Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 169

J
અલંધનીય
૧૨૪
અલા(-ળા) અલંઘનીય (-લનીય) વિ. [સં.] ઓળંગી ન શકાય તેવું, અલાત-વાયુ પું. [સ.] કાલસામાંથી નીકળતે ગૅસ, કેલઅલંધ્ય
ઉથાપેલું ગેસ' અવંઘિત -લકાત) 3. (સં.1 નહિ એળગેલું. (૨) નહિ અલતિન પં. રાતા રંગને એક રાસાયણિક પદાર્થ અ-સંધ્યા -લય) વિ. [સં.].નહિ ઓળંગવા જેવું, (૨) નહિ “એ-૧સીન' (ર.વિ.) ઉથાપવા જેવું
અલાદ વિ. [અર. “અલ’ = અતિ તકરારી, કજિયાખેર] અલંધ્યતમ વિ. (-લ$થ-) [સં.] બિલકુલ ઓળંગી કે ઉથાપી (લા.) નિર્ધન, દીન, રાંક ન શકાય તેવું
અ-લાધિયું ન. (સં. મ-શ્રધ>પ્રા. મ-શ્રદ્ધ- + ગુ. “યું” ભૂ, ક] અલબત (-લ - જી. [સં.] નહિ ઓળંગવાની કે [સૌ.] (લા.) નઠારી જણતરનું, હલકી ઓલાદનું (અર્થ ઉથાપવાની સ્થિતિ
તિરસ્કારને છે.) અ-લંપટ (લમ્પટ) વિ. [સ.] લંપટ-લબાડ નહિ તેવું અલાન ન. [સં. સારાન] હાથી બાંધવાનો ખાંભોરડું-સાંકળ. અ-લંબ (લમ્બ) વિ. [સ.] લાંબું નહિ તેવું, મધ્યમ માપનું. (૨) બેડી. (૩) વેલે ચડાવવા માટે ખેડેલું લાકડું
અલાલ વિ. વાંકા કે ત્રાંસા પગ પડે એવી ચાલનું અલંબા (લખા) છું. સં.] બિલાડીના ટેપ, મીંદડીની બળી અલા-બલા સ્ત્રી. [અર. “બલા'નું ગુ.માં દ્વિર્ભાવ-રૂપી (લા.) અલં-બુદ્ધિ (અલબુદ્ધિ) શ્રી. [સં.] છે તેટલું બસ છે એમ ઝોડ-ઝપાટ, નડતર. (૨) પીડા, ઉપાધિ, કષ્ટ, (૩) સંકટ, માનવાની વૃત્તિ, સંતાપ. (૨) વિ. સંતોષી
વિદન અલાસ્ત્રી . [અર.] સુખસમૃદ્ધિ, આબાદી. (૨) સુભાગ્ય અલાબાસ્ટર છું. [એ. એલૅસ્ટર] રમકડાં દાબડા વગેરે અલા? જુઓ “અલા-બલા', [કેટે વળગવી (રૂ. પ્ર.) બનાવવાના કામમાં આવતે એક કિંમતી પથ્થર સારું કરવા જતાં નરસું થયું
અલાબુ(-) ન. [સં., સ્ત્રી.] તુંબડું અલાઈ વિ. [ઓ “અહલા'>અલા + ગુ. આઈ ' ત. પ્ર.] અલાબુ(બુ)-પાત્ર ન. [સ.] સંન્યાસીનું તુંબીપાત્ર
અલ્લાહને લગતું, ખુદા કે પરમાત્મા સંબંધી. (૨) (લા.) અલાબુ-બ-વીણ સ્ત્રી. સં.] બડાની બનાવેલી બીન નિષ્કપટી, ભેળું, અવિકારી. (૩) લાચાર, અનાથ. [૦ ગાવડી અલાબુ(-)-સારંગી સ્ત્રી. [+ જુઓ “સારંગી’.] વીણાથી (૨. પ્ર.) રાંકડું માણસ. પુરુષ (રૂ. પ્ર.) દેવતાઈ આદમી. જુદી જાતનું થોડા તારવાળું એક તંતુવાદ્ય (૨) ભેળો આદમી].
અલાબેલી કે.પ્ર. [‘અલા બેલીરક્ષક છે' એ ભાવ વ્યક્ત અલાઉ વિ. [જુઓ “અલાયદું '] નિરાળું, ઈલાય, કરનાર ઉદગાર] મુસલમાને જુદા પડતી વેળા ઉચ્ચારે છે (૨) બહારનું, પરાયું, અજાણ્યું
તે ઉદગાર
[નુકસાન અલા-કૃમિ ન. [જુઓ અલા+ રસ, મું.] સુતરિ જીવડે. અ-લાભ ૫. સિ.] લાભને અભાવ. (૨) ખેટ, હાનિ, ઇલ-વર્મ’
અલાભકર વિ. સિં] ખટ કરનાર, ગેરફાયદો કરનાર . અલાકે- ૬) જેઓ “ઇલાકે.”
(૨) હાનિકારક અલાખ જઓ અલાકો.”,
અલામત ન. [અર.] એધાણી, નિશાન, ચિહન અલાખે પું, [સ. અમિrs] અભિલાષ, પ્રબળ ઈરછા અલામાં ન, ફિક્કા લીલા રંગનાં પાંદડાં અને પીળા રંગનાં અ-લાક્ષણિક વિ. સં.] લાક્ષણિક નહિં તેવું, બીજી વસ્તુથી મેટાં સુંદર ફૂલવાળું એક ઝાડ જુદું પાડનાર ખાસ ગુણ કે લક્ષણ વિનાનું
અ-લાયક છે. [+ જુઓ ‘લાયક’.] નાલાયક, અયોગ્ય, અ-લાઘવ ન. સિં.] લાઘવને અભાવ, વિસ્તાર (શૈલીને એક દષ). (૨) (લા.) ગૌરવ, મેટાઈ
અલાયચી સ્ત્રી, સિ. ઘટ્યા, લા. અલાચી] મુખવાસ-સૌરભ અલાચી સ્ત્રી, એક જાતની ડાંગર
વગેરે માટે વપરાતા નાના ડેડવાની એક જાત, એલચી. અલાણવું અ.કિ. ઊંટનું બરાડવું, ગાંગરવું [અલાયું ત્યારે (૨) (લા.) એલચીના ઘાટની સૂતરસાળના કરતાં ઊંચી પલાયું (રૂ.પ્ર.) જેમ જેમ માણસ વધારે બબડે તેમ ચાખાની એક જાત તેમ એને વધારે દબાવવામાં આવે.]
અલાય' છું[સ. હા, ફા. અલાયચહ] એલચીના ડેડાથી અલાણું-ફલાણું વિ. [જ એ “ફલાણું દ્વિર્ભાવ.] આ મેટા ડેડાના એ એક બીજો પ્રકાર. (૨) (લા.) ચાખાની અને એ, અમુક તમુક
એલચી'ના પ્રકારની મેટા દાણાની જાત અલાયાંખલાણ્યાં ન., બ.વ. [સૌ] હિંદુઓમાં જાનને અલાય પું. [તુકી. અલાહ] ધારીવાળું બે રંગનું એક ઉતારે આયા પછી લગ્ન-મુહૂર્ત પહેલાં બેઉ બાજુની સ્ત્રીઓ કાપડ. (૨) (ગુ.માં) એક જાતનું ગરમ સુતરાઉ કાપડ દીવડા લઈ અડધે માર્ગે મળે અને ત્યાં વર-કન્યાનાં લગ્ન- અલા(-ળા)ો છું. આખલા ખંટને એ ઓળખાય એ માટે સમયનાં પહેરવાનાં વસ્ત્રોની ફેરબદલી કરવામાં આવે–એ પઠ પડખે કરવામાં આવતે ત્રિશુળ જેવો આકે. (૨) કોઈ વિધિ
પણ રકમ પૂર્ણ છે આના પાઈ કે દશાંશ પદ્ધતિમાં પૈસા અલાત ન. [1] ઊંબાડિયું. રણું, (૨) મશાલ
નથી – એ બતાવવા જમણી બાજુ વાળી લેવામાં આવતા અલાત-ચક્ર ન. [સ.] ચક્કર ચકકર ફેરવવામાં આવતું ઊભે અર્ધચંદ્ર ‘', એાળા. (૩) એવું અર્ધવર્તુલ. (૪) ઊંબાડિયું. (૨) એનાથી થતું વર્તુળ
(લા.) માતેલા સાંઢ