકણી સ્ત્રી. [સં.], -રણી સ્રી, [+ સં. ળી, અૉ. તદ્ભવ] એ નામની એક વનસ્પતિ. (ર) યાગીઓની એક ક્રિયા. (યાગ.) [પ્રત્યેક ઊપસેલું લમણું ગજ-કુંભ (-કુમ્ભ) પું. [×.] હાથીનું કુંભસ્થળ, હાથીનું ગજ-ક્રીઢા શ્રી. [સં.] હાથીની ગેલવાળી રમત. (૨) હાથીની સાઠમારી [ડાલતી અને મગરૂર ભરેલી) ગજાતિ સ્ત્રી., મન ન. [સં.] હાથીની ચાલ (એના જેવી ગજ-મની શ્રી. [સં. વજ્ઞ-મન + ગુઈ' સ્ક્રીપ્રત્યય]
હાથીની ચાલે ચાલનારી સ્ત્રી
ગજગરા શ્રી. કજિયાખાર આ
ગજ-ગામિની વિ., શ્રી. [સં.] જએ ‘ગજ-ગમની.’ ગજ-ગામી વિ. [સં. હું.] હાથીના જેવી ડોલતી અને મગરૂર ચાલે ચાલનારું
ગજાહ પું. [સં.] હાથીની પીઠ ઉપર નાખવામાં આવત