Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 183

અવશ્વમેવ
૧૩૮
અ-વાયુ મનસ-ગેચર
અવશ્યમેવ વિ . [સ, મવરથમ + 4] ખચીત જ, જરૂર જ અવંકે (-વફા) મું. જિઓ “અવં'.] દોષ, વાંક અવથંભાવિતા (અવશ્યભાવિતા) સ્ત્રી. [.] ખચીત અવંગ વિ. [દે. પ્રા. અવંg-ખુલ્લું, નહિં ઢાંકેલું] આખું. (૨) થવાનું જ છે એવી સ્થિતિ
| વાપર્યા વગરનું, તદ્દન નવું. (૩) પું. દેશી વિમાની એક રીત અવશ્વભાવિ-વાદ (અવયમ્ભાવિ- કું. [સં.] ઈચ્છાશક્તિની અ-વંચક (-વચક) વિ. [સં.] નહિ છેતરનારું, પ્રામાણિક
સ્વતંત્રતા નથી––હેતુથી નક્કી થાય છે એવી માન્યતા, અવંતર (અવન્તર) ન. છેટે બેસવું એ, ઋતુસ્ત્રાવ, અટકાવ ડિટર્મિનિઝમ
અવંતિ (અવન્તિ) સ્ત્રી. [સં] અવંતિ–માલવ દેશની રાજઅવભાવિવાદી (અવયમ્ભાવિ-) વિ. [સં.] અવશ્ય. ધાન, ઉજજયિની. (સંજ્ઞા) (૨) પું. જેની રાજધાની ભાવિ-વાદમાં માનનારું
અવંતિ હતી તે લાટ અને અપરાંત (ગુજરાત અને ઉત્તર અવશ્ય-ભાવી (અવશ્યષ્ણાવી) વિ. [૪] જરૂર થવાનું, મહારાષ્ટ્ર)ની હદ સુધી પહોંચતા પ્રાચીન માલવ દેશ, ખચીત જ થવાનું
માળવા. (સંજ્ઞા) અવશ્યાય કું. [] ઝાકળ, એસ
અવંતિકા (અતિ ) સ્ત્રી. સિં] ઉજજચિની, ઉજજન. (સંજ્ઞા) અવ-દંભ ભુ) પું, -ભન (-સ્ટભન) ન. [સં.) આધાર, અવંતિનાથ (અવન્તિ) છું. [સં.] માળવાના રાજા (મુંજટેકે, સરાહના. (૨) જડતા, સ્તબ્ધતા. (૩) ગર્વ. (૪) ભેજ વગેરે). હિંમત. (૫) વિન. (૬) પક્ષાઘાત, લકવો
અવંતી (અવન્તી) સમી. [સં.] જ “અવંતિકા.” અવ-સક્ત વિ. [સં.] વળગેલું, ચાંટેલું. (૨) કામમાં લાગેલું અ-વંક્ય (–વવ્ય) વિ. [સ.] વંધ્ય-વાંઝિયું નહિ તેવું. (૨) (૩) આસક્તિવાળું.
લટુપ. (૩) સાર્થક, સફળ અવ-સન્મ વિ. [સં.] મગ્ન થયેલું. (૨) ઉદાસ, હતાશ. અવંધ્ય-કર (૧-૫-) વિ. [સં.] વાંઝિયાપણું ટાળનાર (ઔષધ, (૩) અવસાન પામેલું, મરી ગયેલું
સ્ત્રીઓ માટેનું અવસાન-તા સ્ત્રી, [.] મગ્નતા, (૨) ઉદાસી, હતાશા. અવંધ્યતા સ્ત્રી, -ત્વ (-૧-ય) ન. [સં.] અવંધ્યપણું (૩) અવસાન, મૃત્યુ
અ-વંશ (-વશ) વિ. [સં.] વાંસના આધાર વિનાનું, અનાઅવસર છું. [સં.] પ્રસંગ. (૨) તક, મેકે, લાગ. (૩) ધાર. (૨) અપુત્ર, વાંઝિયું સમય. [૦આવ (રૂ.પ્ર.) સારા માઠા પ્રસંગ આવ. અવાઈ સી. જિઓ “આવવું' + ગુ. “આઈ' કુ.પ્ર.] આવઓળખવે, જે (.અ.) સમય અને સંગો વગેરેને વાપણું, આગમન ખ્યાલ મેળવો. -રે મેતી ભરવાં (ર. પ્ર.) પ્રસંગે અ-વાક કવિ. [સ. -મંગું, અબોલ. (૨) સ્તબ્ધ, બરોબર ખર્ચ કરો]
ચાલીલું અવસર-પાણીન, બ.વ. [+ગુ. જુએ “પાણી'.] (લા.) અવાકી વિ. [ + જુઓ “ઈ' ત.ક.] અવાક, અબેલ મરેલાં પાછળનાં દહાડે પાણી, ઉત્તરક્રિયા
અ-વાપ૯ વિ. [સ.] વાચાળ નથી તેવું, બોલવામાં કાબેલ અવસર-પ્રાપ્ત વિ. સ.] પ્રસંગને અનુસરતું
નહિ તેવું અવસર-વીત્યું વિ. [+સ. જુઓ વીતવું' + ગુ. “વું' ભૂક] અવાશાખ વિ. [+ સં. શાહ, બ.વી.] નીચે શાખાઓ વખત ચા ગયા પછીનું. (૨) કસમયનું
છે તેવું. (ઉપનિષદનું બ્રહ્મ, ગીતાને સંસાર). (૨) (વડવાઈઅવસર-સર ક્રિ. વિ. [+.પાછલા “સરુ” “પ્રમાણેના અર્થ ને કારણે) (લા.) વડનું ઝાડ આપવા ગુ.માં વિકસ્યો છે.] પ્રસંગ મળતાં, યોગ્ય સમયે, અવા-શિર વિ. [સ. "Fરાયા, બ.વી., પૃ.] નીચે નમેલા જોઇયે તે વખતે
મસ્તકવાળું . (–સન્નતિ) ડી. [સ.] પદ અને પદાર્થોને અવાચ વિ. [સં. અ-વાવ બ.વી.] અવાક, અબોલા એક જાતને સંબંધ. વેદાંત)
અ-વાચક વિ. [સં.] કહી શકે-નિર્દેશ કરી શકે નહિ તેવું અવ-સર્ષ પું. [] જાસૂસ
(૨) વાચા-રહિત. (૩) માંદગીની પરા કટિએ બોલવાની અવસર્ષણ ન. [૪] નીચે ઊતરવાની ક્રિયા
શક્તિ નથી રહી તેવું. (૪) (લા.) બેભાન, બેશુદ્ધ, બેહેશ અવસર્પિણી સ્ત્રી. [સં.] અર્ધગતિને-પડતી દશા આવવાને અવાચકતા સ્ત્રી. સિં.] અવાચક હોવાપણું ઘણે લાંબા કાલ. (જૈન)
અવાચી શ્રી. [સં] દક્ષિણ દિશા અવસર્પ વિ. [સં., .] સરકનારું, ખસનારું. (૨) ઢાળ અ-વાચી* સ્ત્રી. [ જુએ “અવાક” (સં. મવાર) + ગુ. પડતું નીચું, (૩) નીચે સરકતું, અધોગામી
ઈ' તમ. ] ડચકું. (૨) હેડકી. (૩) બગાસું અવળે , ઘણું વસાણાંવાળું સુવાવડી માટેનું ચાટણ, બત્રીસું અવાચીન વિ. [.] દક્ષિણ દિશાને લગતું અવળેટું વિ. [ જ “અવળું' દ્વારા ] ઊંધું વળેલું. (૨) અ-વાય વિ. [સં.] જેને વિશે કહી ન શકાય તેવું, અકચ્છ, રીતભાત વિનાનું
અવર્ણનીય. (૨) વાંચી ન શકાય તેવું. (૩) અનિંદ્ય, જેની અલંક (-૧૬) વિ. [સં] વાંકું નહિ તેવું, સીધું. (૨) (લા.) નિંદા ન કરી શકાય તેવું સરળ સ્વભાવનું
અવાચ્ય-તા સ્ત્રી. [સં.] અવાચ હોવાપણું અવકું (-૧૯૬) વિ. [ગુ. “અ” નિરર્થક + સં. વ > પ્રા. અ-વા-મનસ-ગેચર વિ. [સં.] વાણી અને મનથી ગોચરવૈવામ- (ગ્રા.)] વાંકું, ઊંધું, અતડું
અનુભવાય તેવું નથી તે, વાણું અને મનથી પર