Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 463

કપાત-વૃત્તિ
કે હાલાના શરીરના રંગ જેવું કપેાત-વૃત્તિ શ્રી. [સં] રેજ કમાવું અને રાજ ખાવું એ, સંધરો કરવાની ઘ્રાત્ત વિનાનું જીવન. (૨) વિ. કબૂતરના જેવા જીવનવાળું [કરવું એ કપાત-વ્રત ન. [સ.] કબૂતરની જેમ મંગે મોઢે દુઃખ સહન કપાતિકા(-ની), કપાતા સ્રી. [સં.] કબૂતરની માદા, કબૂતરી. (૨) હેાલાની માઢા, હાલી [જેવા રંગવાળું કપાતાૐ વિ. [સ., પું.] કબૂતર કે હેાલાના શરીરના રંગ કપા” વિ. આકરું, કઠણ, અધરું, કપરું કપેલ પું. [સં.] ગાલ. (૨) લમણું [ધારણા. (ર) ગપ કપેલ-કલ્પના શ્રી. [સં.] મૂળ માથા વિનાની કલ્પના કે પેલ-કલ્પિત વિ. [સં.] મૂળ માથા વિનાની કપના પામેલું, તદ્દન અધ્ધરિયું, (૨) તદ્દન વાહિયાત, કૃત્રિમ, ગોઠવી કાઢેલું, ફૅન્ટેસ્ટિક' (સુ. જે.) કપાલ-(પ્ર)દેશ પું, કપેલ-ફલક ન. [સં,] ગાલ અને લમણાંના ભાગ [જઠાણું ફેલાવનાર પેાલ-શાસ્ત્રી વિ., પું. [સં., પું.] (લા.) તદ્દન ગપ્પી, તદ્દન કપેલાસ્થિ ન. [+ સં. સ્થિ] લમણાનું હાડકું, ગડસ્થિ કપેલિકા, પેશી સ્ત્રી. [સ.] ગાલની લગભગ ચતુઢ્ઢાણ અને પાતળી પેશીકાળેા ભાગ
કપાલી સ્ત્રી. [સ.] ઘૂંટણની-ઢીંચણની ઢાંકણી કપાળ પું. સૌરાષ્ટ્રમાં ગાહિલવાડની એક વણિક કામ અને એના માણસ. (સંજ્ઞા.)
૪૧૮
કાન પું. [અં, કૅપ્ટન્] વહાણ કે આગમેટ ઉપરના ખલાસીઓના ઉપરી, વડા નાખુદા, વડો ટંડેલ મુખ્તાન-ગીરી સ્ત્રી, [+ž', 'ગીર' + ગુ. ‘ઈ ’ ત. પ્ર.] કપ્તાન
પણું, કસાનની કામગીરી [કાપડ (સીવ્યા વિનાનું) કમ્પર ન. સં. પેટ પું., ન.≥ પ્રા. qS, પ્રા. તસમ] કર્ષી સી. જુએ કપ્પા'+ગુ. 'ઈ' સ્રીપ્રત્યય] કુલ્લી, કુલડી, નાના શીશેા. (ર) કાથળે કપાવૈ ી. [જુએ ‘કાપવું’ દ્વારા.] થીગડી, પી કલ્પે પું. કંપા, શીશેા. (ર) કેથળા કલ્પેાર પું. ગરગડી, ઉચ્ચાલન-યંત્ર કપ્લિંગ (કવ્લિ ) શ્રી. [...] જએ કપલીન,’ કર્ર હું. [સં.] શરીરમાંની એક ધાતુ, શ્ર્લેષ્મ. (૨) ઉધસ આવતાં નીકળતે શ્લેષ્મ-પદાર્થ, ખળખા, ખલગમ, (૩) ઉધરસ-ખાંસીના રાગ
ર
કર જુએ કપ.
ૐ પું. [અં.] ખમીસની ખાંચને પટાદાર છેડા ક-કર, કરકારક વિ. [સં.], ક-કારી વિ. [સં., પું,] શરીરમાં કફ્ પેદા કરે તેવું
ક*-કાસ, કફ-ક્ષય પું. [સં.] જેમાં ખૂબ ઉધરસ આવી અળખા બહાર નીકળે છે તેવા ક્ષચરાગના પ્રકાર
કફગી સ્ત્રી. [ા. ખરેંગી] જુએ ‘ખફગી.’ ફલ્મ વિ. [સં.] કનેા નાશ કરનારું (ઔષધ) ક-જનક વિ. [સં.] જુએ ‘કક્કર.’
*-જન્મ વિ. [સં.] કફના રાગ થવાને કારણે યા કર પ્રકૃતિથી થાય તેવું
Jain Education International_2010_04
કા
-જવર પું. [સં.] શરીરમાં કફના ઉપદ્રવ થવાને કારણે આવતા જ્વર, ‘ઇન્ફ્લુએન્ઝા’, ‘ફ્યૂ ’ કફ-ઝટ (૮ય) સ્ત્રી, [રવા.] ખેંચતાણ, હાંસાતેાંસી કફ્ટ પું. કાચ
કફન॰ ન. [અર.] મુડદાને વીંટાડવામાં આવતું લૂગડું. [॰ કાઠી કરવી (ઉં. પ્ર.) દફનાવવું. દન કરેલું (ā, પ્ર.) શંખની છેલ્લી બધી વિધિ પતાવવી. ફાડીને ખેલવું (રૂ. પ્ર.) એકદમ જોરથી ખેલવું. શિર પર બાંધવું (રૂ. પ્ર.) મેાતની પરવા ન કરવી]
કનર ન. [અ. કેફિન્ ] શબ-પેટી કફન-ખસેટ વિ. [ ‘કફન' + ‘ખસવું’+ ગુ. ‘એટ’ કૃ. પ્ર.] (લા.) અત્યંત લેાભા, કંજૂસ [લાભ, કંસી કન-ખસેપ્ટી શ્રી, [+ ગુ.‘ઈ' સ્રીપ્રત્યય] અત્યંત કફન-ચાર પું. [જ કફન॰' + સં.] કખર ખાદીને કફનની ચારી કરનાર માણસ, (ર) (લા,) દુષ્ટ માણસ, બદમાશ કફન-ફાડુ વિ. [જુએ કન+ગુ. કાડવું' + ગુ, ‘ઉ' રૃ, પ્ર.] મુડદાને ઓઢાડેલું વજ્ર ફાડીને લઈ જનાર (ચેર) ક*-નાશક, ન વિ. [સં.] કફ થતા અટકાવનારું, કફ-ધ્રૂ કફની સ્ત્રી. [અર.] સીવ્યા વિનાનું . હજ વખતે પહેરવામાં આવતું મુસલમાનોનું વસ્ત્ર. (૨) ગળાથી ઘૂંટણ સુધીનું ટૂંકી બાંયનું કે ખાંચ વિનાનું ઢીલું પહેાળું લાંબું પહેરણ (ફકીરા અને સંન્યાસીએ પહેરે છે તે). [૰ પહેરવી (-પઃરવી) (૩. પ્ર.) કૂકીર કે સાધુ થઈ જવું] કચ્-પાંડુ (-પાણ્ડ) પું, [×.] કફના રોગને લઈને થતા શરીરના રંગ લિંકો પીળા પડી જવાના રોગ, ‘એનિમિયા’મા એક પ્રકાર
કફ-પિત્ત પું. [સં.] કફ અને પિત્તના એક મિશ્ર દોષ કફપિત્ત-જવર પું. [સં.] કફ અને પિત્તના પ્રકાપથી આવતા તાવ કફ-પ્રકૃતિ શ્રી. [સં.] શરીરમાં કર્કનું જોર અવારનવાર વધે એવી શારીરૅિક તાસીર, (૨) વિ. કફ-પ્રકૃતિવાળુ, કફ-પ્રધાન કફ-પ્રાપ પું. [×.] શરીરમાં કફને વધુ પડતા ઉપાડો કફ-પ્રધાન વિ. [સં.] શરીરમાંના વાત પિત્ત અને કફ એ ત્રણમાંથી કરેનું પ્રમાણ વધુ હોય તેવી પ્રકૃતિનું, કપ્રકૃતિ કલાત સ્ત્રી. [અર. કકાલવ્ ] નાની ગાર. (૨) મરામત કફ-હ્યું. વિ. [ર્સ. દ્દ-વર્ન + ગુ, ‘'' ત. પ્ર.] કફના જેવા મેલા છાંવ રંગનું
કફ-વર્ધક, “ન વિ. [સં.] કકૢ વધારનારું
કાવું અ. ક્રિ. કબર માટેની ચાદર ઓઢાડવી કફ-વિકાર પું. [સં.] શરીરમાં કફના પ્રસ્ક્રાપને લીધે થતી વીસેક પ્રકારની વિકૃતિ [નાશ કરનાર, કફન્ન કર્ક-વિરાધક વિ. [સં.], કફ-વિરોધી વિ. [સં., પું.] કફના ક*-શામક વિ. [સં.] કફના ઉપદ્રવને એ કરી શાંત કરનાર કસ પાંજરું. (૨) સાંકડી અંધારી જગ્યા. (૩) ચબૂતરે. (૪) કેદખાનું. (૫) (લા.) શરીર
કફ-સ્ત્રાવ પું. [સં] કફ્ પડવા એ
કફહર, કફ-હારક વિ. [સં.], કફ-હારી વિ. [સં., પું.] કર હરનાર, કફને દૂર કરનાર, કફ-ન્ન
કફા જુએ ‘બકા.'