Page Text
________________
કસબાવરે
૪૬૦
કસાઈવાડ
+ ગુ. ઈ' ત. પ્ર] કસબા - તાલુકાને અધિકારી થવું. ૦૫ઢવી (રૂ. પ્ર.) નિષ્ફળ જવું ૦ ભરવી (રૂ. પ્ર.) (મુસ્લિમ સલ્તનતના સમયમાં. (૨) વિ. કસબામાં રહેનાર પડેલી ખોટ પૂરી કરી આપવી] કસબ-વેરો છું. [૬ઓ “કસબ' + “વેરે.”] તાલુકાના કસર-એર વિ[+ ફા. પ્રત્યય] કરકસરિયું. (૨) (લા.) કંજૂસ
કારીગરો અને બિનખેડૂતો ઉપર નાખવામાં આવતે કર કસરત સ્ત્રી. [અર. “કસ્ર” – માણસનું ટોળું. ગુ. અર્થ]. કસબી વિ. [જ “કસબ' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] કસબકારી- શરીરને આપવામાં આવતે વ્યાયામ, શરીર કસવાની ક્રિયા
ગરી--હુનર કળાનું જાણનાર. (૨) કસબ-કારીગરીને લગતું. કસરત-બાજ વિ. [+ ફા. પ્રત્યય], કસરત-બાજી વિ. (૩) જરીકામવાળું. (૪) (લા.) ચાલાક, નિપુણ. (૫) લુચ્ચું [ + ગુ. ‘ઈ’ સ્વાર્થે સ્ત્રી પ્રત્યય] કસરતને પ્રબળ શેખ કસબેણ (-મ્ય) એ “કસબણ.’
ધરાવતું, નિયમિત રીતે શરીરને કસાતું રાખનાર. (૨) (લા.) કસબે . [અર. કસબ] શહેરથી નાનું અને ગામડાથી ચાલાક, હોશિયાર [અખાડે, વ્યાયામ-શાળા મેટું ગામ, “ટાઉન.” (૨) એવું ગામ વડું મથક હોય તેવો કસરત-શાળા સ્ત્રી, [+ સં. રાઠા] કસરત શીખવાનું ઠેકાણું, એ નામથી તાલુકે કે મહાલ
કસરત-શિક્ષક છું. [ + સં] કસરતની તાલીમ આપનાર શિક્ષક કસમ ડું, બ. વ. [અર.] ગંદ, પ્રતિજ્ઞા. [ ૦ ખાવા (રૂ. પ્ર.) કસરતિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.], કસરતી વિ. [+ ગુ.
પ્રતિજ્ઞા લેવી. ૦ દેવા (રૂ. પ્ર.) કસમ ખવડાવવા, સોગંદ “ઈ' ત. પ્ર.] જુઓ “કસરત-બાજ.” લેવડાવવા, પ્રતિજ્ઞા કરાવવી].
કસર-પદી સ્ત્રી. [જુએ “કસર’ + “પટ્ટ.'] મહેસૂલની વસૂક-સમઝ(-જ) (ઝથ, –૫) સ્ત્રી. [સં. શુ + જુઓ ‘સમઝ.'] લાતમાં માલુમ પડેલી ખોટ પૂરી કરવા માટે નખાતો વિશે
ખોટી સમઝ, ગેર-સમઝ, (૨) અણસમઝુંપણું, બાળક-બુદ્ધિ કસર-પૂર્ણ વિ. [જુએ “કસર’ + સં] કરકસરવાળું કલમ-નામું ન. [જુઓ “કસમ' + “નામું.] અદાલત વગેરેમાં કરવું અ. ક્રિ. જિઓ “કસર' -- ના. ધા.] શરીરમાં
કરવામાં આવતું પ્રતિજ્ઞા-પત્ર, ગંદનામું, ‘એફિડેવિટ' માંદગી વગેરે કારણે કસરને અનુભવ થવો, અઠીક થવું, ક-સમયપું. [સં. -રમg] ખરાબ સમય, ક-વખત, કટાણુ અઠીક લાગવું
[(૨) (લા.) કંજલ કસ-મસ કિ. વિ. [રવા.] “કસ કસ.” (૨) તંગ કસરિયું વિ. [જએ “કસર”+ ગુ. ઇયું છે. પ્ર.] કરકસરિયું. કસમસતું વિ. [જુએ “કસમસવું' + ગુ. ‘તું . ક] કસરી જુઓ “કરી.” જુઓ “કસ-કસતું.'
- કલિયું ન. કાગળિયું મટીને થયેલે આરામ કસ-મસવું અ, ક્રે. રિવા.] ખૂબ ખેચાવાથી અવાજ થ. કસલી જુઓ “કેશલી.” [મટી ગાળ ઘાટની લોટી (૨) (લા.) શરીરે દૂબળું થવું. કસમસાનું ભાવે, કે કસલ ન., [સં. વશ દ્વારા] કળશાથી નાની અને કાલીથી કસમાવવું છે, સ. કિ.
કસ* ન. કણસલું કસમાવવું, કસમાવું જુઓ “કસમસવુંમાં.
કસવટ જ “કશ-વટ.” કસમ-વા) . [ગ્રા.) હળમાં ચવડા અને હળણી કસવટ વિ. ગંથેલ. (૨) વણેલ વચ્ચે રહેતા આ ભાગને હળતરા કરવાને દિવસે શુકનમાં કસવાટ ન. ઘાણીમાંનું અાંટાવાળું ચાકડું (જેમાં થઈ ને તેલ
સુતારને ત્યાંથી લાવવામાં આવતો હળને એક ભાગ બહાર આવે છે.) કસમિયું વિ. [જુઓ કસમ' + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] વારંવાર સેગંદ ખાનારું
કસવાઢ ધું. ઘાણીના ખેડ ઉપર લાકડાનું એકઠું ક-સામે ૫. સિં, -મા->પ્રા. -રમમ] એ “ક-સમય.” કસવાણુ જુઓ “ક-સુવાણ.” કસમેટા !., બ. વ. [જઓ ‘કસડાવું' + ગુ. ‘ઉ' કૃ. પ્ર.] કસવાળી સ્ત્રી, હળમાં કેશ બેસાડવા માટેની લાકડાની ચીપ આળસથી કે રોગનું પર્વ દેખાવનાં ચિહ્નોથી વારંવાર શરીર કસવું સ. ક્રિ. [સં. ૧->પ્રા. બસ, પ્રા. તત્સમ કટી મરેડાવું એ. (૨) (લા.) દુઃખ, પીડ. (૩) પ્રસવ-સમયની કરવી, પરીક્ષા કરવી. (૨) કિંમત આંકવી. (૩) ફાયદા પડતું વિદના, વિણ. (૪) શ્રમ, મહેનત
કરવું. (૪) મહેનત આપવી, રગડવું. (૫) સતાવવું, હેરાન કસમેટાવું અ. જિ. [રવા.] કસમેડા ખાવા, અંગ તણાવું, કરવું. કસવું કર્મણિ, ફિ. કસાવવું છે, સ. ક્રિ.
અંબળાવું. (૨) બેચેની થવી. (૩) મનમાં વળ ખાવે. (૪) કસ-હીણ વિ. જિઓ “કસ +સં. હીન>પ્રા, હૃળ તત્સમ], તાવ ભરાવા [અનુભવતું. (૨) (લા.) ચિડિયેલ છું વિ. [+ ગુ. ‘ઉં” ત.ક.] કસ વિનાનું, ફળદ્ર ૫ ન હોય કસમર્ડ વિ. જિઓ “કસડાવું' +-ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] કસમેડા તેવું. (૨) (લા.) તાકાત વિનાનું, નિર્બળ કસર સી. [અર, કસ્ટ] કાપણું, ઊણપ, ઓછપ, કમી. (૨) બેટ, ખામી. (૩) શરીરમાં થાડા તાવવાળી સ્થિતિ. ક-સળિયું વે. ઘણું જ ખરાબ, ન મટે તેવું (૪) કરકસર, ઘસારો કાપી આપ એ, “રિબેઈટ.” કસાઈ પું. [અર. કસ્સા ] પશુઓ મારી એના માંસને [ ૦ આપવી, ૦ દેવી, ૦ કાપી આપવી, (૩. પ્ર.) ધટને વેપાર કરનાર માણસ, ખાટકી. (૨) (લા.) ક્રૂર, નિર્દય બદલો આપ. ૦ કરવી (રૂ. પ્ર.) સંભાળીને ખર્ચ કરવા.
ના (૨. મ.) સંભાળીને ખચ કરવી. (૩) ખુની, ધાતકી, હિંસક ૦ કાઢવી, (રૂ. પ્ર.) બદલે લે. (૨) ખેટ પૂરી પાડવી. કસાઈઃખનું ન. [+જુઓ “ખાનું.'] પશુઓને વેપાર-ઉદ્દેશે (૩) વિર લેવું. ૦ ખાવી, ૦ સહેવી (ઍવી) (રૂ. પ્ર.) ખેટ મારવાનું સ્થળ
કિસાઈ ને મહોલ્લો સહન કરવી, નુકસાન અનુભવવું. ૦ જવી (૨. પ્ર.) નુકસાન કસાઈવાડ ,, - . [ + જુઓ, “વાડ'_“વાડે.]
For Private & Personal Use Only
Jain Education International 2010_04
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |