Page Text
________________
અ-ચેષ્ટ
[અછાબ અષ્ટ લિ. (સ.] ચેષ્ટા-હિલચાલ વિનાનું, અક્રિય, ‘પૅસિવ' અયુત-કેશવ (અમ્યુકેશવ) ન. સિં. યયુક્ત રાત્રે (ન.લે.)
r(૨) બેશુદ્ધિ, બેભાનપણું રામનારાથળ એ કલેકને પૂજનની-કથા વગેરેની સમાતિમાં અષ્ટતા સ્ત્રી. [સં] હલનચલન વિનાની સ્થિતિ, જડભાવ. પાઠ કરવામાં આવે છે, એ ઉપરથી] (લા.) સમાપ્તિ [અશ્રુત અ-ણિત વિ. સિં] જેને માટે યત્ન કરવામાં ન આવ્યું (અય્યત) કરવું (રૂ.પ્ર.) પૂર્ણ કરવું] હોય તેવું
[[સં.] અચેતન, જડ અયુતાનંદ (-નન્દ) વિ., પૃ. [સ, મયુત + માન જેમને અ-ચૈતન્ય ન. સિં] ચૈતન્ય - ચેતનપણાનો અભાવ. (૨) વિ. આનંદ અવિચલિત – અખંડ છે તેવા (પરમાત્મા) અ છું. [સં યથા > પ્રા. કાદવમ, હદ બહાર હોવાપણું] અતિ સ્ત્રી. [સં.] અવિચલિતપણું, સ્થિરતા [ભૂખ્યું જમાવ, ભીડ, (૨) કચરાને ભરા, ગંદકી. (૩) વાળ સાફ અછક ક્રિ.વિ. જોતજોતામાં (૨) બેશક, અલબત્ત, (૩) વિ. ન રાખવાથી થતો અણગમે. (૪) અગતે, અાજે. [૫ાળ અછકલા -વે ૫., બ.વ. [+ જુઓ ‘વેડા.”] આછકડા(ઉ.પ્ર.) બળિયા વગેરે પ્રકારને એ નીકો હોય ત્યારે વડા, છાલકાપણું, વર્તનની હલકાઈ જોવા આવનારાં બહારનાં માણસેને આવકાર ન આપ] અછકડું -લું) વિ. [સં. મ૨૪] (ગ્રા.)] જુઓ આછકડું'. (૨) અચ-અચી સ્ત્રી, જિઓ “અ”,-દ્વિભવ + ગુ. “ઈ'ત...] (લા.) વાચડું, અવિનયી ખૂબ ખાવાથી પેટમાં થતી અકળામણ, અછાછી
અછકલાઈ સ્ત્રી. [જ “અછકલું' + ગુ. “આઈ' તે.પ્ર.], અ-ચક–પ્રેસ વિ. [+ જુએ “ચાક(ક)”.] નકકી અછકલા-વેઢા જુઓ “અછકડાવેડા'. કરવામાં આવ્યું ન હોય તેવું, અનિશ્ચિત
અછકલું વિ. [સં. મ] જુઓ ‘આછકલું.” અક-ક્રોસ-તા સ્ત્રી. [+સ, ત..], અ-ચેક-કફ)સાઈ અ-છ વિ. [સ. ] નહિ છડેલું, ફોતરી કાઢવામાં ન આવી સ્ત્રી. [ઓ “ચાક(-)સ’ + ગુ. “આઈ' તે.પ્ર.] ચાસ- હોય તેવું
[હાય જેમાં તેવું પણાને અભાવ
[અપ્રેરિત અછડ(-૨)તું વિ. ઉપરાટિયું, વિષયને સ્પર્શ કર્યો - ન કર્યો અાદિત વિ. સિં] જેને પ્રેરણા કરવામાં નથી આવી તેવું, અ-છત સ્ત્રી. [સ. સત્તા અસ્તિતા, હેવાપણું] છત – વિપુલતાને અચ-પચે પું. જિઓ “અચાને દ્વિભવ] ગંદવાડ, (૨) સડે અભાવ, ટાંચે, તંગી, તાણ, સ્કેર્સિટી અચાર્ય ન. [સં.] ચોરી ન કરવી એ, અસ્તેય
અ-છતું વિ. [સં. ધાતુના વર્ત.કૃ. > પ્રા. વંત અચાર્ય-વ્રત ન. સિં] ચોરી ન કરવાનું વ્રત
> ગુ. છતું] છતું નહિ તેવું, છાનું, ગુપ્ત અ-છત જી. જુઓ “અછત’
અ-છત્ર વિ. [સં. યમ-છત્ર] ઓ “અચ્છત્ર'. અ-છત્ર, ૦૭ વિ. [સં] છત્ર વિનાનું, (૨) (લા) વડીલે અછપર(–ળ)ઈ જુઓ ‘અચપરાઈ.' વિનાનું
[ન છુપાવેલું અ૫–ળું) જ “અચપરું'. અ-છન વિ. [સં.] ઢાંકેલું નહિ તેવું, ખુલવું, ઉઘાડું. (૨) અછપળાઈ જુઓ “અચપરાઈ.” અ-છંદ (૨૭) વિ. [સં. મઇદઃ ] જેમાં દેશનું બંધન અછપનું જ “અચપ'. નથી તેવું (પદ્ય, કાવ્ય વગેરે), ગઘાત્મક
અછબડા પું, બ.વ. શરીર ઉપર શ્રી છવાઈ મટી કેલી અછાંદસ (-છાન્દસ) વિ. [સં.] છાંદસ-વૈદિક ન હોય તેવું, થાય છે તે ચેપી રોગ (એક પ્રકારને ઓખ) ઉદક સાહિત્ય સિવાયનું. (૨) કંબંધન વિનાનું
અ-છબું વિ. [+ જુએ છબવું +ગુ. “ઉ” કુ.પ્ર.] જેને છબીઅ-છિદ્ર વિ. સિં] છિદ્ર વિનાનું, બાકા વિનાનું. (૨) (લા.) --પોંચી ન શકાય તેવું, ઊંચાઈમેટાઈવાળું ખામી વિનાનું, (૩) ભૂલ વગરનું [ચાલુ, કાયમી અછર–પછર જુએ “અચર-પચર'. અનછિન્મ વિ. [સં] દેવું નહિ તેવું, અખંડ, આખું. (૨) અ-છરતું જુઓ. “અછડતું.” અછિન્ન-ધારા સ્ત્રી. [સં.] સતત વહેતો પ્રવાહ
અછરું-પકરું જુઓ “અચરું-પચરું.’ અછું વિ. [સં. અ-- > પ્રા. મઝમ. હિં. “અચ્છા.'] અછવાવું અ.ક્રિ. [દે.પ્રા. ૩૪, ઓછું થવું] કરમાઈ જવું
સારું, રૂડું, સુંદર, (હિંદીમાંથી ઉછીને મળેલ શબ્દ). (૨) ફાલ-કૂલ વગેરેનું ઓછું ઊતરવું. (૩) છાંયડાને લીધે અ-છેદ પું, બ.વ. [સ, મ-છેવ આખું ચાખા (ચરો) વણ છે લાગી અ-છેદ્ય વિ. [સં] છેદી-કાપી ન શકાય તેવું
અછંદ (-) ક્રિ.વિ. અધર અફેર વિ. [સં. સર્ષ > પ્રા. ચહ્ન >ગુ, “અધ’ + ગુ, “શેર” અ-છાજતું વિ. [+ છાજવું’ + ગુ. ‘તું વ..] છાજેશ્યલ |
દે.પ્રા. સેજી, સંધિથી] અડધા શેર(જૂન ૨૦ રૂપિયાભાર કે નહિ તેવું, અણઘટતું, અગ્ય ૪૦ રૂપિયાભાર)ના વજનનું. (૨) અઠેરના વજનનું તેલું અછાટવું સક્રિ, જુઓ “અછટવું.” - કાટલું
અછાટ . [ જુઓ ઓછાડ.”] જુઓ ‘ઓછોડ.' અચ્છેરિયું ન. [+ગુ. ઈયું” ત.પ્ર.] અઝેર સમાય તેવું માપ અછાઠ-૫છાત સ્ત્રી.[ જુઓ “પછાડીને દ્વિભવ.] (લા.) અડચણ, અરિ પું, આછેરી સ્ત્રી, અરે !. [જઓ “અછે. નડતર. (૨) ધાંધલ, ધમાલ રિયું + ગુ. ‘ઈ’ – ‘’ ત...] અહેરના વજનનું તેલું અછાટવું સ. [િસ. મા-૪] આઇટવું, પછાડવું અ-શ્યત વિ. [સં.] ન ખસેલું, અવિચલિત, સ્થિર, (૨) પું. અ-છાનું વિ. [+ જુએ “છાનું.”] પે નહિ તેવું, ખુલ્લું, પ્રગટ વિષ્ણુ, કૃષ્ણ (ઈશ્વરત્વને કારણે)
અછાબે પું. [અર. “હિજાબ” રક્ષણ કરવું, સંતાડવું. ગુજ.માં અશ્રુત-તા સ્ત્રી. [સં.] અયુતપણું, ન ખસવાપણું
અછાબા' પું, બ.વ.] વરડામાં વરરાજાનું મોઢું ઢાંકવા
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |