Page Text
________________
ઉચાળા
ર૭૮
ઉરચાર
ઉપર આવવી
[ઊલટીની હાજત, મેળ ઉચ્ચતાંશ (તાશ) પં. [+સં. રો] કેઈ પણ આકાશી ઉચાળ પં. જિઓ ઉછાળો'.] કોઈ ચીજ ખાવાથી થતી પદાર્થની ક્ષિતિજથી એટલે કે દષ્ટિમર્યાદાથી ઊંચાઈ, “ઓસ્ટિઉચિત વિ. [સં] પોગ્ય, પ્રસંગને બંધબેસતું. (૨) ગ્રાઉં,
સ્વીકારી શકાય તેવું. (૩) જરૂરતું. (૪) બરાબર, વાજબી, ઉચ્ચ-ત્વ ન. [સં. એ “ઉચ્ચ-તા, યથાર્થ. (૫) સારું, શેભીતું
ઉચ્ચ-નીચ વિ. [સં.] ઊંચુ અને નીચું. (૨) ઉચ્ચ જાતિનું ઉચિત-જ્ઞ વિ. [સં] સારુંનરસું સમઝનારું
અને ઊતરતી જાતિનું ઉચિતતા સ્ત્રી. [સં] ઉચિતપણું, ગ્રતા
ઉચ્ચપદધારી વિ. સિ., પૃ.] ઊંચા હોદો ધરાવનારું ઉચિતાચરણ ન. [+ સં. શાવર] પોગ્ય રીતભાત, સારી ઉચ્ચપદ-લોભ . [સં.] ઊંચી પદવીની-ઊંચા હોદ્દાની વતેણુક [ગેરવાજબી લાલસા
[‘એલિયન'. (જો) ઉચિતાનુચિત વિ. [ + સં. મનશ્વિત] વ્યાયેગ્ય, વાજબી- ઉચ્ચ-બિદુ (-બિન્દુ) ન, [સ., .] ગ્રહનું સરચ બિંદુ, ઉચિતાર્થ છું. [+ સં. સઈ1 એગ્ય તાત્પર્ય, (૨) વિ. યોગ્ય ઉચ્ચ-ભાષી વિ. [સ, ૫.] ઊંચે સાદે બેલનારું. (૨) અર્થવાળું
ઊંચા પ્રકારના વિચાર મૌખિક રીતે રજૂ કરનારું તિવું ઉચે (ડ) સ્ત્રી. જિઓ “ઉચેડવું'.] ઉચડવા-ઉખેડવાપણું ઉચમાન-ગ્રાહ વિ. સં.] ઊંચા દૃષ્ટિબિંદુથી સમઝી શકાય ઉચેતવું, ઉઠાવવું જુઓ કચડવું'માં. [સ, ૩ -> ઉચ્ચરવું સક્રિ. [. ૩ત્ + વર સંધિથી, તત્સમ) ઉચ્ચારવું, પ્રા. ૩ર મળે છે.] ઉચેટવું કર્મણિ, કિ.
બેલવું, વધવું. ઉચ્ચરાવું કર્મણિ, ક્રિ. ઉચ્ચરાવવું છે, ઉચેરવું સ. ક્રિ. [જ “ઊચરવું'.]ઉચ્ચારવું. ઉચેરાવું કર્મણિ, સક્રિ. ક્રિ. ઉચેરાવવું છે, સ. ક્રિ.
ઉચરાવવું, ઉચ્ચરાવું જ “ઉચ્ચરવુંમાં. ઉચેરાવવું, ઉચેરાવું જ “ઉચેરવું'માં.
ઉચ્ચરિત વિ. [સં.] ઉચ્ચારેલું, બોલેલું. (૨) ન. કથન, ઉચે પું. [જુઓ ‘ઉકેરે'.] ઉકેરે. (૨) અનાજ-એસડ કહેવું એ. (૩) મળ, ઝાડે. (૪) કચરે, પંજો
જેવી ચીજ બગડી જવાથી બાઝેલો બાચકે. (૩) લીપણનું ઉચ્ચ-વક્ષ વિ. [ + સં. વક્ષસ , બ. બી.] ઊંચી છાતીવાળું, ઊખડવાપણું. (૪) (લા) ગંદકી
ઊપસેલી છાતીવાળું . ઉરિયું ન. વંદાના વર્ગનું એક જાતનું જીવડું, મેંગે ઉચ્ચવર્ણ વિ. [સ, પૃ.], ઉચ્ચવર્ણ વિ. [સ. ઉન્ન ઉચેલ પુંકંઠીને છેડે. (૨) પાલવ. (૩) ચંદરવો. (૪) + ગુ. “ઉં ત. પ્ર.] ઊંચા વર્ણનું, ઊંચી કેમનું, ઊંચી રૂમાલ, ટાઢેડિયું
જ્ઞાતિનું, ઉજળિયાત જ્ઞાતિનું
ધિરાવનારું ઉચેલું વિ. વસૂકી ગયેલું, દૂધ ન આપતું (ર)
ઉચ-વિચાર-વાલી વિ. [સં., ] ઊંચા પ્રકારના વિચાર ઉચ્ચ વિ. [સં.] ઊંચા સ્થાનમાં રહેલું. (૨) (લા.) ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ. ઉચ્ચવિહારિતા વિ. [સં.] ઉન્નતિ તરફ ગતિ. (૨) ચડતી (૩) ઉમદા, ખાનદાન. (૪) મેટું, મહાન. (૫) પ્રગતિવાળ, ઉચ્ચવિહારી વિ. [સં., .] ઉન્નતિ તરફ જતું, ઉચગામી એડવાન્ડ
ઉચ્ચ (ઉચ્ચડ) વિ. [સં. ૩ ૩, સંધિથી] ખૂબ જ ઉગ્ર. ઉચ્ચક ક્રિ. વિ. [+]. “ક” સ્વાર્થે ત.પ્ર.] આસરે, (૨) ખૂબ જ ક્રોધી. (૩) ખુબ જ ભયાનક
અડસટ્ટ, ઊધડું, ઊચક, હિસાબ અથવા વજનની વિગત કે ઉચ્ચાટન ન. [સં.] જગ્યાએથી ઊંચકીને ખસેડવાનું કામ, (૨) કિ મત તપાસ્યા વગર
[પાયરીએ પહેલું મનુષ્યની ઉપર દુઃખ નાખવાને માટે કરવામાં આવતે અંદુ ઉચ્ચ-કક્ષ વિ. [+સે. ક્ષા, બ.વી.] ઊંચા દરજજાનું, ઊંચી વગેરેથી મારણ-પ્રયોગ, અભિચાર, (૩) કામદેવનાં પાંચ ઉચ્ચ-ગણિત ન. [સં.] માધ્યમિક કક્ષાથી લઈ શીખવાતું બાણેમાંનું એક ઉચ્ચ પરિપાટીનું ગણિત, હાયર મેથેમેટિકસ'
ઉચ્ચાટન-વિદ્યા શ્રી. સં.] મેલા મંત્રાદિકથી મારણ વગેરે ઉચ્ચગામિ-તા સ્ત્રી, (સં.] ચડતી તરફ જવાપણું
ક્રિયાઓને ખ્યાલ આપતું શાસ્ત્ર ઉચ-ગામી વિ. [, .] ચડતી-ઉન્નતિ તરફ જનારું ઉચાટની સ્ત્રી. [+ગુ. “ઈ' ત...] ઉચાટન-વિદ્યા ઉચ્ચ-ગાહ પુ. [.] ઊંચે આદર્શ, “આઇડિયલ' (મા) ઉચ્ચાટનીય વિ. [સં.] મંત્રતંત્રના મેલા પ્રયોગથી જેના ઉચઢાહિણી વિ. સ્ત્રી [સ.]ઊંચી ભાવના ધરાવનારી સ્ત્રી ઉપર પ્રયોગ કરવા જેવા કે કરવાનું છે તેવું ઉચગ્રાહી વિ. [સ, .] ઊંચા આદર્શવાળું
ઉચ્ચાટિત વિ. [સં.] જેને હેરાન કરવા માટે મંત્રતંત્રને ઉચ્ચતમ વિ. [સં.] ઊંચામાં ઊંચું, (૨) એક, સર્વોત્તમ એના ઉપર પ્રયોગ કરવામાં આવે છે તેનું ઉચ્ચતમાકાર છું. [+ સં. માWાર] સૌથી ઊંચા દર, ભારેમાં ઉચ્ચાધિકાર છું. [સં.
૩ માર] ઊંચા હોદો, ઊંચી ભારે આકારણી
[‘એડવાચ્છ શક્તિમત્તા, ઊંચી સત્તા ઉચ્ચતર વિ. [સં.] વધારે ઊંચું. (૨) વધારે ઉપરનું, ઉચ્ચાભિલાષ પું. [સ સત્તામિઢા), અષા સ્ત્રી. [..] ઊંચા ઉચતા સ્ત્રી. [સં.] ઉપણું
ખુિમારી પ્રકારની ઇરછા, ઉમદા હેતુ ઉતાભિમાન ન. [ + સં. મfમાન પું] ઉગ્રતાની | ઉચ્ચાભિલાષી વિ. [સં., પૃ.] ઉચ્ચ અભિલાષાવાળું ઉચતાભિમાની વિ. [ + સ, મમમની, ૫.] ઉચ્ચતાની ઉચ્ચાર ૫. [સં. ૩+શ્વર, સંધિથી] મેઢામાંથી બેલ કાઢખુમારી રાખનારું
મિીટર વાની ક્રિયા, ઉચ્ચારણ, બોલ, વનિ, અવાજ (૨) ગ્રહોનું ઉચ્ચતામાપક ન. સિં] ઊંચાઈ માપનારું સાધન, હિટ જુદી જુદી રાશિઓ અને નક્ષત્રોમાં જવાપણું. (.) (૩)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |