Page Text
________________
આઝ
ઝુ' (આંઝુ) વિ. કઠણ, અઘરું એટ ન. (ટ) એ નામનું એક ઝાડ આંટી-કાંટી (આંટી-કાંટી) સ્ત્રી, યુક્તિ-પ્રયુક્તિ. (ન. મા.) (ર) ગેરવાજબી કાર્ય આંટીપુ、 (આંટી) સૂતરના એક જાતમા માલ આંતર (ડર) વિ. બાથમાં આવે તેટલું (ઘાસ કડબ વગેરે) આંઢારવું (આંડારવું) સ. ક્રિ એળંગી જવું. એઢારાવું (આંડારાવું) કર્મણિ., ક્રિ. આંઢારાવવું (આંડારાવવું) પ્રે., સ. ક્રિ.
ઔચિત્ય-ભંગ (-ભ) પું. [સં.] ઉચિતપણાના ભંગ, અવિવેકિ-તા, (૨) કવિસંપ્રદાય પ્રમાણે ન હાથ તેવી સ્થિતિ. (કાવ્ય) ઔચિત્ય-વિજ્ઞાન ન. [સં] નીતિ-નિયમ અને કર્મો કેવા આદર્શ પ્રમાણે હાવાં જોઇયે એના ખ્યાલ આપતી નીતિવિદ્યા, આદર્શ-વિવેચન-શાસ્ત્ર, ‘નાર્મેટિવ સાયન્સ' (મ. છે. ) ઔચિત્ય-વિવેક હું. [સં.] શું યોગ્ય અને શું યોગ્ય નથી એ વચ્ચેના તારતમ્યની સમઝ, ઇન્ડિસ્ક્રિમિનેશન' વિચ ન. [સં.] ઉજજવલતા
હે હું. [સં.] જુએ એડવ.' શુદ્ધ તાનના એક પ્રકાર, પાંચ સ્વરવાળા રાગ-પ્રકાર. (સંગીત.) કડથ (-કર્ણા) ન. [સં.] ઉત્કંઠે-તા, ઉત્કંઠા ત્પત્તિકવિ. [×.] ઉત્પત્તિને લગતું. (ર) કુદરતી, સ્વાભાવિક ક્ષુથ નં. [×.] ઉત્સુક-તા,· ઉત્કંઠિત-તા, આતુર-તા. (૨) એ નામના એક વ્યભિચારી ભાવ, (કાવ્ય.)
ઔપદેશિક
આંઢારાવવું, એઢારાવું (આંડા-) જુએ ‘એડારવું’માં. ઓઢવા (ઢવે) પું. [ચરે.] જુવાર ચેાખા અને તુવેરને સરખે ભાગે લઈ ભરડી બનાવેલાં ઢાકળાં, હાંડવા, રડિયું, રંગેલું
એતાવવું, આંતાવાવું (તા) જુએ ‘એતાનું’માં. એતાવું (આંતા-) .ક્રિ. (લાકડાનું) મરડાઈ જવું, રાંઢું પડવું. (૨) દૂબળા થઈ જવું. આંતાવાવું (આંતાવાનું) ભાવે, ક્રિ આંતાવવું (આંતાવવું) પ્રે., સ. ક્રિ.
એ
ઔ પું. [ર્સ,] ભારતીય-આર્યં વર્ણમાળાને કંઠ-એષ્ઠ દીર્ધ સંધિસ્વર. (૨) ગુ.માં ‘-' ‘અ-ઊ'ના પ્રસંગેામાં થતું સંધિસ્વરાત્મક ઉચ્ચારણ-સદા પૂર્વાંગમાં ખલાત્મક સ્વરભાર સાચવે છે.
ઔકાર પું. [સં.] ‘ઔ’ વર્ષે. (૨) ‘ઔ’ ઉચ્ચાર ઔકારાંત (-રાન્ત) વિ. [+ સં. અન્ત] જેને છેડે ઔ’ સ્વર છે તેવું (પદ કે શબ્દ)
ઔક્તિક વિ. [સં.] ઉક્તિને લગતું. (૨) ન. વાક્યવિચારને ખ્યાલ આપતું શાસ્ત્ર, વ્યાકરણ
ઔચિત્ય ન. [સં.] ઉચિતપણું, ઘટિતપણું, ચોગ્યતા. (૨) ઉક્ત કે વચનની ચૈાન્યતા નામના ગુણ, (કાન્ચ.) ઔચિત્ય-બુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] ઉચિતપણાની સમઝ, વિવેક-બુદ્ધિ, (૨) પ્રમાણ-ભાન
Jain Education International_2010_04
૩૮૬
ઔદરિક વિ. [સં.] ઉર-પેટને લગતું (૨) અકરાંતિયું,
ખાઉધર
ઔદારિક વિ., ન. [સં.] ઉદાર-ઉત્તમ મનેાહર પુદ્ગલેાનું ઉચ્ચ ક્રેાટિના જીવે -તીર્થંકર ગણધર ચક્રવર્તી બલદેવ વાસુદેવ વગેરેનું શરીર. (જૈન.) ઔદાર્ય ન. [સં.] ઉદાર-તા, ખેલદિલી. (૨) આર્ય-વૃત્તિ, ખેલાડીપણું, ‘સ્પા મૅન-શિપ' ઔદાસીન્ય, ઔદાસ્ય ન. [સ. ] ઉદાસીનતા, ઉદાસ હાવા-ધવાપણું. (૨) તટસ્થ-વૃત્તિ, ‘ઍપથી.’ ઔદીચ વિ. [સં. મૌરીન્દ્] ઉત્તરમાંથી ગુજરાતમાં આવેલા બ્રાહ્મણેાના એક વર્ગ, ઔદીચ્ય. (સંજ્ઞા.) આદીચણ (-ણ્ય), આદીચાણી સ્ત્રી. [ + ગુ. અણુ’-‘આણી’ સ્ક્રીપ્રત્યય] ઔદીચ્ય બ્રાહ્મણ જાતિની સ્ત્રી. (સંજ્ઞા.) ઔદીચ્ય વિ. [સં.] ઉત્તર દિશાને લગતું. (૨) જુએ ‘ઔદીચ.’ (સંજ્ઞા.)
દુંબર (ઔદુમ્બર) વિ. [સં.] દુખર-ઊમરાના ઝાડ કે લાકડાને લગતું. (૨) ઉભુંખર પ્રદેશ-સાબરકાંઠાના શામળાજીના પ્રદેશને લગતું. (૩) ઉદુંબર પ્રદેશની બ્રાહ્મણ જાતિનું. (સંજ્ઞા.)
આહત્ય ન. [સં.] ઉદ્ધૃતપણું, ઉદ્ધતાઈ ઔદ્યોગિક વિ. [સં.] ઉદ્યોગને લગતું, ‘ઇન્ડસ્ટ્રિયલ,' (૨) ઉદ્યોગમાં પ્રવૃત્ત મજૂરીને લગતું, “પટ ઇનિંગ ૐ લેખર’ આદ્યાગી-કરણ ન. [સં.] જ્યાં ઉદ્યોગાને લગતી પ્રવૃત્તિ ન હોય ત્યાં એવી પ્રવૃત્તિ કરવાપણું ઇન્ડસ્ટ્રિયાલિઝેશન' ઐદ્ધાહિક વિ. [સં.] ઉદ્ભાહ--વિવાહને લગતું. (ર) વિવાહ [પુરતું, ‘ફૅાર્મેલ’ ઔપચારિક વિ. [સં.] ઉપચારને લગતું. (ર) ઉપચાર ઔપચારિક-તા સ્ત્રી, [સં.] ઉપચાર, ફ્ામે લિટી' પદેશિક વિ. [સં.] ઉપદેશને લગતું, (૨) ઉપદેશ આપી
સમયનું
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |