Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 546

કાર્યાનુક્રમ
૫૦૧
કાલબટ
કાર્યાનુક્રમ પું. [સં વાર્થ + મ7-જામ] જુએ “કાર્યક્રમ, સમય પસાર થતાં
[વિલંબ, ઢીલ એજેન્ડા' (દ. ભા.)
કલ-ક્ષેપ પું, પણ ન. [૪] સમયને દુર્વ્યય(૨) કાર્યાવિત વિ. [ સં. વાર્થ + મન્વિત ] કામકાજની સાથે કાલ-ખંઢ (ખડ) પં. [સં.] સમયનો ગાળો. (૨) પિત્ત જોડાયેલું. (૨) કાર્યના સંબંધવાળું, (વેદાંત.)
પેદા કરનારે અને શિરાઓનું મેલું લેહી શુદ્ધ કરનારે કાર્યાર્થ પું. [સ, વાર્ય + અર્થ] કાર્યનો હેતુ કાર્યને ઉદ્દેશ એક મેટે માંસલ અવયવ, કલેજું, યકૃત [Ėલેજી' કાર્યાથી વિ. સં. શાર્ય + અર્થી, મું.] કાર્ય કરવા માગતું. કાલગણના સ્ત્રી, સિં] સમયના માપની ગણતરી, (૨) આજીજી કરનાર સિબબ, કામ-સર, કાયવશાત્ લગત વિ. [સ.] સમય-પૂરતું, ‘ટૅપેરલ' કાર્યાથે ક્રિ. વિ. [ સં. + ગુ, “એ” સા. વિ. પ્ર. ] કામ કાલગ્રસ્ત વિ. સં.] કાળને ગ્રાસ થયેલું, સમય વીતતાં કાર્યાલય ન. [સં. કાર્ય + -] કામકાજ કરવાનું સ્થાન, ધસાઈ ગયેલું, “ સેલીટ’ (બ. ક. ઠા.), “ન્ટિવેઈટેડ” કચેરી, કાર્યસ્થાન, ઓફિસ'
કાલ(ળ)-ચક્ર ન. [૪] સમયનું વર્તુલ. (૨) મૃત્યુની કાર્યાવલિ (-લી) જી. [સં. વાર્ય + માવર્સિ, - ] કાર્યસૂચિ, પરંપરા. (૩) (લા.) માટી વિનાશક આફત, (૪) દુર્ભાગ્ય
કાર્યક્રમ, પ્રોગ્રામ' (હિ. હિ.=આ. બા.), “એજેન્ડા કાલ(ળ)-ચિહન ન. [સં.] મેતની નિશાની કાયૅક્ષણ ન. સં. [ ર્ય + શૈક્ષણ ] કાર્ય-પરીક્ષણ, કામકાજ કાલ-જ્ઞ વિ. [સં.] સમયનું જ્ઞાન ધરાવનાર. (૨) . ઉપરની દેખરેખ
[‘એક્સ-પાસ્ટ-ફેક્ટ” જતિષી, જેશી કાર્યોત્તર વિ. [ સં. વર્ષ + ૩૨] કામ થઈ ગયા પછીનું, કાલસતા સ્ત્રી, [.] સમયનું જ્ઞાન ધરાવવાપણું કાસાહ પું. [સં. વીર્ય + ૩ર૩૬ ] કામકાજ કરવાની કાલ-જ્ઞાન ન. [સ.] સમયનું જ્ઞાન, કાળ-સંબંધી જ્ઞાન. (૨) ઊલટ, એનઈ ' (મ. ન.)
[ઊલટ ધરાવનારું જ્યોતિષશાસ્ત્ર કાર્યોત્સાહી વિ. [ સં. વI + વરસાહી, મું. ] કામકાજમાં કાલ-જ્ઞાની વિ. [સે, મું.] જુઓ “કાલજ્ઞ.” કાર્યોદ્ધાર પં. [ સં. શાર્થ + સાધાર] કામ પાર પાડવાપણું કાલ(-)-જવર કું. [સં.] મૃત્યુ લાવી આપનારો કાતિલ કાર્યોદ્યોગ કું. [સં. શીર્થ + ૩યોન] કાર્ય-પ્રવૃત્તિ
તાવ, મૃત્યુ સમયને પ્રાણહારી તાવ કર્યોભુખ વિ. [સં. વાયે+રમુa] કામકાજ કરવા તરફ કાલડી સ્ત્રી. [જુએ “કાળું + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે + “ઈ' સ્ત્રીપ્રવૃત્તિવાળું
પ્રત્યય] (લા.) સૌરાષ્ટ્રની એક જાતની ઘોડી કાર્યોપયેગી વિ. [સં. વાર્થ + ૩૫થોની .] કામમાં કાલ-ત્રય યું. [, ન.] ભૂત વર્તમાન અને ભવિષ્ય એ
આવે તેવું, વ્યવહારમાં ઉપયોગી, “ઍલાઈડ (ક. મા.) ત્રણે સમય, ત્રિકાળ કાર્યા પણ પું. [સં.] જના સમયનું સેના-રૂપા-તાંબાનું તે તે કલ-દંર (-દણ્ડ) ૫. [સ.] મૃત્યુની સજા, દેહાંત-દંડ કિંમતનું એક નાણું
કલ-દોષ છું. [] ભિન્ન ભિન્ન સમયને કારણે ઉપસ્થિત કાલ-ળ) પું. [સ.] સમય. (૨) વેળા, ટાણું. (૩) ઋતુ, થતી મુશ્કેલી. (૨) સમયનાં કાર્યોના ક્રમને દેવ, “એનમાસમ. (૪) (લા.) કાલામા, મૃત્યુ. (૫) મૃત્યુને દેવ, કૅનિઝમ' ચમરાજા. (૬) સમયનું માપ. (સંગીત.) [૦આવ, કાલ-ળ-ધર્મ મું. સિં.] ઋતુ ઋતુનું લક્ષણ. (૨) સમયને
(રૂ. પ્ર.) મેત થવું. ૦ચઢ(-) (રૂ. પ્ર) યોગ્ય એવી ધર્મ-ફરજ. (૩) અવસાન, મૃત્યુ, મેત. (જૈન.) ગુસ્સે થવો. ૦૫ (રૂ. પ્ર.) દુકાળ થા]
કાલ-નિદ્રા સ્ત્રી. [] (લા.) મૃત્યુ, મેત, અવસાન કલર (-) ક્રિ. વિ. [સ, વાહથ> પ્રા. વર્લ્ડ > અપ. કાલ-નિરૂપણ ન. સિ.] કાલ-ગણના
૪. કેિ, વિ, અવ્યય] પર્વના દિવસે, ગઈ કાલે. (૨) કાલ-નિર્ણય ૫. [સં.] સમય વિશે નિર્ણય કરે એ પછીના દિવસે, આવતી કાલે. (૩) સ્ત્રી. ગઈ કાલનો દિવસ. કાલનેમિ પું. સિં.] પૌરાણિક સમયને એક દાનવ. (સંજ્ઞા.) (૪) આવતી કાલનો દિવસ
કાલ-પરિછેદ પું, [સં] સમયને વિભાગ. (૨) સમયની કાલ(ળ) સ્ત્ર. [સં. Iિ ] કાળી માતા, દુર્ગાનું એક મર્યાદા સ્વરૂપ, મહાકાળી. (સંજ્ઞા.).
કાલ-પરિપાક છું. [સં.] સમયનું તદન પૂરું થઈ જવાપણું કાલ(ળ)કટ ન. [, , ન.] હળાહળ ઝેર, કાતિલ ઝેર કાલ-પરિવર્તન ન. સિ.], કાળ-પલટાયું. + જુઓ ‘પલટો.”] કાલ-કૃત વિ. સિં] વખતને લીધે થયેલું, સમયે કરી આપેલું સમયને પલટે કલ-કમ પું, મણ ન. [સં.] સમયનું ઉત્તરોત્તર પસાર કાલ-પાશ ૫. [સં.] મૃત્યુને સક, યમને ફાંસો. (૨)
થવું એ, સમયાનુપૂર્વી, ‘ક્રોલેજિકલ ઑર્ડર' (ન. ભે.) જાતિવમાં એ નામને એક ખરાબ યોગ. (.) કાલક્રમ-દોષ છું. [સં] કાલાનુપૂર્વાના ભંગરૂપી દોષ, “એને- કલ-પુરુષ છું. [૩] મૃત્યુને દેવ, યમરાજ. (૨) ચમત કેનિઝમ'
પ્રિમાણે, “
Èલૉજિકલી કાલ-પ્રેરિત વિ. [સં] સમયે બતાવેલું. (૨) મૃત્યુએ લાવી કાલક્રમાનુસાર ક્રિ. વિ. [સ. + મનુ-સાર] કાલાનુપૂવ આપેલું
પ્રિભાવ, યુગ-મહિમા કાલક્રમાનુસારી વિ. [સ., + અનુસારી મું. કાલાનુપૂર્વી કાલ-ળ)-બલ(ળ) ન. [સં.] સમયની બલિહારી, જમાનાને પ્રમાણેનું, “Éનેલોજિકલ
કાલ-બંધ (-બ-૧) પું. [સં.] જુએ “કાલ-પાશ.” કાલકામે . વિ. સં. ઝાઝ-મ + ગ. એ ત્રી. વિ. પ્ર.] કલબ ટ, ત ન. [કા. “કાહબુત, કાબદ–શરીરનું ખાખી કાલાનુપૂર્વ પ્રમાણે, “નોલેજિકલી.” (૨) ઉત્તરોત્તર, (લા.) જેડા બનાવવા પગના પગલાના ઘાટને લાફડાને