Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 501

કવિ-કહિપત
૪૫૬
કવિનામધારી
કવિ-કહિપત વિ. [સં.1 કવિએ પોતાની કલ્પના-શક્તિ કિંવા કવિતાથી ભરપુર, “પાયેટિક' પ્રતિભાથી સર્જેલ, પપેટિક
કવિતા-રાશિ . [ઓ કવિતા' + સં.] કાને સમૂહ કવિ પિત ન્યાય ૫. સિં.] કવિ પિતાના કાવ્ય-નાટકાદિમાં કવિતા-રૂઢિ સ્ત્રી, જિઓ “કવિતા” + સં.1 જુએ “કવિસર્જેલાં કાલ્પનિક પાત્રને દુઃખસુખને જે સ્વાભાવિક રીતે “સંપ્રદાય', પાયેટિક કવેશન” (બ. ક. ઠા.). અનુભવ ચીતરે છે એ પ્રકાર, કવિ-સંપ્રદાય
કવિતા-રૂ૫ વિ. જિઓ “કવિતા”+ સં.] કાવ્યમય, કાવ્યરૂપ, કવિકુલ(ળ)-ગુરુ છું. (.] કવિઓના સમૂહને સર્વોપરિ કવિતાનાં લક્ષણોથી ભરેલું
[ગાન-ગુંજન કવિ. (૨) મહાકવિ કાલિદાસનું એ એક બિરુદ. (સંજ્ઞા.) કવિતાલાપ મું. જિઓ “કવિતા”+ સં. મા-ઝા] કવિતાનું કવિ-કૃત વિ. સિ. કવિએ કરેલું
કવિતા-વૃત્તિ સ્ત્રી. જિઓ “કવિતા” + સં.] કવિતા રચવાની કવિ-ચક્રવતી છું. (સં.1 કવિઓના સમુહમાં સર્વોત્તમ કવિ. માદશા
[પર્ણ પોમેટિક (બ. ક. ઠા.) (૨) ગુજરાતના સોલંકી કાલના મહા અમાત્ય વસ્તુપાલનું કવિતા-વેશધારી વિ. [જ એ “કવિતા' + સ., પૃ.] કવિત્વએ એક બિરુદ. (સંજ્ઞા.).
કવિતા-શક્તિ સ્ત્રી. જિઓ કવિતા + સં] કવિતા કરવાની કવિચરિત ન. સિ.] તે તે કવિની જીવની વગેરેનું આલેખન શક્તિ, કવિ-પ્રતિભા રિચના-શૈલી, લલિત કાવ્ય-પદ્ધતિ કવિ-ચટામણિ છું. સં.] કવિઓના સમૂહનું શિરેભૂષણ- કવિતા-શૈલિ(-લી) શ્રી. [એ “કવિતા” + સં.] કવિતાની એક બિરુદ
કવિતા-શ્રવણ ન. જિઓ “કવિતા” + સં.] કાવ્ય-શ્રવણ, કવિ-ચાર પું. સિં] બીજાનાં કાવ્યોમાંથી પંક્તિઓ અને કાવ્ય સાંભળવું એ
[કાવ્ય રચવાપણું વિચારો લઈ પોતાનાં તરીકે મુકનાર કવિ, લેભાગુ કવિ કવિતા-સર્જન ન. જિઓ “કવિતા”+ સં.] કાવ્ય-સર્જન, કવિ-જન પું, ન. [, j] કવિ
કવિચિત વિ. જિઓ “કવિતા”+ સં. ]િ કાચિત, કવિ-જીવન ન. સિં,] કવિ તરીકેનું જીવન. (૨) કવિ-ચરિત કાવ્યને યોગ્ય હોય તેવું, ‘પાયેટિક', કવિ-જયેષ્ઠ પું. સિંવિ.] કવિઓના સમૂહના સ્વીકારાયેલા કવિ એ “કવિત.' પહેલા કવિ વાલમીકિ, આદિ-કવિ
કવિતા-બંધ (-બન્ધ) જુએ “કવિત-બંધ.” કવિતું ન. [સં. + ગુ. ‘ડું' પ્ર.] (તુચ્છકારમાં) કવિ કવિ-રસિયું જુએ “કવિત-રસિયું.' કવિણ સ્ત્રી. [સ. + ગુ. જીણું સ્ત્રી પ્રત્યય સ્ત્રી-કવિ કવિ-વિલાસ જુએ “કવિત-વિલાસ.' કવિત(ત) ન. [સં. વત્વ > પ્રા. કવિત] કવન, કવિતા, કવિત્વ ન. [સં.] કવિપણું, કાવ્યમાં રજૂ થયેલી કવિ-શક્તિ, કાવ્ય. (૨) આઠ આઠ અક્ષરે વિરામવાળે ૩૧ અક્ષરને કવિ-પ્રતિભા (ગુરુ લઘુના ભેદ વિનાને એક) અક્ષરમેળ છંદ, મનહર કવિત્વ-ગુણ પુ. [સં] ઉત્તમ કવિ-પ્રતિભા છંદ (આના છેલ્લા બે અક્ષર “ગાલ' રૂપમાં જરૂરી, ચારે કવિત્વ-જન્ય વિ. [૩] કવિ-પ્રતિભાથી ઉત્પન્ન થાય તેવું ચરણે પ્રાસ પણ જરૂરી). (પિં.)
[કાવ્યરચના કવિ-ભાવના સ્ત્રી. [સં.] કવિપણાને ખ્યાલ કવિત()-બંધ (-બધ) મું. [+ સે.] છંદ શાસ્ત્ર પ્રમાણેની કવિત્વમય વિ. સિ.] કવિત્વથી પૂણે, “પાયેટિક' કવિત(-)-રસિયું કે, [+ જુઓ “રસિયું.”] કવિતાનું રસિયું કવિત્વયુક્ત વિ. સિ. કવિ-પ્રતિભા ધરાવતું. (૨) જેમાં કવિતર્ક છું. [સં.] કવિ-કલ્પના
કાવ્યતત્ત્વ છે તેવું, કાવ્ય-તત્વથી ભરેલું કવિત(-7)-વિલાસ પં. [+ સં..] કવિતાની ચેનબાજી કવિત્વ-રીતિ સ્ત્રી, સિં] કવિતા દ્વારા ભાવ રજૂ કરવાની કવિતા' સ્ત્રી, સિં] કવિપણું. (૨) (લા.) કાવ્ય, કવિનું કવન કવિની અને ખી રીત કે પ્રકાર, કવિતા-શૈલી કવિત* . [સં. #વવિતા >જગુ.] કવન કરનાર, કવિ કવિત્વ-વૃત્તિ સ્ત્રી. [સ.] કાવ્ય રચવાની મને દશા કે વલણ કવિતાઈસ્ત્રી. [જુઓ ‘કવિતા' +ગુ. “આઈ 'સ્વાર્થે ત...] કવિત્વ-શક્તિ સ્ત્રી. [.] કવિ-પ્રતિભા કવિ4. (૨) કાવ્ય કરવાનો ધંધો
કવિત્વ-ગ્નન્ય લિ. [સં.] જેમાં કવિ-પ્રતિભાને લેશ પણ નથી કવિતા-કરણ ન. [જઓ “કવિતા + સં.] કાવ્ય-કરણ તેવું, કવિતાભાસી કવિતા-કાર વિ. [જુઓ “કવિતા” + સં. ૧૫] કાવ્ય-કાર, કવિત્વ-સત્વ ન. [સં] કાવ્ય રચવાનું બળ, કવિ-પ્રતિભા કવિ
સિર્વશ્રેષ્ઠ કવિ, કવિ-શિરોમણિ કવિત્વાભાસી વિ. સિં. + મા-માસી .] કવિ-પ્રતિભાને કવિતાજ . [સં. + જુએ “તાજ.”] કવિઓમાં મુગટ-રૂપ, માત્ર આભાસ કરતું, કવિતાભાસી, કવિ-શૂન્ય (પદ્ય) કવિતા-પરિચય પું. [જ એ “કવિતા” + સં.) કવિતાની કવિત્વાંકુર (-વાકુર) કું. [સં. + મર] કવિપણાનું ફુરણ, પિછાણ
[બંધાયેલું, છંદબદ્ધ કાવ્ય-રચનાની પ્રેરણા કવિતા-બદ્ધ વિ. [ઓ કવિતા' + સં.] કાવ્યના સ્વરૂપમાં કવિ-હણ સ્ત્રી. [સં.] કવિની આર્ષ પ્રકારની દષ્ટિ, કુદરતની કવિતાભાસી વિ. [“કવિતા' + સં. મા-માણી . લીલા લેવાની તથા એના ભેદ ઉકેલવા-પારખવાની શક્તિ કવિતાને માત્ર આભાસ આપતું (રસ ગુણ અલંકાર વિનાનું કવિદ્યા સ્ત્રી [સ. -વિચા] મેલી વિદ્યા. (૨) ગાઈ કાવ્ય), અકાવ્યરૂપ (પદ્ય)
કવિ-નયન ન. સં.] કવિ-દષ્ટિ, કવિનું દિવ્યચક્ષુ કવિતા-ભાગી વિ. જિઓ કવિતા' + સં., S.] કાવ્યના કવિનામ-ધારી વિ. સિ, ૫.], કવિનામ-શેષ વિ. [],
આસ્વાદ લેવાનું શેખીન, કવિતામાં રસ લેનાર, સહૃદય કવિનામી વિ. [સં., ] હકીકતે કવિ નહિ તેવો કવિતામય લિ. [જુઓ “કવિતા”+સ, ત. પ્ર.] કાવ્યમય, જોડકણાં બનાવનાર કર્તા, લેભાગુ કવિ