Page Text
________________
ખૂણા-દાવ
૬૩૪
ઝી
એ નામની એક બાળરમત, બાઈ બાઈ ચાળણી વગેરેનું કાદવ જેવા પદાર્થમાં ખંચવું, કળવું, ખંપવું, ખૂણ-દાવ છું. (જુઓ ખૂણે' + “દાવ'] (લા.) એ નામની ખુતવું ભાવે., ક્રિ. ખુતારવું છે., સ. કિ. એક રમત
ખૂદ(-ધ)' ન. એબ, ખેડ, દૂષણ, (૨) છીંડું. (૩) (લા.) ખૂણાળું વિ. જિઓ “ખૂણે” + ગુ, “આળું ત, પ્ર.] ખૂણિ- વાંધો વચકે. (૪) દ્રષ ખાતર કરેલી ભૂલ. [-રાં કાઢવાં થાળું વિ. જિઓ “ખણિયો' + “આળું પ્ર.] ખણાવાળું (રૂ. પ્ર.) કેઈમા દોષ કાઢયા કરવા, નિંદા કરવી]. ખૂણા-પડતું, ખુણ હોય તેવું
ખૂદર વિ. ટાપટીપ કરનારું. (૨) પિતાની મેળે ઊગતું, ખૂણિયું વિ. જિઓ “ખૂણે” + ગુ. “યું' ત. પ્ર.] ખણ- અડબાઉ (ઘાસ વગેરે)
[દુષણ વાળું. (૨) ન. કાટખૂણાના આકારને નળનો નાનો ટુકડો. ખુધરાં ન., બ. વ. [ ઓ ખૂદરું.] ભૂલચક. (૨) દેવ, (૩) ખણે જડવામાં આવતું ધાતુ વગેરેનું જડયું. [- ખૂધરું જુઓ “ખૂદરું.” કાંસ (૨. પ્ર.) કાટખૂણુ કસ [ ]]
"ખૂન ન. [ફા.] લોહી. (૨) હત્યા, ધાત, વધ, નાશ, ખૂણિયા . જિઓ “ખણિયું.'] ખૂણા માપવાનું સાધન “મર્ડર.” (૩) (લા.) વર લેવાની પ્રબળ વૃત્તિ, ખુન્નસ. ખૂણી સ્ત્રી, જિઓ “ખ” + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય નાને [૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) હત્યા કરવી. ૦ ચાલવું, નીકળવું ખૂણો
(૨. પ્ર.) લેહી વહેવું]
લુિહાણ હાલત ખૂણે છું. [સ. જોળવદ-> પ્રા. વજનમ-] બે બાજુ કે દિશાની ખૂન-ખચ્ચર વિ. જિઓ ખન' + ખચ્ચર.'] (લા.) લેહીલીટીઓ જ્યાં મળતી હોય ત્યાં પડતા ખચકા, કેર્નર.” (૨) ખૂન-ખરાબી સ્ત્રી, બે પું. [જઓ “ખન' + “ખરાબી’– ભૌમિતિક ખૂણે, “એંગલ.” (૩) (લા.) જ્યાં બહુ અવર- “ખરાબ.'] ખના-મરકી જવર કે વાસ ન હોય તેવું સ્થળ. (૪) વિધવાથી સોગને ખૂનખાર વિ. ફિ.] લેહી વહેવડાવનાર, લોહીની છોળો લઈ ઘરની બહાર ન નીકળતાં પાળવામાં આવતા ગૃહ- ઉડે તેવું. (૨) પ્રાણધાતક. જીવલેણ, (૩) (લા.) ઘાતકી નિવાસ. [ણ કઢાવવા (રૂ. પ્ર.) હજામતમાં કપાળે ખણના ખૂન-ખુવારી સ્ત્રી. જિઓ “ખૂન’ + “ખુવારી.'] જાનમાલને આકારે ચહેરે કરાવ. -ણામાં ના(નાંખવું (રૂ. પ્ર.) નાશ બેદરકારીથી બાજુએ મૂકવું. (૨) કામ ન કરવું. -ણામાં પડી ખૂન-તરસ્યું વિ. જિઓ “ખન+ “તરસ્યું.'] (લા.) અત્યંત રહેવું (-૨વું) (રૂ. પ્ર.) કોઈ ન દેખે એવી સ્થિતિમાં રહેવું. ક્રર થઈ હત્યા કરનારું, લોહી-તરસ્યું ણમાં રહેવું (-૨:૬) (રૂ. પ્ર.) રાંડયા પછી વિધવાઓનું ખૂન-રેજી સ્ત્રી. ફિ.] લહી ખૂબ વહેવડાવવામાં આવે તેવું ઘરમાં રહેવું. -ળું પડી રહેવું (૨૬) ગુણોને પ્રકાશ ન દારુણ યુદ્ધ, ના-મકી [લાગણી, કિન, ખુન્નસ થાય એવી સ્થિતિમાં રહેવું. તેણે પેસવું (-પેસવું), તેણે ખૂન ન. [જુએ “ખન' દ્વારા.] વરની તરસ, વેરની પ્રબળ બેસવું (બેસવું), તેણે હાવું (રૂ. પ્ર.) એ “ખૂણામાં ખૂનસ-દાર વિ. [+ કા. પ્રત્યય.] વેરની પ્રબળ લાગણીવાળું, રહેવું.” –ણે બેઠા રહેવું (-રેવું) (રૂ. ૫) ઘરમાં ભરાઈ કિન્નાખેર, ખુન્નસ-દાર
[ખુન્નસદારી રહેવું. ૦ કહેવર-૨) (-કૅ:વરા(-ડા)વ) (રૂ. પ્ર.) ખૂનસદારી સ્ત્રી. [+ ગુ. ' પ્ર.] ખૂનસ, કિન્નાખોરી, છપી જગ્યાએ વ્યભિચાર કરે. ૦ ઝાલીને બેસી રહેવું ખૂનસી વિ. [જુઓ “ખૂનસ' + ગુ. ‘ઈ’ પ્ર.] જુઓ (-બેસી રેવું), ૦ પાઠ (રૂ. પ્ર.) કાગળ ઉપર ખણે થાય “ખનસ-દાર'-ખુન્નસી.” એમ ચીતરવું. (૨) બે ઘરની વચ્ચે વાંકી જગ્યા રાખવી. ખૂનામરકી સ્ત્રી, [જુએ “ખન+ ‘મરકી.'] ખૂનરેજી, ૦ પાળ (ઉ. પ્ર.) એ “ખૂણામાં રહેવું.” ૦ ભાંગ ભયંકર કાપાકાપી, ખુનામરકી [અત્યાચારી, જાલિમ (રૂ. પ્ર.) ખણામાં ભાંગી ફાંસ અથવા ગેળાઈ કરવી ખૂની વિ. [ફા.] ખન કરનાર, ઘાતક, હિંસક, (૨) (લા.) (ચણતરમાં). ૦મૂક (રૂ. પ્ર.) ખૂણામાં વિધવા સ્ત્રી ખૂ૫ છું, ન. મુગટ હોય એણે સેગ તજ . ૦ સેવ (રૂ. પ્ર.) વિધવાએ ખૂપણ સ્ત્રી. ગાડાનો એક ભગ ગર્ભપાત કરો]
ખૂંપરું ન. દાઢીના વાળને રહી ગયેલો . (૨) મેલ ખૂણે-ખ(-ખં)ચકે, ખૂણે-ખં ચાળા, ખૂણે-ખટાળા, કપાઈ ગયા પછી રહેલું છે તે ઠંડું ખૂણે-ખાંચરે, ખૂણે-ખાંચે, ખૂણે-ખાચરે (-લો), ખૂપરે . જુઓ “ખપરું(૧).” (૨) પાંપણની અંદર થતો ખૂણે-ખેતરે, ખૂણે-ખેરે, ખૂણે-ખેંચરે . [જ લેહી-માંસને ગટ્ટ, ખીલ “ખણ, + “ખાંચા' અર્થને તે તે શબ્દ] અપરિચિત સ્થળ. ખૂાવવું જુઓ “ખૂપવું'માં. (૨) એકાંત ઉજજડ સ્થળ
ખૂપવું અ, ક્રિ. [દે. પ્રા. -ડબવું] જુઓ ‘ખતનું.” બૂત (-ત્ય) સ્ત્રી. જિઓ ખૂતવું.'] ખતી જવાય એવી ખુપાવું ભાવે, જિ. પવવું, છુપાવવું છે.. સ. કિ. પરિસ્થિતિ. (૨) ખેતી જવાય તેવી જગ્યા. (૨) (લા.) ખૂબ વિ. [ફા.] ઘણું સારું, ઉમદા, મજાનું. (૨) ઘણું અડચણ, હરકત, વાંધો
બધું. (૩) ક્રિ.વિ. બહુ સારું. (૪) શાબાશ. [ કરી ખૂત-ઘા ( ન્ય) ૫. [જએ “ખતવું' + થા.”] અંદર ખેતી (રૂ. પ્ર.) વાહ વાહ, ઘણું જ સુંદર. (૨) ઘણું જ ઘણું
જાય એવા પ્રકારને ધા કે માર, ડુબાઉ ઘા કે જખમ ખૂબખૂબી જિ. વિ. [જુએ “ખબ,”-ઢિ ર્ભાવ] ઘણું જ સુંદર, ખૂતવું અ. ક્રિ. દિ. પ્રા. ડુત = બેવું., દ્વારા ના. ધા. (૨) ધણું જ ઘણું (કઈ પણ અણીદાર પદાર્થનું) ખુંચવું. (૨) (પગ શરીર ખૂબઝી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |