Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 558

કાંગણિયું
૫૧૩
કાંચાળું
કાંગણિયું ન. કાળું સુતરાઉ કપડું
જઓ “કાંગું.' કાંગણું જુએ “કાંગડું.”
કાંધી સ્ત્રી. બંને બાજ દાંતાવાળો દાંતિ કાંગરવું અ. ક્રિ. [૨વા.] ગુસ્સે થવું, રીસે ભરવું કચકડી સ્ત્રી, જિઓ “કાંચકી' + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કાંગરા-દાર વિ. જિઓ “કાંગડું' + ફા. પ્રત્યય], કાંગરિયું કાંચકી, કાંકી
રિંગ, કાચકી વિ. “કાંગરું + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] કાંગરાંવાળું
કાંચકી સ્ત્રી. [૨વા.] ગળામાં રૂંધામણના પ્રકારને એક કાંગરી સ્ત્રી, સ્ત્રી, [જઓ “કાંગરું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] કાંચકી સ્ત્રી, જુઓ “કાકચ.” કાંગરાના આકારની દાંતાવાળી તરેહ. (૨) કેર, ધાર, કાંચકી સ્ત્રી. કાંસકી કિનાર. (૩) ઝીકની ટીકી સાથે ભરતકામમાં વપરાતી કાંચમું ન., કે પૃ. જુઓ “કાકચિયે.” જાડા તારની ભૂંગળી. (૪) ગાડા ગાડી કે પટારા ઉપર કાંચડો જુએ “કાચિંડો.” જડવામાં આવતી કિનારીવાળી પટ્ટી
કાંચન (કાચન) વિન. [સં.] ઊંચી જાતનું એનું. (૨) કાંગર ન., -રો છું. [ફા. કંગુરહ] (કંટકિલ્લાની દીવાલ વિ. સેનાનું બનેલું ઉપર કરવામાં આવતો) દાંતના ઘાટના આકાર, શંકુ- કાંચન-છાલ (-હય) સ્ત્રી. [સં. + જુઓ “છાલ.”] સેલેરી આકારનું ચણતર, કેસીસે
છાલવાળી એક વનસ્પતિ, કાંચન-લતા કાંગલું વિ. ફિ. “કંગાલ-માગવું, અરજ કરવી] માગીને કાંચનમય (કાચન) વિ. [સં.] સેનાનું. (૨) સેનેરી
જીવનારું, કંગલું, કંગાળ, ગરીબ. (૨) (લા.) નિર્બળ, કાંચન-લતા (કાગ્યન) સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “કાંચન-કાલ.' ખૂબ બળું. (૩) આત્મબળ વિનાનું, કાયર, નિર્ણાય. કાંચન-વરણું (કાચ્ચન-) વિ. [સં. + વર્ષ > “વરણ” (૪) હડે હડે થતું, જ્યાં ત્યાં અપમાન પામતું
(અ. વદભવ) + ગુ. “ઉં' ત. પ્ર. ] સેનાના રંગનું, કાંગવું ન. જિઓ કાંગ' દ્વારા.] કાંગની બનાવેલી એક સોનેરી ખાવાની વાની
કાંચન-વર્ણ (કાચન-) પું. સિં] સેનાના જે રંગ. (૨) કાંગવુંવિ. જિઓ “કાંગલું.”] કંગલું, ગરીબ
(વિ.) સેનાના જેવા રંગનું, સેનેરી [‘કાંચન-વરણું.' કાંગ' પૃ. [એ “કાંગવું.'] જુઓ “કાંગવું.' કાંચન-વર્ણ (કાચ્ચન-) વિ. [+ગુ. “ઉ” ત. પ્ર.] જુએ કાંગો છું. પગના ફણા ઉપર દંડ
કાંચનાર(-લ) ન. [ સં., . ] પુનાગ વૃક્ષ, ચંપોકટી કાંગશિ(સિયે જ “કાકચિયો.'
કાંચ-મીઠા સ્ત્રી. તરબુચના જેવા સ્વાદવાળી કેરીની એક જાત કાંગસ () સ્ત્રી. દવામાં ખપ લાગતો એક છેડ કાંચલડી સ્ત્રી. [ જુઓ “કાંચળી' + ગુ. ડ' સ્વાર્થે ત. પ્ર. ] કાંગસડી સ્ત્રી. જિઓ “કાંગસી” + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કાંચળી, ચાળી, (પદ્યમાં). કાંસકી
કાંચવું સ. ક્રિ. ખરાબ કરવું, શુદ્ધને અશુદ્ધ કરવું. (૨) કાંગાસરિયે ૫. એ નામની એક વનસ્પતિ, શેળો
છેતરવું. (૩) ડખેાળવું. (૪) સ્ત્રી-સંજોગ કરવો કાંગસિયાં ન., બ. વ. જઓ “કાકચિયો.”
કાંચ પું. [સં. વન્યુ- > પ્રા. ઝંડુમ-] બાંય વિનાને કાંગસિયા જ “કાંગશિ.'
હાથવણાટને ઊનને કબજે કે રોળી (દક્ષિણ ગુજરાતમાં કાંગસી સ્ત્રી, એક જાતની વનસ્પતિ
દુબળા ભરવાડ વગેરેમાં વપરાય છે. ) કાંગસી શ્રી. એ કાંસકી. (૨) બે બેલાંને જોડી કાંચળિયા-૫થી (૫થી) વિ. [ જુઓ “કાંચળિયે' + “પથ' રાખનારી (કાંસકીના આકારની) વચમાં આવતી સાંકડા + ગુ. “ઈ” ત. પ્ર. ] કાંચળિયા પંથનું અનુયાયી, વામમાર્ગી લાકડાની ફાડ. (સ્થાપત્ય.)
કાંચળિયે વિ, [ઓ “કાંચળી” + ગુ. “યું' પ્રો] કાંચળી કાંગસે ૫. જુઓ “કાંસકે.’
પહેરી છે તે પુરુષ, સ્ત્રી પાત્ર ભજવનાર. (૨) (લા.) કાંગાઈ સી. જિઓ “ક' + ગુ. “આઈ' ત...] કંગલા- બાયલ, હીજડે પણું, ગરીબાઈ, (૨) અસહિષ્ણુતા
કાંચળિયે પંથ ( ) . [જુઓ “કાચળિય” “પંથ.”] કાંગાઈ-વે પું, બ. વ. [ + જુએ “ડા.”] કાંગાપણું વામમાર્ગને સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ-ગુજરાતમાં ચાલતે એક પેટાકાંગા-ભૂરા મું, બ. વ. જિઓ “કણું” દ્વારા.] ગરીબાઈ સંપ્રદાય. (સંજ્ઞા.) ગાયા કરવી એ, વલેપાત
કાંચળી સ્ત્રી, [સ, વાત્રા > પ્રા. ઝિયા] સ્ત્રીઓને કાગામ (૩) સ્ત્રી. આખલાની એક જાત
છાતીને કબજે, ચાળી, કાપડું, કમખે, ખમ. (૨) કાંગારૂ ન. [એ. કારૂ] ઉંદરના આકારનું ઑસ્ટ્રેલિયાનું સર્પાતિની ખેળ (જે દર વર્ષે શરીર ઉપરથી ઉતારી નાખમોટાં બકરાં-ઘેટાં જેવું એક ચોપગું પ્રાણી
વામાં આવે છે.) (૩) એક દેશી રમત [પંથ.” કાંગા-વે પું, બ. વ. જિઓ “કાંણું' + વડા.”] કાંગાઈ કાંચળી-ધર્મ છે. [જ એ કાંચળી” + સં.] જુએ “કાંચળિથી કાંગું વિ. [જુઓ “કંગલું.'] કંગાળ, રાંક, ગરીબ કાંચિ(-ચી) (કાચિ , - ચી) સ્ત્રી, ૦ દામ ન., મેખલા કાંગે કું. પાણરાનું ચાળિયું બનાવતાં વપરાતે એક સ્ત્રી., સૂત્ર ન. [સ.] કંદોર, મેખલા જાતને રાતે રંગ
કાંચકીય (કાચુકીય) કું. [સં] કંચુકી, પ્રાચીન અંતઃપુરને કાંગણી છું. એક પ્રકારને વનસ્પતિ-છેડા
દરગે. (નાટય.). કાંગેલિયું વિ. [જ એ “કાંગું + ગુ. “ઓલ” + ઈયું ત. પ્ર] કાંચાળું ન. આંતરડું