Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 524

કાગા-ભડો
કાચો
જેવી અડધી-પડધી આવત ઊંધની સ્થિતિ, ઝટ ઊડી પાઠું
મિત જાય તેવી ઊંઘ
કાચબા-કૂદડી સ્ત્રી, જિઓ “કાચબો' + “કદડી.] એક જાતની કેગા-ન્ડે . [ જુઓ ‘કાગ’ + “મંડે,’ વચ્ચે સ્વરભારને કાચ-બિંદુ (બિન્દુ) ન. [સ. ૫.] (લા.) આંખનો મેતિયો “આ.”] (લા.) ખોટા ઢોંગ કરનાર માણસ
કાચબી' સ્ત્રી. જિઓ “કાચબો + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] કાગારોળ કું., સ્ત્રી. [જઆ “કાગ’ + રેવું' દ્વારા] કાચબાની માદા, (૨) (લા.) મેઘધનુષ. (૩) ધાતુનો રસ કાગડાના જેવો કલબલાટ, રડારોળ, શેર-બકેર, (૨) (લા.) પાડવાનું નાનું બીજું મેટો અનર્થ, ભારે મુશ્કેલી. [૦ કરવી (રૂ. પ્ર.) નકામી કાચબ ચી. એક જાતને કાળજાને પાક, કાળજાનો ગંડ. ધાંધલ મચાવવી. (૨) ખોટો ધાંધલિ દેખાવ કરો] (૨) ગળાની બારીના સેજાનો રોગ, કાચકી. [૦ મારવી કાગિયે . [જુઓ “કાગ' + ગુ. “ઈયું' ત. પ્ર.] કાગડાને - (રૂ.પ્ર.) અકળામણ કે મંઝવણ અનુભવવી] ખવડાવવાને શ્રાદ્ધને લાડ
કાચ પું. [સં. ૦૫-> પ્રા. લવમ-] ઢાલવાળું કેગેલિયું ન. [ જુઓ ‘કાગ’ + ગુ. ઓલ' (ટ અપ ૩) ચેપ જલચર-સ્થળચર પ્રાણી, કર્મ. (૨) (લા. ધાતુનો + “યું? ત. પ્ર.] કાગડાનું બન્યું
રસ હાળવાનું બીજું કે એઠું. [-બાની આખ (રૂ.પ્ર.) કા' કું. [૩] રેતી અને ખારવાળી માટીને અગ્નિથી ઈ-દષ્ટિ. (૨) ચપળ દષ્ટિ] ઓગાળી બનાવાતા પાસાદાર પારદર્શક તેમજ અપાર- કાચમણિ . [સ.] એક જાતનો કાચના જેવા લાગતો દર્શક પદાર્થ. (૨) અરીસે, ચાટલું. (૩) દૂર જોવા માટે પથ્થર, શિલા-રફટિક વપરાતું પારદર્શક સાધન, કાચ, “લેન્સ.” (૪) ચમું કાચર (રય) સ્ત્રી. જિઓ “કાચું' દ્વારા કાચા પદાર્થ. કાચ પું. [સં વ > પ્રા. શા] ઓ “કાઇ.”
(૨) ગડગુમડની આસપાસ બંધાતી માંસની કાચી ગાંઠ. કાચ પુ. [એ. બોજ'] વસ્ત્રમાં બરિયાં(=બટન) વાસવા (૩) કરય, ટુકડી માટે કરવામાં આવતું તે તે છિદ્ર
કાચરકુચર વિ. [જુ“કાચર' + “” દ્વારા.] કાચું કહું, કાચ-એળિયે (-ઍળિયો) પૃ. [ સં. એ ‘એળિયે.'] શુદ્ધ આચર-કચર. (૨) (લા.) ભાંગ્યું-તહેં. (૩) પરચૂરણ કરેલ એળિયે
કચ-રસ ૫. [સં.] કાચનો રસ. (૨) (લા.) આંખના કાચ-કાગળ પું. [સં. + જુઓ “કાગળ.'] કાચની બારીક ભૂકી ડોળામાંનો કાચના રસ જે પદાર્થ [કચ, કમર કરી ગંદર સાથે ભેળવીને કાગળ ઉપર ચેપડવાથી ઘસવા કાચરિયું ન. જિઓ “કાચર + ગુ. “ઇયું? ત...] કચરિયું, વગેરે માટે તૈયાર કરેલો કાગળ, કાચ પાયેલે કાગળ કાચરી સમી. [દે.પ્રા, વરિયા] ફળની ચીરીઓ તેમજ કાચકી સ્ત્રી. એક જાતની વનસ્પતિ, કાંકરી
ગુવાર વગેરેની શિગેની સુકવણું કરી તળીને બનાવાતી કાચકી સ્ત્રી. ગળાની બારી પાસે થતો એક રોગ. (૨) ખાદ્ય વાની (લા.) સંકડામણ
' [દેશી રમત કાચર ન. જિઓ “કાચરી.] ફાડિયું, ચીરિયું કાચકી-જળદંડું ન. [+જુઓ “જળ + ] (લા.) એક કચરુંવિ. જિઓ “કાચું.”] બેખરું કાચમું ન. [જુઓ “કાચકી.'] કાચકીનું ફળ, કાંકચું કાચ પું. આંબલીને કાતરે કાચ-પી સ્ત્રી. [સ. + જુઓ “કંપી.] કોઈ વસ્તુને કાચલ (હય) સ્ત્રી. પરી, તાલકું. (૨) તાલકા-ટોપી,
અગ્નિમાં તપાવવા માટે વપરાતી કાચની શીશી, “અગન- માથા ઉપર બરાબર બેસી રહે તેવી ટોપી. (૩) નાના શીશી
મછવા માટે વપરાતું એક જાતનું હલેસું. (વહાણ.) (૪) કાચકે પું, જુઓ ‘કાચમું.'
ટેચકું કાચ-ગૃહ ન. [સં.૫ ન.] કાચની દીવાલવાળું મકાન, (૨) કાચલ-૫૬ વિ. વ્યભિચારી કાચની દીવાલોવાળું ઘરું કે પછી
કાચ લવણ ન. [૪] કાચ બનાવવામાં વપરાતો એક ક્ષાર, કાચ ગેલ પું. [૪] દકકાચ, લેસ.” [અમૃતફળ બીડ-લવણ. (૨) કાચમાંથી થતું એક જાતનું મીઠું. (૩) કાચ-ચીભડી સ્ત્રી. સિં. + જુઓ “ચીભડી.'] (લા.) પિપૈયું,
સંચળ. કાચઠ ન. જિઓ “કાચું' + ગુ. ‘ડ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] ફલ્લાની કાચલી સ્ત્રી. [એ “કાચલું' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] કોઈ પણ આસપાસની સજી આવેલી કાચી જગ્યા
ફળનું વાટકી જેવું નાનું કાટલું, નાનું કાચલું. (૨) નાળિયેરનું કાચડે !. [જુઓ “કાચું' + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કાચું ભાંગેલું કેટલું. (૩) ઘૂંટણની ઢાંકણી. [૦ આપવી (ર.અ.)
તરબૂચ. (૨) નું જીંડવું. (૩) (લા.) પતળા જેવું પેટ, કાત ભીખ માગવા જેવી સ્થિતિ કરી નાખવી કાચ-તરંગ (-તર 8) ન. [સ., પૃ.] જલતરંગના પ્રકારનું એક કાચલું ન. કેટલું. (૨) કોઈ પણ ભાંગેલા ફળને અડધો કે સંગીત-વાદ્ય
એનાથી ઓછો છોડારૂપ ભાગ, (૩) નાળિયેરનું ગર વિનાનું કાચનલિ(-ળિ)કા, કાચ-નલી(-ળી સ્ત્રી. [સં.] કાચની નળી. અડધું કેટલું. [-લાં ફૂટવાં (રૂ. પ્ર.) નકામી મહેનત કરવી] (૨) કસ-નળી, ‘ટેસ્ટ-ટયુબ”
કચાશ કાચ-વિદ્યુત સ્ત્રી. [સં. + °faga] કાચને રેશમ જેવા પદાર્થ કાચપ (-૩) શ્રી. જિઓ “કાચું' + “પ” ત.પ્ર.] કાચાપણું, સાથે ઘસવાથી ઉત્પનન થતી વીજળી કાચબ (૫) શ્રી. બરડા વગેરેની ઉપર થતું અદીઠ ગામડું, કાળા કું. એક જાતનું દરિયાઈ પ્રાણી