Page Text
________________
૧૪૦
અવાંતર-દેશ
અવિગીત અવાંતર દેશ (અવાન્તર) છું. (સં.કોઈ પણ બે દેશો વચ્ચે અ-વિકાસ છું. (સં.] વિકાસ અભાવ, ખિલવણુને આવેલ દેશ-ભાગ
[તારાપુંજ'. અભાવ, વૃદ્ધિને અભાવ અવાંતર નક્ષત્ર (અવાન્તર-) . [સં.] જુઓ “અવાંતર- અ-વિકૃત વિ. [સં.] જેમાં કશો પણ ફેરફાર થયા નથી તેવું, અવાંતર પ્રલય (અવાન્તર- પું. [સં] બે મોટા પ્રલય બદલાયા વિનાનું, અસલ રૂપમાં રહેલું. (૨) તંદુરસ્ત, નીરોગ. વચ્ચે થતા નાનો પ્રલય. (પુરાણ,)
(૩) સ્વાદ-આકાર-ઘાટ-ગુણ વગેરેમાં કઈ પણ પ્રકારના અવાંતર-ભેદ “અવતર-” !. [સં.] ભેદને પણ ભેદ, ભાગને વિકાર-ફેરફાર વિનાનું ભાગ.
અ-વિકૃત પરિણામ ન. [સં.] કારણમાંથી કાર્યને અવાંતર મુખ્યબંબ (અવાન્તર-લમ્બ ! સિ.] વક્રના વિકાસ કે વિકાર થતાં કારણમાં કશો ફેરફાર નથી થત કેઈ બિંદુ આગળ દોરેલો એ વક્રને લંબ અને એ બિંદુને તેવી સ્થિતિ (જેમકે સેનામાંથી ઘરેણાં થતાં બધી સ્થિતિમાં ભુજ એ બે વચ્ચે આવેલે કેટયક્ષને ભાગ, “સબ-નોર્મલ' એ સોનું છે એ સ્થિતિ), (વેદાંત.) અવાંતર-યાનિ (અવા-તર-) શ્રી. [સં.] અવાંતર સર્ગની અવિકૃત-પરિણામ-વાદ પું. [સં.] અવિકૃત-પરિણામ-અખંડ નીચેને પ્રાણી કે વનસ્પતિવર્ગને એક વિભાગ
બ્રહ્મ જ સર્વ અને સર્વત્ર છે એ પ્રકારનો સિદ્ધાંત, બ્રહ્મવાદ, અવાંતર લંબ (અવતર-લમ્બો જ અવાંતર-મુખ્યબંબ.” શુદ્ધાત સિદ્ધાંત. (વેદાંત.) અવાંતર-વાક્ય (અવાનર-ન. [સં.] કઈ પણ મોટા વાકથ- અવિકૃતપરિણામવાદી વિ. [સ, j] અખંડ બ્રહૃાવાદમાંથી વચ્ચેના શબ્દો ઉડાવીને થયેલું નાનું વાકય
શુદ્ધાદ્વૈત સિદ્ધાંત-અવિકૃતપરિણામ-વાદમાં માનનારું, બ્રહ્મઅવાંતર સર્ગ (અવાન્તર- પું, સિં] પ્રાણી કે વનસ્પતિના વાદી, શુદ્ધાદ્વૈતવાદી. (દાંત) વર્ગની વચગાળાની સૃષ્ટિ
અવિકૃત સ્વર પુ. [સં.] જેમાં વિકાર નથી થતે તે સ્વર અ- વિચ, ચિત વિ. [સં] નહિં ખીલેલું, નહિ ઊઘડેલું (ફૂલ) (વહૂજ અને પંચમ). (સંગીત.) અ-વિકટ વિ. [સં.] અઘરું નહિ તેવું, મુકેલ નહિ તેવું અ-વિકૃતિ સ્ત્રી. [સં] વિકારને અભાવ, અવિકાર. (૨) અ-વિકલ્થન ન. [8] બડાઈ ન મારવી એ
(૨) સૃષ્ટિનું આદિ કારણ, મૂલ પ્રકૃતિ અ-વિકલ(–ળ) વિ. [સં] જેમાંથી કલા–અંશ માત્ર પણ અ-વિકૃતિક વિ. [સં.] વિકૃતિને વશ થયું નથી તેવું. (૨) ખંડિત નથી થયાં તેવું, અખંડ. પૂર્ણ. (૨) વ્યવસ્થિત વિકાર કરનારી ચીજોને ભોજનમાં ત્યાગ કરનારું અવિકલાનુવાદ ! [+સં. અનુવાદ્રી કાંઈ પણ ફેરફાર કર્યા અ-વિક્રમ , [૩] વિક્રમ-પરાક્રમને અભાવ, (૨) બીકણપણું વિનાને તરજમે
અ-વિય ૫. [સં.] વેચાણને અભાવ, વકરે ન થવો એ અ-વિકલાંગ (-વિકલા ) વિ. [એ.] એક પણ અંગ છું અ-વિક્રાંત (કાન્ત) વિ. [સં.] જેના ઉપર કોઈને વિજય ન હોય તેવું, વ્યવસ્થિત ગોઠવાયેલાં અંગ-ઉપાંગવાળું નથી થયો તેવું, હારી ન ગયેલું, અજિત અ-વિક૯૫ ૫. [સ.] ચાલી શકે તેવી બાબતેમાંથી ગમે તે અવિક્રિય વિ. [ + સં. વિવાવા, બ.વી.] જેમાં કોઈ વિક્રિયા
એક લેવાની છૂટ અભાવ. (૨) શંકાને અભાવ, ચાસ- વિકૃતિ-વિકાર નથી થયેલ તેવું પણું, નિશ્ચય. (૩) વિ. ભેદની કપનાથી રહિત, નામરૂપ અવિક્રિયતા સ્ત્રી. [સ.] અવિકારિતા વગેરે દ્વત ભાવ વિનાનું. (વેદાંત.)
અ-વિકીત વિ. [૪] નહિ વેચેલું, ન વેચાયેલ અ-વિક વિ. [સ.] સાધારણ બુદ્ધિથી જાણી ન શકાય અ-વિય વિ. [સં.] વેચવા યોગ્ય નથી તેવું, વેચી ન તેવું
[અણખીલેલું શકાય તેવું અ-વિકસિત વિ. [સં] જેને કોઈ વિકાસ થયો નથી તેવું, અ-વિક્ષત વિ. [સં] જેને કઈ ઘા લાગ્યો નથી તેવું, ન અ-વિકપ (-કપ), –પિત (-કમ્પિત) વિ. [8,] અચળ, ઘવાયેલું. (૨) અખંડ, આખું. (૩) નહિ બગડેલું સ્થિર
અવિક્ષિપ્ત વિ. [સ.] નહિ ફેંકી દીધેલું. (૨) રિથર ચિત્તઅ-વિકાર છું. [સં.] વિકારને અભાવ, નિર્વિકાર સ્થિતિ. વાળું, એકાગ્ર, સાવધાન (૨) બગાડ વગરની સ્થિતિ
અવિક્ષિપ્તતા સી. [સં.] અવિક્ષિત હોવાપણું અ-વિકારક વિ. સિં.1 જેમાં વિકાર-ફેરફાર નથી થતો તેવું. અ-
વિખ્યાત વિ. સં.1 વિખ્યાત-પ્રખ્યાત-પ્રસિદ્ધ નથી (૨) હાનિ ન કરનારું, નુકસાન ન કરે તેવું. (૩) શબ્દના તેવું, જાહેરમાં ન આવેલું અંગમાં લિંગ વગેરેને ફેરફાર નથી થતો તેવું, અધિકારી, અ-વિગત' વિ. [સં.] ચાલ્યું ગયું નથી તેવું, હાજર. (૨) અવિકાર્ય (વ્યા.)
મૂએલું નહિ તેવું, જીવતું. (૩) નિત્ય અવિકારિતા સ્ત્રી, - ન. [સં.] અવિકારીપણું અવિગત? વિ. [સં. મ.વર ] અવ્યક્ત (બ્રહ્મ). (૨) ન. અવિકારી વિ. [સ, .] અવિકારક, અવિકાર્ચ, (૨) અક્ષરબ્રા, નિરાકાર બ્રહ, અનિર્દેશ્ય બ્રહ્મ જેના અંગમાં લિંગ વગેરેને ફેરફાર નથી થતા તેવું. (વ્યા.) અવિગતિ સ્ત્રી. સિં. ૩મ-વિત] અવ્યક્તપણું (૩) રાગદ્વેષાદિથી માનસિક વિકાર ન થયો હોય તેવું અ-વિગહિત વિ. [સં] જેની નિંદા કરવામાં આવી અવિકાર્ય વિ. સિં] જેમાં વિકાર-ફેરફાર ન કરી શકાય તેવું, ન નિંદાયેલું તેવું. (૨) અવિકારી. (વ્યા.)
અ-વિગીત વિ. સં.] જેની નિંદા નથી થઈ તેવું. (૨) અવિકાર્યતા સ્ત્રી. [સં.] અવિકાર્ય હેવાપણું
(ગ્રંથમાં જે ક્ષેપક નથી તેવું
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |