Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 225

અંતણી
૮૦
અંતલ
જમીન નીચેના ભાગમાં ચાલતે પ્રવાહ, ભૂગર્ભીય પ્રવાહ અંતરવાસ (અન્ય) જેઓ “અંતઃશ્વાસ.' અંતર્વાણ (અન્ત-) સ્ત્રી. [] હૈયાના ઊંડાણમાંથી નીકળ- અંતસ્તત્વ (અત) ન. [સં. મ7 + તરવું, સંધિથી] તો બેલ
[રહેઠાણ-ભાગ વસ્તુમાં રહેલું ગુઢ તવ, રહસ્ય, સારા અંતર્વાસ (અનંત) . સં.] મકાનની અંદરને ખાનગી અંતસ્તમ' (અન્ત-) વિ. [સ. અતર + તન, સંધિથી] છેક અંતર્વાહક (અન્ત-) વિ. [સં., અંતર્વાહી (અન્ત-) વિ. અંદર રહેલું ઊંડામાં ઊંડું [ અંધારું, ઘોર અજ્ઞાન [સ,.] અંદરના ભાગમાં વહેનારું
[વિકૃતિ અંતસ્તમ' (અન્ત) ન. [સં.મત્તર + , સંધિથી] અંદરનું અંતર્વિકાર (અત) ૫. [સં.] અંદરને વિકાર, માનસિક અંતસ્તલ(ળ) (અન્ત-) ન. [. માતા + તજી, સંધિથી] - અંતવિરોધ (અત-) ૫. [સં.] આંતરિક વિધિ. (૨) વદ- છેક નીચેનું તળિયું વાઘાત, “કેડિકશન'
અંતસ્તાપ (અન્ત-) પં. [સ, અન્તર તા, સંધેિથીઆવઅંતવૃત્ત (અન્ત-) વિ. [સં.] અંતર્ગોળ. (૨) ન. બધી રિંક પરિતાપ, મનને પ્રબળ ઉચાટ [રિક સત્ય બાજુએ અડે એવી રીતે દેરવામાં આવેલું વર્તુળ. (૩) અંતત્વ (અત-) ન. [સ, અત્તર + ૩, સંધિથી] આંતખાનગી સમાચાર
અંતcવચા (અત) સ્ત્રી. [સ. અતર કરવું, સંધિથી] અંતર્વત્તિ (અન્ત- સ્ત્રી. [સં.] આંતરિક વલણ. (૨) માન- ચામડીની નીચેની ચામડી. (૨) અંતરછાલ સિક ભાવના
[પીડા, મને વ્યથા અંતર્સ (અન્ત) જુએ અંતઃસવ.” અંતર્વેદના (અત-) . [સં.] આંતરિક પીડા, હૃદયની અંતસરવા-(અન્ત-) એ “અંત:સત્ત્વા.” અંતર્વેધ (અત-) ૫. [સ.] મકાનમાં બારની સામે બાર અંતસ્સલિલ (અન-) જ એ અંતઃ સલિલ.' કે બારી યા ગેખલે મૂકવામાં આવે એમાં અંદરનાં બાર
અંતસુખ (અત-) જુએ “અંતઃસુખ.” બારી-ગોખલો નાનાં હોય છતાં બધાંનું મધ્યબિંદુમાં હોવું અંતસ્થ (અન્ત) જ એ અંતઃસ્થ.” જોઈએ એ ન હોય તો એનાથી થતો દેવું. (સ્થા.) અંતસ્થલ(ળ) (અન્ત-) એ “અંતઃસ્થલ(-ળ). અંતર (અત-) ન. [સં. મન્તર + જુએ “વર'.] આંતરિક અંતસ્થિત (અન્ત) જ “અંતઃસ્થિત.' શત્રુતા, અંતર્વર
[ અંતરી અંતસ્થિતિ (અત) જ “અંતઃસ્થિતિ.” અંતરી (અન્ય) વિ. [ + ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] અંદરનો શત્રુ, અંતકુરણ, અણુ (અત-) એ “અંત ફુરણા,–ણા.” અંતગૅર ન. [સં] જાઓ “અંતર્વેર'.
અંતતિ (અત-) એ “અંતઃસફુર્તિ. અંતરી વિ. [સં., પૃ.] જુઓ “અંતર્વેરી'. [પીડા અંતઃસ્ત્રાવ (અન્ત-) જુએ “અંત આવ.' અંતર્થથા (અન્ત) સ્ત્રી. [સં] આંતરિક પીડા, માનસિક અંતઃસ્ત્રાવી (અત-) જઓ અંતઃ આવી.” અંતર્થવસ્થા (અન્ત-) . [સં.] અંદરખાને કરવામાં અંતરૂપ (અસ્ત) જ એ અંતઃસ્વરૂપ.” આવેલી ગોઠવણ, આંતરિક ગોઠવણ
અંત-હીન (અત-) વિ. [.] છેડા વિનાનું અંતર્યવહાર (અત-) પં. [સ.] ખાનગી લેવડદેવડ અંતઃકરણ (અન્ત-) ન. [સ, મત્તા>મતઃ + સં.] અંતર, અંતર્યાધિ (અન્ત-) પું. [૪] આંતરિક રોગ, ડુબાઉ રાગ હૃદય, મન. ચિત. (૨) ચિત્ત-તંત્ર, કંશિયસ અંતણ (અન્ત- . [.] શરીરની અંદર જખમ. (૨) અંતઃકરણ-પ્રેરિત (અન્તઃ-) વિ. [સં.] ચિત્તમાં ઉભી થયેલી | (લા.) હૃદયને ઘા, મર્મપ્રહાર
પ્રેરણાથી થયેલું તહંત (અસ્ત) વિ. [સં.] તિરહિત, અરય થયેલું અંતઃકરણ-શુદ્ધિ (અતઃ-) . સિં.1 ચિત્ત-શુદ્ધિ અંતદય (અન્ત- ન. [સં.] હૃદયનું અંદરનું પડ, હૃદયાંતર અંતઃકરણુક્યાસ (અત:) ૫. [+. અય્યાર] અંતઃકરણને પટ, એડે-કાર્ડિયમ'
આત્મા ગણવાનું અજ્ઞાન અંતર (અત-) ન. સિ.] છેડે-નાશ હોવાપણું
અંતઃકલહ (અન્તઃ-) પૃ. [સં. મતર > મન્તઃ + સં.] અંત-વેલ-ળા) (અન-) સ્ત્રી, અંત-સમય (અત-) ૫. આંતરિક ઝઘડે, અંદર અંદર ઝઘડે [સ.] મૃત્યુને સમય, આખર ઘડી
અંતઃકુટિલ (અસ્ત) વિ. [સ, અત્તર > મન્ત: + સં.] અંતલુ (અન્ત-) ન. [સં. અત્તર + વધુ, સંધિથી] આંત- અંદરથી વાંકી પ્રકૃતિનું, કપટી, પ્રપંચી રિક દષ્ટિ, જ્ઞાન-ચક્ષુ
અંતઃકેન્દ્ર (અતઃકેન્દ્ર) ન. [સં. મતર > મતઃ + સં.] વર્તુળ અંતક્તિ (અન્ત) જ “અંતઃશક્તિ.”
આકૃતિની અંદર પૂરેપૂરું આવી રહેતું હોય અને એ અંતશત્રુ (અસ્ત) “અંતઃશત્રુ.”
આકૃતિની બધી બાજુને અંદરથી અડતું હોય તેવા વર્તુળનું અંતર્શરીર (અન્ન- જુઓ “અંતઃશરીર.'
મધ્યબિંદુ, “ઈન-સેન્ટર’. (ગ.) અંતશલ્ય (અન્ત- એ “અંતઃશક્ય.”
અંતરાણ (અન્તઃ-) પં. [સ, અત્તર + અતઃ +{.] કોઈ પણ અંતરશાસ્તા (અન્ત-) એ “અંતઃશાસ્તા
આકૃતિની બે બાજ વચ્ચે ખૂણે, “ઇન્ટર્નલ એંગલ'. અંતશુદ્ધિ (અન્ત-) એ “અંતઃશુદ્ધિ.”
(ગ) (૨) બે સમાંતર લીટીઓને કાપતાં ત્યાં ત્યાં પડતો અંતાક (અન્ન- જુઓ “અંતઃ શેક.”
અંદરને તે તે ખૂણે. (ગ.)
[ગુસ્સો અંતશેષ (અન્ત-) જઓ અંતઃશેષ.”
અંતઃકેપ (અન્તઃ- પું. [સં. મતર > મંતઃ + સં.] અંદરના અંતૌચ (અન્ત) જ એ અંતઃશૌચ.'
અંતઃદ્ધ વિ. [સ અત્તર > મ7: + સં.] મનમાં ખૂબ જ