Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 682

ખંપાવવું
૬૩૭,
ખેડા
સ. કિ.
એકે . ઝઘડો, બખેડે, રમખાણ. (૨) પાયમાલી ખૂપાવવું, ખુંપાવું એ ખંપવું'માં.
ખેડણ વિ. જિઓ “ખેડવું' + ગુ. “અણુ” ક. પ્ર.) સમાસખૂપે ૫. જિઓ “ખપ + ગુ. ” સ્વાર્થે ત. પ્ર] ખાંપો માં ઉત્તર પદ તરીકેઃ “રથ-ખેડણ” વગેરે) ખેડનાર કરચે, ખરચે
ખેડણહાર વિ. જુઓ બેડર્ણ + જ. ગુ. “હ” (છ. વિ. ખૂબતા છે. લોહીને પો
પ્રત્યય) + પ્રા. આર (< સં. ૨)] ખેડનાર ખૂભી-કયારે છું. [અસ્પષ્ટ + જુઓ કયાર.” (લા.) ખેતર વિ. [જ એડવું + ગુ. “તર ત. પ્ર.] ખેતીને ગાય કે ભેંસના પૂછડાના મૂળ પાસેની જગ્યા
લાયક (જમીન)
[ઉપર નભનારું ખૂરેજ્યિાં સ્ત્રી. ખરેજી, ખનખરાબી, ખના-મરકી એકધારી (ખેડય-) વિ. [ + સં, પૃ.] ખેડ કરનારું, ખેતી ખૂળા-ફેટ ન. [અસ્પષ્ટ + જુઓ ફેડવું.'] એ નામનું ખેડ-પાણી (ખેડ) ન., બ. વ. [જુઓ “ખેડ' + “પાણી.”] એક પક્ષી
[૨) (લા.) પાયમાલી ખેતીવાડી, ખેતી [ઉપયોગી બળદ, અલાઉબુક’ એ (ખે) પું. [સં. સવ->. ] ક્ષય, ક્ષીણ થવું એ. ખેત-બળદ (ખેશ્વર) . જિઓ ખેડ' + બળદ.'] ખેતીમાં બે (ખે) . જુઓ બેહ.” [૧ખાવી (૨. પ્ર.) ગપ્પાં ખેડવવું જઓ “ખડવું' માં. (૨) બારણું ચણિયારામાંથી મારવાં]. દસમળી, કરચલા છટકાવવું
શિકાય તેવું બે-બેંકડે મું. દસ પગવાળું પાણીનું એક કવચી પ્રાણી, ખેડવા વિ. [એ ખેડવું' દ્વાર.] ખેતીને લાયક, ખેડી બે-ખંખેડા જ એકડો.'
ખેડવાણ (ર્ચ) સ્ત્રી. [જએ ખેડવું' દ્વારા.] ખેતીને લાયક ખલી સ્ત્રી. ખાલી કે ખોટી ઉધરસ
જમીન, “કટિબલ લેન્ડ [પષણ મેળવનાર ખેડત એખલી સ્ત્રી, લાકડી, ફાલુ
ખેડવા વિ., પૃ. [“ખેડવું' દ્વારા.) ખેતી કરી ભરણએખલી સ્ત્રી, કમી, ખેટ, ન્યૂનતા
ખેઠવી . [જ ખેડવું’ દ્વારા.] (લા.) પ્રવાસ, મુસાફરી ખાણ વિ. નુકસાન કરનારું. (૨) ભયાનક
ખેડવું સ. ક્રિ. દિ. પ્રા. ] (હળ વગેરેથી ખેતરમાં) ખે સ્ત્રી. શારડી
ચાસ પાડી જમીન પિચી કરવી, ખેતી કરવી. (૨) (લા.) બેગાણું, બદલો
[ન. ખગ, પક્ષી મુસાફરી કરવી. (૩) ખંતથી ધંધો કરવો. (૪) કેળવવું, બે-ચર વિ. [સં.] આકાશમાં ફરનારું, આકાશ-ગામી. (૨) સુધારવું. ખેડાવું કર્મણિ, કિં. ખેઢાવવું છે, સ. કિં. ખેચર-દષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] ઊડતી નજર, બર્ડઝ-આઈ- (ન. ય.) ખેડવૈયે . જિએ “ખેડવું' + “યો' ક. પ્ર.] જુઓ ખેચરઈ સ્ત્રી, [+ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] (લા.) કાળજીપૂર્વક ખેડવાય.” કામ ન કરવું એ, કામ કરતી વેળા કરવામાં આવતી હરામી બેઠો છું. મુલક, પ્રદેશ. (૨) સમુદ્ર, દરિ ખેચરી વિ, સ્ત્રી. [સં.] પક્ષીની માદા. (૨) (લા.) હઠ- ખે-સુખડી (ખેડય-) સ્ત્રી. જિઓ “ખેડ' + “સુખડી.] ખેત યોગની પાંચ મુદ્રાઓમાંની એક મુદ્રા. (ગ) (૩) જોગણ, પાસે વિઘોટી ઉપરાંત લેવામાં આવતી હતી તેવી રકમ હલકી કોટિની દેવી. (૪) હવામાં અધ્ધર ઊડવાની વિદ્યા ખેડ-હક-ક) (ખે.) પું. [જુઓ “ખેડ’ + હક(-).”] ખેડત ખેજરઘર સ્ત્રી. ગેળના જેવા સ્વાદવાળી એક જાતની કેરી તરીકે ખેતી કરવાનો અધિકાર, “રાઈટ ઓફ કટિવેશન' ખેજલી સ્ત્રી, બંગાળના આંબાની એક ઊચી જાત. (સંજ્ઞા.) ખેઢઉ વિજિઓ “ખેડવું' + ગ. “આઉ” ક. પ્ર] ખેડી
જાલત સ્ત્રી. [સા.] શરમ, લજજા. (૨) અવિવેક, બે- શકાય તેવું, “એરેબલ' અદબી
ખેઠા-કંબઈ (-
કઈ) જુઓ બેડ-કંબઈ' ખેટ ન. [સં.] નાનું ગામડું, ખેડું. (૨) શિકાર, મૃગયા ખેડાણ વિ. [જઓ “ખેડાવું' + ગુ. “અણ” ક. પ્ર.) ખેડાતું ખેટક છું. [સં.] શિકારી. (૨) ન. નાનું ગામડું. (૩) ખેડા હોય તેવું. (૨) ન. ખેતી કરવાને ઉદ્યોગ. (૩) (લા.) ઊંડા નગર(નું સં. નામ). (સંજ્ઞા.) (૪) વહેમ, વળગાડ
ઊતરતી વખતે કરવામાં આવતું પરિશીલન લેખન વગેરે ખેટકી પું. [સં. શિકારી
ખેડા-૫ટી મું. ગામડાનો મુખી, પટેલ. (૨) સ્ત્રી. અમુક ખેટક વિ. જિઓ “ખેટક' + ગુ. “ઉ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (લા.) ધાર્મિક ક્રિયા કરવાને હક્ક આપી બ્રાહાણ પાસેથી લેવામાં (શિકારીની જેમ) ચકેર, ચાલાક. (૨) કાળજવાળું
આવતી રકમ ખેટલી સ્ત્રી. ગુંથેલા ચોટલા વચ્ચેની સેંથી-ખાલી દેખાતી ખેઢામણ ન. [જુએ ખેડવું’ + ગુ. “આમ” ક. પ્ર.] રેખા
ખેડવા બદલ આપવામાં આવતું મહેનતાણું ખેટ . સ્ત્રી. પગની એડી
ખેઢાવવું, ખેડાવું જુઓ “ખેડ'માં. બેટા સ્ત્રી મજાક, મરકી, ટીખળ
ખેડાવાળી સ્ત્રી એ નામની એક દેવી ખેડું ન. પરદેશમાંથી વેચાવા આવેલું ભેંસનું ટેલું
બેઠાવાળ છું. [. હેટ-HI>પ્રા. -વા) મધ્ય ખેદ વિ. ચાલાક, ચંચળ, હોશિયાર, ખાટું
ગુજરાતના ખેડા” નગરના મૂળ વતની ગણાતા બ્રાહ્મણેની ખે (ડ) . જિઓ “ખેડવું.] ખેતી
એ નામની જ્ઞાતિ અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) બેડર જ બેડું.”
એક સ્ત્રી. જેમાં ગર્ભ રહેતો હોય છે તે પાતળી કાચી ખે (ડ) સ્ત્રી, કાંટાવાળી એક વનસ્પતિ
ચામડી, એર. (૨) દંટીની નાળ ખેડ(-)-કંબઈ (-
કઈ) સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ ખેડી સ્ત્રી. કીડા માટેની હેડી