Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 615

કાશા(ષા)ત્મક
સાંચવવાની સત્તા
કાશા(-ષા)ત્મક વિ. [સં. ઢોર(-q) + આમન્~] ધનસંબંધી કેશા(-ષા)ધિકારરૂપું. [સં. જોરા (-q) + અધિ-ાર] ધનભંડાર ધનભંડારના અમલદાર કેશા(-ષા)ધિકારી પું. [સં. જો (-)મષિજારી] રાજ્યના કેપ્શ-ષા)ધિપતિ પું. [સં. નોરા-૫)+ ઋષિ-પતિ], કેપ્શા(-ષા)ધીશ હું. [સ. નૌર(-q) + શ્રીરા] ધનભંડારના સ્વામી. (૨) કાશાધ્યક્ષ
....
કેપ્શ⟨-ષા)ધ્યક્ષ પું. [સં. ઢોરા(૫) + અધ્યક્ષ] નાણાકીય વ્યવસ્થા ઉપર દેખરેખ રાખનાર, ખજાનચી, ટ્રેઝરર’ કેાશિ(-સિ)યું॰ ન. [સં. ક્ષોરિાળ-> પ્રા. જોનિયમ-] કપાસ કાઢી લીધેલું જીંડવું, ઢાલિયું [નાની કાશ કેાશિ(-સિ)યું [જુએ કશ’+ ગુ. ‘ઇયું’ ત. પ્ર.] કેાશિ(-સિ)યા પુ. [જુએ ‘કેસિયું.૧] વૃષણ, (૨) કેશ ચલાવનારા ખેડૂત કે ખેડૂતને .સાથી. (૩) જેમાં કાશ ચાલતા હોય તેવા કવેા. (૪) (લા.) પાણીમાં કેશની જેમ ઊભા ધુબાકા. (૫) એ નામનું કામર્થી જરા મેહું એક પક્ષી. [~યા આમળવા (રૂ. પ્ર.) ખુશામત કરવી] કેશર જુએ ‘કાશર.’ કેાશિ(-શી,-સિ,-સી)રિયું જએ ‘કાયુિ.’ શિશ સ્ત્રી. [કા.] પ્રયત્ન, મહેનત, ઉદ્યોગ. પ્રવૃત્તિ કાશીર જુએ કેશર.’
[મ દવાડ શીરાઈ શ્રી. [ + ગુ. ‘આઈ' ત. ×, ] (લા.) સહેજ કાશી-સી)રિયું॰ ન. [જુએ ‘ક્રોશર’ દ્વારા ‘કેશીૐ' + ગુ. ‘યું' ત. પ્ર.] કેશના તરેલામાં નખાતી લગડાની ઇઢાંણી કાશીરિયુંરે જએ કારારિયું.' કાશી(-સી)સું ( કાશી(-સી)સું) ન. [સં. પિ-શૌર્ય-> પ્રા. શિક્ષ્મ-] દીવાલ ઉપરનું વાનરના માથાના ઘાટનું પ્રત્યેક કાંગરું. (૨) ધમટ ઉપરના કળશ. (૩) (લા.) ઢોલ-નગારાંના અવાજ
૫૦
કોટા-ઉછેર પું. [જુએ કેશેટા + ‘ઉછેર.'] રેશમના કીડાને ઉછેરવાની ક્રિયા, ‘સેરિ-કલ્ચર' [કેકડું કાશે(-સેટે। પું. [ સ. જોરા દ્વારા ] રેશમના કીડાનું ઘર, કાષ જુએ ‘કાશ.
કાષ-કાર જુએ કાશ-કાર.' કષકે દ્ર (કેન્દ્ર)· જુએ ‘કાશ-કેંદ્ર’ કાષ-ગર્ભ જુએ ‘કાશગર્ભ.’ કેષ તંતુ (-ત-તુ) જએ કેશ-તંતુ.' કાષ-તારા જુએ કાશ-તારા.’ કાષ-પંચક (-પચક) જ એ કાશ-પંચક.’ કાણ-મંત્રી (-મ-ત્રી) નુએ કેશ-મંત્રી.' કોવિકૃતિ-શાસ્ત્ર જુએ ‘કાશવિકૃતિ-શાસ્ત્ર.’ કોષ-વિજ્ઞાન જુએ. કારા-વિજ્ઞાન,’ કાવિદ્યા જએ. કેશ-વિદ્યા.’ કાષવિભાજન જુએ ‘કાશ-વિભાજન.' કાષ-વૃદ્ધિ જઆકાશ-વૃદ્ધિ’ કાષ-વ્યવસ્થા જઆ કાશ-વ્યવસ્થા.’ કોષાગાર જુએ કાશાગાર,’ કાષાણુ જુઓ કાશાણુ,’
Jain Education International_2010_04
કામવા
કષાત્મક જુએ કાશાત્મક’ કાધિકાર જએ કાશાધિકાર.' કાધિકારી જુએ કાશાધિકારી.’ કાષધિપતિ જુએ ‘કેશાધિપતિ,’ કોષાધીશ એ કાશાધીશ.' કાષાધ્યક્ષ જુએ ‘કાષાધ્યક્ષ,’ કેક જુઓ શુદ્ધ ‘કાષ્ઠક,’(‘કોષ્ટક ’ અશુદ્ધ) કેષ્ઠ પું. [સં]] શરીરમાં કોઈ પણ પેાલાણવાળા હૃદય વગેરે એકમ. (૨) પેટ, ઉંદર, કાઠા
કાઇક ન. [સં., પું.] આડી અને ઊભી સમાંતર લીટીએ દેારવાથી થતી ચાર ખૂણાવાળી આકૃતિ, કાઠી, ‘ખલ,' (૨) તેાલ નાણાં માપ વગેરેના હિસાબે સહેલાઈ થી કરવા માટેના તુલનાત્મક પરિમાણના કાઠી, ટેબલ’ કાષ્ટક-યંત્ર (-યન્ત્ર) ૩. [સં.] યાંત્રિક પદ્ધતિએ ગણતરી. મિકેનિકલ ટેગ્યુલેશન'
કાષ્ઠાગાર ન. [સં. જોઇ + અવાર] કાઠાર, ભંડાર કાગારાધ્યક્ષ પું. [સં. + અક્ષ] કાઢારનેા ઉપરી, કોઠારી કાસ` જુએ ‘કુશ.' [॰ કાઢવા, ૰ ખેં’ચવા (-``ચવે), • તાલુવેા (રૂ. પ્ર.) કવામાંથી કાશને ખહાર લાવવા,
.
• ચાલવા (રૂ. પ્ર.) કાશથી પાણી કાઢવાની ક્રિયા ચાલુ થવી. ॰ જોઢવા (રૂ. પ્ર.) કૂવામાંથી પાણી કાઢવા બળદોને ચાલુ કરવા] [માઇલનું અંતર કાસરે પું. [સં, જો>પ્રા. જો] એક ગાઉ, દોઢ કે એ કેસૐ (-સ્ય) જુએ · કાશ.ૐ’ કાસ*વે જ કાશ-કવા.’ કાસ-કદાળિયું ન. [જુ
‘કાસ '+'કોદાળા' + ગુ. ‘ઇયું’ ત. પ્ર.] મૈટી ઉધરસ થઈ હોય ત્યારે છૂટકા કરવા માટે ક્રાસ અને કાદાળાના આકારનું ડોકે પહેરાવવામાં આવતું માદળિયું [નીચેની યા પડખાંની બાજુ, કૂખ કાસણું (ણ્ય) સ્ત્રી [સં. ક્ષ>પ્રા, ટિ દ્વારા] પેટની કેસણવું જુએ ‘કસણવું.’
સદરું વિ. રેતીવાળું, (૨) બગડેલું કાસમ ન. [સં. સુમ > પ્રા. જોસુંમ, જોશુંય પું. કોસંબીનું ઝાડ. (ર) કોસંબીનું ફૂલ
કાસ-મિનાર પું. [હિં. + જુએ ‘મિનાર.'] ગાઉ માઇલ
કિલામીટર વગેરે બતાવનારા રસ્તા ઉપરના અંકેત પથ્થરના તે તે ખાંભા, માઇલ-સ્ટોન’ ક્રાસ-મેસ ન. એ નામનું એક ફૂલઝાડ કાસ(-સિ,-સી)ર જુએ કોશ.’ કેસ(-સિ,-સી)રિયું જુએ કોશરિયું.' કેસલી સ્ત્રી. [સંહોરા > પ્રા. ઢોક્ષ + ગુ. હું’સ્વાર્થે ત. પ્ર. + ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય] તાજું ફૂટેલું નમું પાંદડું, ફો કાસલી સ્ત્રી. [જુએ ‘કોસલું' + ગુ. ‘ઈ ' સ્ક્રીપ્રત્યય.], કાસણું [જુએ કોસð + ગુ. લું સ્વાર્થે પ્ર.] હળના ચવડા માંહેની લેાઢાની કોસ, હળ-પૂણી કેસ-વરત ન. [જુએ ‘કોસ' + વરત.] (લા.) પીતથી કરેલી ઊપજવાળા ખેડૂતને એ નિમિત્તે અપાતેા બદલે કાસ-વા ક્રિ. વિ, [જુએ કોસ' + અંતરદર્શક ‘વા.’]