Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 508

કહાવવું
૪૬૩
3ળકળતું
'
કહાર જાતિની સ્ત્રી
પ્રે, સે. ક્રિ. [કહા કરવું નહિ (કયા (રૂ. પ્ર.) વારંવાર કહાવવું (કાવવું) જુએ “કહેવું'માં.
કહેવું નહિ. (૨) અશક્તિ આવી જવી. (૩) ભાન ભુલાઈ જવું] કહ (ક) ક્રિ. વિ. સિ. મન>પ્રા. વ >અપ.] કહાણી (કોદણી) શ્રી. [સં. ળિT> પ્રા. હોળ) કયાં, કયે ઠેકાણે, કયે સ્થળે (પ્રશ્નાર્થે). [૦ કહ (8) જુએ છે .' (૨. પ્ર.) ક્યાંક કયાંક (અનિશ્ચિતાર્થે)]
કહેવ(રા)મણ (કેઃ૧) એ કેવડામણ.” કહક કે કઈ ક્રિ. વિ. [+ | ‘ક’ પ્ર. અનિશ્ચિતાર્થો] કહેવડા(રા)વવું (કેવ-) જુએ કેહવું'માં. ક્યાંક, કઈક ઠેકાણે, કઈક સ્થળે
કહેવ(વા)ણ (કૈવ(-વા)ણ) ન. [જ “કાહવું” + ગુ. કહેણ (કેરણ) ન. [સં. તથા> પ્રા. વળ] કથન, વચન, “અ૮-આઈશું” ક. પ્ર.] કહેવાપણું, સડો બોલ. (૨) સંદેશે. (૩) તેડું, નેતરું. (૪) (કન્યાનું કહેવરામણ (કે વ) એ કાવડામણ.” માગું
કહેવરાવવું (કે વ) જુઓ કેહવુંમાં, કહેણી (કૅણી) સ્ત્રી. સિ. નિના> પ્રા. ળિયા કથન, કહેવાટ (કે વાટ) છે. [જુઓ “કોહવું' + ગુ. આટ “કુ વચન, બલ. (૨) કહેવાની રીતે. (૩) વાર્તા, વાત, (૪) પ્ર.] કહોવાણ, સડે લોકાપવાદ
[કહેવા પૂરતું કહેવાણ (કે વાણ) જુએ “કહેવણ.' કહેણું (કેણું) વિ. જિઓ “કહેવું' + ). અણું' કુ. પ્ર.] કહેવાણિયું (કે:વાણિયું) વિ. [ + ગુ. “ઇયું ત. પ્ર.] અતિ કહેત ન. (સં. [ + જુઓ “હેત.”] હેતથી ઊલટું, કુસંપ, વરસાદને લઈ કહેવાણ થઈ ગયું હોય તેવું (ખેતર વગેરે) અણબનાવ, (૨) અ-હિત, હાનિ, નુકસાન
કહેવાયું કે વાવું) જ કેહવું'માં. કહેતલ (કેતલ) વિ. વિ. જિઓ “કહેવું” + ગુ. ‘તલ” પ્ર. કહેવું કેવું) જુઓ કેહવું.' (વર્ત. . “તું'ને વિકાસ) + સ્વાર્થે “અલ” ત. પ્ર.] કહેનારું, કહળા-પાક (કેળા) જુએ કેળા-પાક.' વાત કરનાર. (૨) કહેવા માત્રનું, કહેવા પૂરતું
કહેળું (કેળું) જુએ “કેળું.' કહેતાં (કંડતાં) ક્રિ. વિ. જિઓ “કહેવું” + ગુ. ‘તાં . પ્ર. ક-હોંશે-સે)(હયે, સ્પે) ક્રિ. વિ. [સ. [ + જુઓ હોંશ” (વર્ત. ક. ‘તુમાં અચયાર્થ ‘આ’ પ્ર.)] કહેવામાં, કહેવાથી. + ગુ. “એ ત્રી. વિ, પ્ર.] હાંશ વિના, ઊલટ વિના (૨) એટલે કે
કહ્યાગરું (કયા-ગરું) વિ. [જ “કહ્યું' + સં. -> કહેતી કે તી5 સી. જિઓ કહેવું' + ગ. “અતી' ક. પ્ર.] શૌ. પ્રા. °ાર-મ-] કહ્યા પ્રમાણે કરનારું, આજ્ઞાંકિત
કહેવત. (૨) કિંવદંતી, લોકવાયકા-(૩) લોકાપવાદ કહ્યામાં (કયા-) ક્રિ. વિ. [જ “કહ્યું” + ગુ. “માં” સા. કહેર (કૅ ૨) . [અર. કહર] ભારે જુહમ, અત્યાચાર, વિ. ના અર્થને અનુગ] (લા.) આજ્ઞામાં, તાબામાં સિતમ
કહ્યું (કયું વિ, કર્મણિ ભ. કુ. અને ભ. કા. [કથિતકહેવામણ (કેવડામણ) જુએ “કહેવરામણ.'
કર્મણિ, કૃ>પ્રા. #fહચમ- પછી “કહેવું એ વિકસેલા કહેવરા )વવું (કૅઃ વડા(રા)વવું) જુએ “કહેવુંમાં.
હું” કર્મણિ ભૂ, કૃનો પ્ર.] કહેવાની ક્રિયા કરી. (૨) ન. કહેવત (કે વત) સ્ત્રી. જિઓ “કહેવું' દ્વાર.] લેકેતિ, કથન, વચન, બેલ. (૩) શિખામણ વર્બ.' (૨) ઉદાહરણ, દષ્ટાંત
કહલાર ન. [સ.] ધોળું કમળ કહેવર(-)મણ (કે વર(-ડા)મણ) ન. [જુએ “કહેવું” +ગુ. કળ' સ્ત્રી. [સં. વા] (છંદમાં) કળા, માત્રા. (૨) (લા.) યુતિ,
અવ+“અર(s)+આમણ” ક. પ્ર.](લા.) કહેવાપણું, આળ હિકમત, કુનેહ, ‘ટ’. (૩) હાથને કસબ, હથોટી. (૪) કહેવરા(રા)વવું (કે વરા(ડા)વવું” એ કહેવું'માં. યંત્ર, કરામત, સંગે. (૫) યંત્રની ચાવી, ચાંપ. [૦ ઉઘાડવી કહેવાણ (કે વાણ) ન. [જુએ “કહેવું’ + ગુ. “આણ” કૃમ.] (રૂ. પ્ર.) ચાંપ તાળું વગેરે ખાલી દેવાં. ૦ચડ(-જાવવી, કહેવાવું એ
દબાવવી, ૦ દાબવી, ફેરવવી, ૦ મારવી (રૂ. પ્ર.) કહેવાતું (કેવાતું) વિ. [જ “કહેવું + ગુ. કર્મણિ ‘આ’ યંત્ર ચાલુ કરવા કે બંધ કરવા ચાંપ પર ક્રિયા કરવી. ૦ પ્ર. + “તું વર્ત. કે. લા.] માત્ર નામનું, કહેવા માત્ર. (૨) બતાવવી (૨. પ્ર.) યુક્તિ સમઝાવવી, ઉપાય બતાવો. ૦ ખાટું, બનાવટી, “એલે...'
મારવી, ૭ વાસવી (રૂ. પ્ર.) ચાવી કે ચાંપ ફેરવી બંધ કહેવાપણું (કેવાપણું) ૧. [જએ “કહેવું” (વિ. ક) + ગુ. કરવું]
પણું “ત. પ્ર.] (લા.) કહેવું પડે એવી પરિસ્થિતિ, બલવાની કળ૨ પું. [૨. પ્રા. ] કાદવ, કીચડ જરૂર. (૨) દોષ કાઢવાપણું
કળ સી. [ઇએ “કળવું."] અટકળ, અનુમાન કહેવાવું (કેવાવું) જુએ “કહેવું’માં.
કળ શ્રી. જિઓ “કળવું.'] દુ:ખની ઝણઝણ, કળતર. કહેવું (4) સક્રિ. [સં. ->પ્રા. -> જુ.ગુ. કિહિ.] (૨) મૂછ, તંમર. [૦ આવવી, ૦ ચઢ(-)વી (રૂ.પ્ર.) દુઃખની કથન કરવું, વદવું, બોલવું, ઉચ્ચારવું. (૨) જવાબ આપવો. ઝણઝણની પ્રબળ અસર થવી. ૦ઊતરવી, વળવી (૩) પકે દેવ. [પ્ર. ભૂ કુ. કહું (કયું) અને કીધું; દ્રિ. (3.પ્ર) દુઃખની શાંતિ થવી ] ભૂ, કુ. કહેલ, -૯ (કેલ, લું) અને કીધેલ, -લું (આ બંને કળકલ-ળા)ણ જુઓ “કકળાણ.” [કિકિયારો ભ. કા.નાં રૂપ તરીકે કર્મણિ પ્રયોગે)]. કહેવાવું (કેવાવું) કળકળ (કય-ક-) સ્ત્રી, જિઓ “કળકળવું.] કકળાટ, કર્મણિ, કિ. કહાવવું (કાવવું), કહેવત-રા)વવું (કેવ) કળકળતું વિ. [જુએ “કળકળવું+ ગુ. ‘તું વર્ત. ક] ચાલુ