Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 613

કારેખ
(૨. પ્ર.) વરસાદ બંધ પડતાં વરાપ થયે સૂર્ય દેખાવા. ॰ પઢવું (૩.પ્ર.) અનાવૃષ્ટિ થવી. ॰ ભીનું કરવું (રૂ. પ્ર.) નાના બાળકને ભીનામાંથી કોરામાં સુવાડવું. મેતી (રૂ. પ્ર.) અણવીંધ્યું મેતી. (૪) અલિપ્ત. ૦ મારું (રૂ. પ્ર.) પૈસા વિનાનું, ગરીખ. (૨) સંબંધ વિનાનું. -રે કાગળ, રે પાને (રૂ. પ્ર.) બિનશરતી સ્વીકાર. રેકાટ (રૂ. પ્ર.) ઈજા વિના. -રે કરું (૩.પ્ર.) તદ્ન કોરું, ન વપરાયેલું. -રે પૂરું હૂંડી (રૂ. પ્ર.) નહિ સ્વીકારાયેલી હૂંડી, રે લૂગડે (૩. પ્ર.) કલંક લાગ્યા વિના. રા ચેક (રૂ. પ્ર.)બિનશરતી સ્વીકાર. રેશમારા કડધજ (રૂ. પ્ર.) ડાંડ, દાંડ] કારેખ ન. એક ાતનું મેાટું નગારું, દમામા કારે-મારે (કોરયે-મેરયે) ક્રિ. વિ. [જુએ ‘કોર,’ ફ઼િર્ભાવ; બંનેને ગુ. એ' સા. વિ., પ્ર.] તદ્ન કિનારી ઉપર કોરોનર છું. [અં.] અકસ્માતથી કે ભેદ-ભરેલા થયેલા મરણ વિશે તપાસ કરનાર સરકારી અમલદાર
પટ
કેપ્ટ સ્ત્રી, [અં,] જુએ ‘કારટ.' કાર્ટ-ફી સ્ત્રી. [અં.] અદાલતમાં ભરવાનું લવાજમ કે-માર્શલ ન. [અં.] લશ્કરી અદાલત. [॰ કરવું (રૂ. પ્ર.) લશ્કરી અદાલતમાં મુકભૈ! ચલાવવે]
કાર્ટ-યાએઁ પું. [અં.] વાડો ઑર્ડિન સ્ત્રી., ન. [અં.] માણસેાની હાર એકબીજાના હાથ પકડી આડી વાડ કરી લે એ, એ રીતે બચાવાળી વ્યક્તિને ફરતે ઘેરી લેવાની ક્રિયા, ચક્ર-ગૃહ
કાર્નર પું. [અં.] જ્યેા. [॰ કરવું (ઉં. પ્ર.) એકઠું કરી એક સ્થળે રાખવું] ખિણેથી મારવામાં આવતી લાત કૅાર્નર-કિક સ્ત્રી, [અં.] ફૂટબોલની રમતમાં ગેલ ખાજુને કૅર્નિયા ન. [અં.] આંખનો વચ્ચેના ભાગનું બહારનું કાળું
પડ, અક્ષિ-પટ, કૃષ્ણ-મંડળ પિત્તળનું એક પેલું વાદ્ય કાર્નેટ ન. [અં.] લશ્કરી કવાયત વગેરેમાં વપરાતું ત્રણ ચાવીવાળું કોર્પોરલ પું. [અં.] લશ્કરની ટુકડીમાં સૌથી નીચા દરજ્જાને!
બિનસનંદી માણસ, નાયક, (૨) વિ. શરીરને લગતું કોર્પોરલ સન સ્રી. [ + જુએ સજા.”] મૃત્યુની સા,
દેહાંત-દંડ
કોર્પોરેશન ન. [અં.] મેઢું મંડળ. (ર) વેપારી મંડળ. (૩) લાખની વસ્તીથી ઉપરની વસ્તીવાળા નગરની સુધરાઈ કાર્સ† પું. [અં.] દવા વગેરે લેવાનું ક્રમિક આવર્તન. (૨) પરીક્ષા વગેરે નિમિત્તે અભ્યાસનાં પાઠયપુસ્તકાની યાદી, પાયમ
કાર્સર વિ. [અં.] ખરબચડું
કાલ॰ પું. ચના અને રેતીનું મિશ્રણ, ગારા કાલ (કાલ) પું. [અર. કલ્ ] કબૂલાત, વચન કૅલ પું. [અં.] કહેણ, નાતરું. (૨) ટેલિફેન ઉપર બેલાવવું (સ્થાનિક કે બહારગામથી). (૩) છંદમાં આવતાં જતાં વહાણની જકાત-ખાતાની નોંધ. (૪) વહાણનું માપ બતાવતા તથા એને પરદેશમાં ફરવા માટે આપેલ પરવાને. (૫) શેર વગેરેમાં અધૂરી ભરાયેલી રકમનું માગણું કાલય પું. [અં.; દે, પ્રા. હોઈ] ખાણમાંથી નીકળતા કુદરતી ખળી જામેલા કાળા પથ્થર (ભાળવાના કામમાં વપરાત),કોલસે
Jain Education International_2010_04
કાલિયારી
કેલ-કરાર (કાલ~) પું. [જએ કાલૐ' + ‘કરાર.’] એકબીજાને કબૂલાત આપી થતા ઠરાવ, સંધિ-પત્ર, કરારનામું, તહ-નામું કેલ-લાયહ્ા પું. એ નામની એક દેશી રમત, ઝાડ-પીપળી કેલ-ગૅસ પું. [અં.] કાલસામાંથી કાઢવામાં આવેલે વાયુ કેલ-ટાર પું. [અં.] લાકડાં કાલસે। અને બીજા કેટલાંક દ્રવ્ય ખાળતાં એમાંથી નીકળતે એક જાતનેા જાડા કાળા પ્રવાહી ચા પછી ઘટ્ટ થયેલા પદાર્થ, ડામર
કાલ-દાંડો પું. [અસ્પષ્ટ + જુએ ‘દાંડા.’] હાથપગ ખાંધી ચૂંટણ હાથ વચ્ચે લાવી એની અંદર લાકડી ઘાલવી એ, રણ-ગાવાળિયેા (એક પ્રકારની સા)
કેપ્ટન ન. [અં.] મેટા આંતરડાના એ નામથી કહેવાતા ભાગ, (૨) મહાવિરામ (:) ચિહ્ન. (ન્યા.) કેલન-વાટર ન. [અં.] એક ઉગ્ર ઔષધીય પ્રવાહી કૅલમ સ્ત્રી. [અં.] વર્તમાનપત્રનું ઊભું ખાનું, કટાર. (૨) લશ્કરીઓની હરાળ કે હાર. (૩) પું, સિમેન્ટ કોન્ક્રીટના મકાનમાં ઊભા કરવામાં આવતા કે આવેલે પ્રત્યેક સ્તંભ (કે જે ખચ્ચે વચ્ચે દીવાલ ભરી લે છે.) [કાંઠલે કેપ્લર [,] કપડામાં ગળા પાસે આવતા ભાગ કે પટ્ટી, કોલમ્બિયમ ન. [અં.] એક જાતની એ નામની ધાતુ, (૫,વિ.) કેલવાવું અ. ક્રિ. ભેાંઠા પડવું, શરમાવું. (ર) કેચવાનું કેલવું અ.ક્રિ. [ફા.] ગિલીદંડાની રમતમાં ગિલી,ગબી ઉપર ગોઠવી એને દાંડાને છેડેથી ઉડાડવી, હાલવું, હીચવું. ૨) કાતરનું કાલાવું ભાવે, ક્રિ, કેલાવવું કે, સ.કિ. [વાલાળ કલશિ`બ (-શમ્બ) સ્ત્રી, [અસ્પષ્ટ + સં. શમ્મી] કાળી કાલસારક ન. એક જાતનું ઝેરી ઝાડ કાલસી સ્ત્રી. [જ‘કાલસા ' + ગુ. ‘ઈ ' સ્ક્રીપ્રત્યય.] કાલસાની ભૂકી. (ર) કાચલાની ભૂકી કાલસા હું. દે, પ્રા. લોન દ્વારા; ખાણમાંથી નીકળતા કાલ. (૨) કાયલા કેવ્યંજન (કાલ-જન) ન. [અર. ખેાર્લાન્] નાગરવેલના પાનનું મળિયું
૨
જ કાલ]
કાલબ'' ( કાલમ્બ) પું. [ દે. પ્રા.] ઝાડની ડાળીને નમેલેા ભાગ કાલંબર (કાલમ્બ) પું. [અં] એક સેક’ડમાં વપરાતા એક એમ્પિયર વિદ્યુત્પ્રવાહ
કોલંબિયમ ( કોલમ્બિયમ) જુએ ‘કોલમ્બિયમ,’ ફાલાખા જુએ ‘લાખે.’
કેલાવવું, કેલાવું જુએ ‘કાલવું'માં.
કાલાસ પું. વાળ ખરી પડે એવા ઘેાડાના એક રાગ, બામણી કાલાહ જુએ ‘કુલા,’
કોલાહલ પું. [સં., પું., ન.] ધેાંધાટ, શેર-અકાર કોલાહલ-બાજ વિ. [ + ફા. પ્રત્યય] કોલાહલ મચાવી મૂકે તેવું, ‘સેન્સેશનલ' (વિ. ક.)
કાલાહલી વિ. [સં., પું.] કાલાહલ જ્યાં થતા હોય તેવું કૅાલિક ન. [અં.] પેટની ચૂંક
કેલિઝન [અં.] ભટકાઈ પડવું એ, અથડામણ, અથડા અથડી કાલિયર પું. [અં.] કેલસાતા ખાણિયા. (૨) ન. કાલસે! ભરવાનું વહાણ કે સ્ટીમર (વેપારી) કાલિયારી સ્ત્રી, [અં.] કોલસાની ખાણ