Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 480

રામે
શીશેા. (૨) અર્ક વગેરે રાખવાનું મેઢું વાસણ કરાએરે સ્રી, કરાડ, (૨) ગુફા કરામણ ન. શ્રેણી સ્ત્રી. [જુઓ‘ કરવું ' + ગુ. આમણ’‘ આમણી ’ટ્ટ, પ્ર.] કરવાની આવડત, કરવાની ખૂબી. (૨) ચતુરાઈ, ચાતુર્યં, કૌશલ. (૩) બુદ્ધિ. (૪) યુક્તિ. (૫) જાદૂ, મૈાહિતી (1) કરવાની મજૂરી, કરવાનું મહેનતાણું
'
કરામત સ્ત્રી. [અર.] ચમત્કાર, અદ્ભુતપણું. (૨) ચતુરાઈ, ખૂખી, (૩) કળા, કસબ, કારીગરી. (૪) હિકમત, યુક્તિ કરામતી વિ. [અર.] કરામત કરનારું, કરામતવાળું કરામલક-વત્ ક્રિ.વિ. [સં, ર્ + મામા-વત. હથેળીમાંના આંબળા જેવું] (લા.) તદ્દન સહેલું, સાવ સરળ. (ર) સ્પષ્ટ દેખાતું
કરામ-ખેડુ પું. [જુએ · કરાયું ' + · ખેડુ.'] ભાગબટાઈ આપીને ખેતી કરતા ખેડૂત
કરામા-સાંતી વિ. જુએ ‘કરામું’ + ‘સાંતી.'] જેની ઉપર વેરા નાખવામાં આવ્યે હાય—ભાગખટાઈના પ્રકારના–તેવું (ખેતર કે ખેતી)
કરાનું વિ. સં. ‘ કર ’(વેરા) દ્વારા] ભાગબટાઈના રૂપમાં કે રોકડ વેરા આપવા પડતા હોય તેવું (ખેતર કે ખેતી) કરામે પું. જઆ કરાયું.] ખારખલી જમીન ખેડનારા પાસેથી લેવાતી રકમ. (ર) દરખારી ખેડૂત [એાર રાયું ન કડાં વગેરે વાળવાનું સેાનીનું લાકડાનું એક કરારê પું. [અર.] આરામ, રોગથી છુટકારા, દુ:ખની શાંતિ, સાતા. (૨) તહનામું, સંધિ, ‘ટ્રીટી.’(૩) વાયદા, ‘એગ્રીમેન્ટ’, ‘કન્યૂ ટ’ [કે જમીન) કરારર વિ. કાંકરાવાળું (જમીન-તળ), (૨) ઢાળ પડતું (ખેતર કરાર-દાદ શ્રી. [અર. + ફ્!.] શાંતિ થવા માટે કરવામાં આવતી નજર
કરારનામું ન. [અર. + જુએ નામું.], કરાર-પત્ર હું. [અર. + સં., ન.] સંÜિપત્ર. (ર) સાટા-ખત
કરાર-બદલે. પું. [અર. + ‘ ખલેા.'] થયેલા કરારમાં સુધારા વધારે! એ, નોવેશન
કરાર-ભંગ (ભ) પું. [અર. + સં.] કરારમાં કરેલી શરતેના ભંગ કરવા એ, ‘બ્રીચ ઓફ પૅક્ટ’ કરાર-લેખ પું. [અર. + સં] જુએ · કારનામું. ’ કરારવું સ. ક્રિ [અર., તત્સમ ના.ધા.] કરાર કરવા, શરત કરવી, ઠરાવથી કબુલાત આપવી કરાર-સમાપ્તિસ્ત્રી, [અર. + સં.] કોઈ પણ જાતનાં સેાદા સંધિ કે વાયદાને અંત, ‘ટર્મિનેશન ’ કરારી સ્ત્રી. [જુએ ‘કાર?' + ગુ. ઈ ' સ્વાર્થે સ્ક્રીપ્રત્યય.] કરાર, શાંતિ, નિરાંત, નિશ્ચિંતતા કરારી૨ વિ. [જુઓ - કરાર?' + ઈ ' ત. પ્ર.] કરારવાળું, શરતી. (૨) માલિકી માટે વાંધા વિનાનું. (૩) (લા.) દૃઢ, સ્થિર
કરાલ(-ળ) વિ. [સં.] ભયકારક, બિહામણું, વિકરાળ. (૨) ભયજનક ઊંચાઈવાળું. (૩) (લા.) મેટું, વિશાળ, પ્રચંડ કરાલ-તા શ્રી. [સં.] કરાલ હાવાપણું
૪૩૫
કરિયાતું
કરાલ બ (-લમ્બ) પું., -અન ન. [સં.] હાથના ટકા. (ર) સહાય, મદદ
કરાલિકા, ની સ્રી. [સં.] દુર્ગા દેવી કરાતિ(-ળિ)યા પું. કુંભાર. (૨) ઊંટ, સાંઢિયા કરાર્લિંગન (-લિન) ન. [સં.+ આા-હિાન] હાથ મેળવવાની ક્રિયા, હસ્ત-મિલન
.
કરાલી(-ળી) સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘ કરાલિકા,’ કરાવવું, કરાવું જુએ ‘ કરવું ’માં. રાસેાર પું, શેર-ખકાર, ઘેાંઘાટ કરાટ પું., "ટન ન. [સં. ર૬+-મા-ોટ,રન] હાથ ઢાકવા એ, યુદ્ધ કે કુસ્તી વખતે પાડવામાં આવતી પડકાર માટે તાળી ચા ખભા ઠાકવા એ કરાડુંાલ(-ળ) (-ઢાળ) પું. કાલાહલ, દ્વેોંધાટ કરાહેાળિયું (હૅાળિયું) વિ. [+ ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] કોલાહલ મચાવનારું, ધાંધલિયું
કરાળ જુએ ‘કરાલ,’
કરાળિયો જુએ ‘કરાલિયે..’ કરાળી જ કરાલી.' રાંતિ, ન્લી (કરાગુતિ, લી) સ્ત્રી. [સં. ર+મહ ચુ,િ ો] હાથની તે તે આંગળી કરાંચ પું. સુતારના કંપાસ
કરાંચી સ્ત્રી. સુતારનું ખેક જાતનું એકન્નર, કરાંચ. (ર) પાકિસ્તાનના સિંધ પ્રાંતની રાજધાનીનું એ નામનું નગર, કરાચી. (સંજ્ઞા.) [કરાંજવું એ (ણ્ય) સ્ત્રી, [રવા] · કણઝનું.' (ખાસ
કરાંજ(-ઝ) (-ય, -ઝ), -જ(-૪)! કરાંજ(-ઝ)વું અ. ક્રિરવા.] જુએ
કરી મળેત્સર્ગ ન થાય ત્યારે થવા એ ઊંહકારા કરવા,) કાંટિયો છું. મુસલમાન કુંભાર કરાંટી(-ડી) જુઓ ‘કરાંઠી.’ રાંડું જુએ ‘કરેટું.' કરાંટા જુએ ‘ કલાંઠા.’
કરાંટા
[કરાંટી, કરાંટું કરાંઠી સ્ત્રી,, “હું” ન. કપાસ તુવેર વગેરેની સૂકી ડાંખળી, કરાં। પું. [જ · કરાંઠી, “હું.'] કપાસ તુવેર વગેરેની સુકી સાંઠીના સાવરણા. (૨) હરફાઈ સાંઠીના સાવરણા, [કરમલેા.' કરાંબલે પું. સં. ř- + ગુ, ‘લું' સ્વાથૅ ત. પ્ર.] જ કરાંભુજ(કરામ્બુજ) પું., ન. [સં. ર્ + અમ્બુન ન.] કરરૂપી કમળ, કમળ જેવા સુકામળ હાથ, કર-કમલ કરિ-ગર્જિત ન. [સં.] હાથીની ચીસ, સારસી કરિણી શ્રી. [×.] હાથણી
કરિ ંત (-હન્ત) પું. [સં.] હાથી-દાંત કરિ-પુચ્છ ન. [સં.] હાથીનું પૂંછડું કરિ-પેાત ન. [સં.] હાથીનું બચ્ચું, મદનિયું કરિયાણુ॰ ન. જુએ કરિયાવર.’
કરિયાણું ન. [મરા. કિરાણા, હિં, કેરાના] ગાંધીની દુકાને મળતે। એસડ વસાણાં મસાલા વગેરે સામાન, ગાંધિયાઢું કરિયાતું ન. એક જાતની કડવી ઔષધિ ( કડુ કરિયાતું કલંબે' ત્રણે સાથે ઉકાળાય છે–ચેામાસુ તાવ માટે પીવા)