Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 263

આપ-અલ
૨૧૮
આપધાક
આપ-અક્કલ સ્ત્રી, જિ એ “આપ + અક્કલ'.] પિતાની આપદ (-ટથી સ્ત્રી, જિઓ “પટવું'., (ગ્રા.)] માંદગીને બુદ્ધિ, જાતની ચતુરાઈ
લતાડ, મંદવાડની અસર, માંદગીની નબળાઈ આપ-અખત્યાર કી, જિઓ ‘આપ’ + “અખત્યાર’.] આપવું સ.ક્ર. [૨વા.] ૫છોડવું, અકાળવું. અપટાવું જોહુકમી, (૨) વિ. જોહુકમી કરનાર, “ટેકેટ’. (૩) કર્મણિ, ક્રિ. આ૫ટાવવું છે, સ.કિ. સ્વતંત્ર, સ્વાધીન
આ૫ટાવવું, આપટાવું જુએ “આપટમાં. આપ-અખત્યારી સ્ત્રી, [જ એ “આપ' + “અખત્યારી'.] આપે છે. એક જાતનું ઝાડ, આસંદરે જોહુકમી, આપખુદી. (૨) સ્વતંત્રતા, સ્વાધીનતા, “ટે- આપડાહ્યલું, આપનાહુ વિ. [જુએ “આપ” + “ડાહીલું ક્રસી' (ન.લ)
[પોતાનું -“ડાહ્યું”.] પિતાને બહુ ડાહ્યું માનનારું. (૨) દોઢડાહ્યું આપ-આપણું વિ. જિઓ “આપ' + “આપણું.'] પિત- આપણ સર્વ. જુઓ “આપણે.” આપ-આ૫માં ક્રિ. વિ. [+ગુ, “માં” સા. વિ. ને અનુગ] આપણ૨ ., ન. [સં.] ચૌટું, બજાર, પીઠ. (૨) દુકાન અંદરોઅંદર, પોતપોતામાં, માંહે માંહે
(૩) બજારને રસ્તે આપ-ઉઠાવ !. [ઓ “આપ + “ઉઠાવ'.] (લા.) જાત- આપણનું ન. [સં. ગામન:->પ્રા. મg- અને ગુ. પું” હોશિયારી, પિતાનું ડહાપણ
ત. પ્ર.] પિતાનું સ્વરૂપ, વ્યક્તિત્વ. (૨) (લા.અહંકાર, ગર્વ આપ-કઠ (-ડય) સ્ત્રી. જિઓ ‘આપ’ + “ઊડવું.'] (લા.) આપણુ-પણું ન. [જુએ “આપણું' + ગુ. “પણું ત.પ્ર.] પિતાની મેળે જ આગળ વધવાની ક્રિયા, “ઍફ-ટેઈક' પિતાપણું આપ-કમાઈ શ્રી. જિઓ “આપ”+ * કમાઈ'.] જાતે કરેલી આપણું વિ. સિ. ૩નામના* > પ્રા. યાહૂળમં > અપ. કમાણી, સ્વોપાર્જિત કમાણી
અપગ૩] પિતાનું. (૨) (વિકસેલે અર્થ-) તારું કે તમારુ આપ-કરમી વિ. જિઓ “આપ+ સં. , પું], આપ
અને મારું કે અમારું બેઉનું કમ વિ. [+સ, .) પોતાની જાતે પુરુષાર્થ કરી રળનારું આપણે સર્વ. [+ ગુ. ‘એ ત્રી. લિ., પ્ર.] હું અને તમે, આપ-કહાણી (-કારણી) સ્ત્રી. [જુએ “આપ' + ‘કહાણી.'] તમે અને એ (અને બહુવચને પણ). (પિતાની જાતને પિતાનાં વીતકની વાત, આત્મકથા
માટે પહેલા પુરુષમાં પણ આ સર્વનામ અને એનાં રૂપ આપ-કલા(-ળા) સ્ત્રી, [જઓ ‘આપ’ + સં.] કેઈની માનાર્થે વાપરવાને પ્રઘાત છે.)
[આકસ્મિક ન શીખવેલી–પિતાની મેળે હસ્તગત કરેલી કળા, પોતાની અ-પતિત વિ. સં.] આવી પડેલું, બની આવેલું, સ્વાભાવિક કળા
[કરવાની યુક્તિ આપાલ(ળ) ૫. [સં.] આફતને સમય, મુશ્કેલીને આપ-કળ સ્ત્રી, [જ “આપ' + “કળ'.] પોતાની મેળે કામ સમય, કટોકટીની વિળા. (૨) દેવકેપ, અસમાની-સુલતાની આપી (-કેન્દ્રી) વિ. જિઓ “આપ” + સં., પૃ.] પિતાને આપત્કાલિક, આપકાલીન વિ. [સ.] આપતકાળમાં આવી કેંદ્રમાં રાખી વર્તનારું, અપમતલબી
પડેલું
[અડચણ આ૫વ વિ. [સં] કાંઈક પાકેલું, કણે ચડેલું, સાટાના આપત્તિ સી. [સં.] સંકટ, વિપત્તિ, આપદા. (૨) વિધ, રૂપમાં આવેલું
આપત્તિ-કાલ(-ળ) . [સં.] જુએ “આપત્કાળ.” આપખુદ વિ. જિઓ “આપ + “ખુદ.] પિતાની મરજી આપત્તિ-મસ્ત વિ. સં.] આપત્તિથી ઘેરાયેલું પ્રમાણે વર્તનાર, વેચ્છાચારી. (૨) પોતાની મરજી પ્રમાણે આપત્તિ-ધર્મ મું. [સં] જુઓ “આપદ્ધર્મ.” સત્તા ચલાવનાર, “ટેક્રેટ’
આપદ શ્રી. સિં. મા-qત્ ], આપદા સ્ત્રી. [સં.] આપત્તિ. આપખુદી સ્ત્રી. [+ગુ. ‘ઈ’ ત. પ્ર.] આપખુદ વર્તન, (૨) માનસિક મંઝવણ
છાચાર. (૨) પિતાને સર્વોપરિ અધિકાર, “ટેક્રસી', આપ-દીધું વિ. જિઓ “આપ” + દીધું.'] પિતાની મેળે ડિસ્પોટિઝમ'. (૩) (લા.) જુલમ, કેર
આવી દાન કરેલું - આપેલું
[(૨) સ્વાર્થ-દૃષ્ટિ આપ-ખુશી સ્ત્રી. [જુઓ ‘આપ’ + “ખુશી'.] પિતાને આપ-દષ્ટિ સ્ત્રી. [જુઓ ‘આપ’ + સં.] પિતાની નજર. રાજીપે, પિતાની રાજીખુશી
આપદ્ગત વિ. [સં.] આપત્તિ પામેલું આપ-ગરજી વિ. જિઓ “આપ*+ “ગરજ' + ગુ. ઈ.'ત...] આપ-પ્રસ્ત વિ. [સ.] જુએ “આપત્તિ-ગ્રસ્ત', આપ-મતલબી, સ્વાર્થી એકલપેટ.
૫દ્ધન ન. [સં.] મુકેલીને વખતે ઉપગમાં આવે તેવું આપ-ગા સ્ત્રી. [સ.] નદી
[હત્યા ધન, મરણ-મૂડી આપઘાત ! [જ “આપ + સં.] આત્મઘાત, આત્મ- આપદ્ધર્મ ૫. [ર્સ.] આપત્તિની વેળાએ ન છૂટકે જે કરવાની આપઘાતિયું વિ. [+ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.], આત્મઘાતી વિ. ધર્મશાસ્ત્રોએ છૂટ આપી હોય તે માટેની પરિસ્થિતિ [, j.] આત્મ-ઘાત કરનારું, આત્મ-ધાતક
આપઘૂ-ટ્યવસ્થા સ્ત્રી. [.] આપત્તિવેળા કરવામાં આવતી આપ-છંદી - છન્દી) વે, જિઓ “આપ”+ સં. + ગુ. “ઈ' ગોઠવણ, સ્ટેન્ડબાઈ એરેન્જમેન્ટ ત...] સ્વછંદી, મનસ્વી
આ૫-ઘાઈ વિ., સ્ત્રી. [જુઓ “આપ-ધાયું + ગુ. ઈ' સ્ત્રીઆપ-ઝલું વિ. [જુઓ આ૫૦ + ઝાલવું' + ગુ. “G” ક.ક.] પ્રત્ય] પોતે પોતાની મેળે ધાવી જતી ગાય બકરી વગેરે પિતાની મેળે સામા ઘા પકડી લેનાર. (૨) (લા.) આપબળે આ૫-ધાક સ્ત્રી. [જ “આપ”+ ‘ધાક’.] પિતાની બીક, નભનારું, સ્વાશ્રયી
પિતા તરફથી પિતાને થતો ત્રાસ