Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 481

કરિયાવર
૪૩૬
કરુણ કરિયાવર પં. લગ્નમાં દીકરીને આપવામાં આવતી રોકડ કરણ-રસિક વિ. [સં.] કરૂણરસવાળું
તેમજ ગૃહપગી વસ્તુઓ, દામ, દેજ, કરી, ડાવરી' કરુણ-વિપ્રલંભ (લશ્મ) . [સં.] શંગારરસના નાયકકરિ છું. એક જાતનો ગંદર
નાયિકાના આ ભવના વિયેગને નિરૂપક (બીજા ભવમાં કરિયાર (૯૨) સ્ત્રી, ૨ખાત સ્ત્રી
સંથાગ થવાની આશાવાળા) રસ. (કાવ્ય.). કરિ-રાજ, કરિ-વર પું. [૪] માટે હાથી, ઉત્તમ હાથી
કરુણ-હાસ્યમય વિ. [સં.] હોય કરુણ-રસપૂર્ણ છતાં એમાં કરિ-કંધ (સ્કન્ધ) ૫. [સં.] હાથીની કાંધ
હાસ્યને પ્રસંગ ઊભું થયું હોય તેવું, ‘જિ-કૉમિક’ કરી મું. [સં.હાથી
(૨. મ.) કરી શ્રી. જિઓ “કરવું’ + ગુ. “ઈ' ક. પ્ર.) કરવા જેવો કરણ સ્ત્રી. [સં.] દયા, અનુકંપા, રહેમ, (૨) એ નામની આચાર, વ્યવહાર
એક વનસ્પતિ. [ ૦ આણવી, ૦ કરવી, ૦ લાવવી કરી સ્ત્રી. ચરી, પરહેજી (માંદગીમાં ખાણી-પીણી ઉપરની (રૂ.પ્ર.) રહેમનજર કરવી. ૦ આવવી (રૂ. પ્ર.) દયાવૃત્તિ ચોક્કસ મર્યાદા). (૨) (લા.) ટી, અણજે, અક
થવી. ૦ મા(માં)ગવી (ઉ. પ્ર.) દયાને માટે આજીજી કરવી] કરી સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ
કરુણાઈ સ્ત્રી. [સં. ફળ + ગુ. “આઈ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કરી૫ (૦ને) ના.., કિ.વિ. [જુઓ ‘કરવું” + “ઈ' અ. કરુણા, કરુણાશ, દયાળુતા ભ. ક. + જુઓ “ને' (=અને .” વડે, વતી, થી ત્રી. વિ..
કરુણાકર પું, વિ. [ સં. તરુણI[ + માર છું. ] કરૂણાની વાળાં પદો પછી “કરણ'ને અર્થ બતાવવા જ.
ખાણ જેવું, કરુણામૂર્ણ ગુ. ના સમયથી પ્રજાય છેઃ “હાથે કરી, ૦ ને' વગેરે) કરણી-જનક વિ. [સં.] દયા ઉપજાવે તેવું, કરુણ (૨) નામનું, નામથી, નામે
કરણાભ, ૦૭ વિ. [સ. વાળ + મારમન, 0 ] કરુણાથી કરી છું. કરિયાવર, દાચજે, દેજ, (૨) શિરપાવ,
ભરેલું, કરુણામય
[નજ૨, રહેમનજર કરીનું ન. એક જાતનું શાક
કરુણા-ષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] કરૂણાથી ભરેલ નજર, મહેરબાનીની કરી-દિન ખું. [ઓ કરી + સં, પું, ન.] કામદારોને
કરુણા-નિધાન ન., વિ. [સ, નં.૩, કરુણાનિધિ પું. [સ.] ટીને દિવસ, અણ જે, એકતા
કરુણાના સ્થાનરૂપ, કરુણાસાગર, દયાવૃત્તિથી પૂર્ણ કરીને જ કરી(૦).”
કરુણાવિત વિ. [સં. 1 + મfa] કરુણામય, દયાળુ કરીને પું. [અર. કરીનહુ ] દસ્તુર, ધારે. (૨) કમ, (૩) કરુણ-પત્ર ન., વિ. [સં., ન] દયા ખાવા જેવું, દયા-પાત્ર રીત, વ્યવહાર, (૪) હુક્કાને કપડાથી લપેટેલો નીચલો ભાગ
(માણસ) કરીમ વિ. [અર.] દયાળુ. (૨) ઉદાર (પરમેશ્વર)
કરુણા-પૂર્ણ વિ. [સં] કરુણાથી ભરેલું, દયામય, દયાળુ કરીમી સ્ત્રી. [અર.] દયા. (૨) ઉદારતા
કરુણાભાવ ૫. [સં.] દયાની લાગણી, દયા-ભાવ કરીર મું. [સં.] કેરડાનું થંબુ, કેરડાનું ઝાંખરું, કેરડે
કરુણામય વિ. [સ.] કરુણ-પૂર્ણ, કરુણાત્મક, દયામય, કરીઠી જ કરઠી.”
અનુકંપામય, દયાળુ
[ દયાર્દ, ખૂબ દયાળુ કરુણ વિ. સિ.] દયા ઉપજાવે તેવું. (૨) શેક ઉપજાવે તેવું.
કરણ વિ. [ સં. ૧ + મä ] કરૂણાથી ભીંજાયેલું, (૩) દીન, ગરીબ, રાંક, (૪) પું. આઠ રસમાં એક
કરણાલુ0-ળુ) વિ. સિ] દયાળુ, કરુણા-વંત રસ. (કાવ્ય.) [કે પ્રસંગ, “ટ્રેજેડી' (આ. બા.) કરુણાવકન ન. [સં. 11 + અવ-સ્ટોન] કરુણ-દષ્ટિ, કરુણ-કથા સ્ત્રી. [૪] પરિણામ દુ:ખદ હોય તેવી વાર્તા
દયા-દૃષ્ટિ, રહેમનજર કરુણતા સ્ત્રી. [સ.] કરુણપણું
કરુણાવંત વિ. સં. વળT + પ્રા. વંત (૮ સં. વ-વાન) ], કરુણ-દંભી (- દભી) વિ. [સં., પૃ.] કરુણને દંભ કરનારું,
કરણ-વાન વિ. (સં. “વાન . કરુણાવાળું, દયાળુ, રતલ, મેલે-ડ્રામેટિક' (લવંગિકા)
કરુણાળ
[ત. પ્ર.] કરુણ-તા, કરુણ-ભાવ કરુણ-પરિણામક વિ. [સં.] કરુણતામાં પરિણમે તેવું,
કરુણાશ (૧૫) સ્ત્રી.. સિ. ૧T + ગુ. ‘આશ સ્વાર્થે કરૂણાંત, દુઃખાંત, ટ્રેજિક,’ ‘ટ્રેજિકલ” (ન. ભે.) કરણા-શીલ વિ. સિં] કરુણ બતાવવાના સ્વભાવવાળું, (કાવ્ય નાટક વગેરે)
[તેવું (કાવ્ય વગેરે).
દયાવૃત્તિવાળું કરુણપ્રધાન વિ. [સ.] જેમાં કરુણ રસની મુખ્યતા છે,
કરુણ-સાગર, કરુણાનસિંધુ (સિવું) , વિ. સિં.] કરુણપ્રશસ્તિ સ્ત્રી, ન. [સં.] જેમાં કરુણ રસની અભિ
કરુણાથી છલ ભરેલ, સંપૂર્ણ રીતે દયાળુ વ્યક્તિ સ્પષ્ટ છે તેવું કાવ્ય, શેક-ગીત એલિજી' (આ.બા.).
કરુણાળુ જુએ કરુણાલુ.” (કાવ્ય.)
કરુણાંત (કરુણાન્ત), ૦ ક વિ. [સં. વરુણ + અ7, 0 ] કરુણભાવ-વાહ વિ. [સ, ૫.] કરુણતાથી ભરેલા અથવાળ જેના અંતભાગમાં કરૂણરસ-પરિણામી દુઃખદ અંત આ કરણ-રસ ૫. [સ.] કાવ્યશાસ્ત્રમાં નિરૂપિત આઠ મુખ્ય હોય તેવું, “જિક” (કાવ્ય વગેરે) રસમાં એક. (કાવ્ય)
કરુણાંતિકા (કરુણાતિકા) સ્ત્રી, [ + સં, L પ્રત્યયથી કરુણરસાંત (૨સાન્ત) વિ. [ + સં. અa] પરિણામ
ગુ. માં પ્રયુક્ત શબ્દ ] કરુણાંત રચના, ટ્રેજેડી’. (કાવ્ય) દુ:ખદ હોય તેવાં (કથા નાટક વગેરે), “ટ્રેજિક' “જિકલ
કરુણી વિ. [સ., ..] કરૂણાવાળું, કરુણા, દયાળુ, (ગે. મા.) (કાવ્ય) વગેરે
દયાવૃત્તિવાળું