Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 167

અલખત
અલખત શ્રી. અપાર સંપત્તિ, ખાને અલખધામ ન. [+ સં. ] બ્રહ્મધામ અલખધારી વિ. [+ સં., પું.] અલખ-પંથ એટલે કે ગારખપંથનું અનુયાયી
૧૨
અલખ-ધૂન(–ની) સ્ત્રી. [+જુએ બ્ન', અને સં. વૃત્તિના સાયે 'ધૂની'.] પરબ્રહ્મના ‘અલખ’ નામનું સતત ઉચ્ચારણ અલખ-નામી વિ. જુએ ‘અલખ-ધારી’. અલખ-નિરંજન (--નિર-જ્જન) પું. [+સં. નાિન, વિ. ] નિર્ગુણ પરબ્રહ્મ. (વેદાંત.) અલખ-પંથ (-પન્થ) [+જુએ પંથ-’] અલખ-માર્ગ અલખ-પુરુષ પું. [+ સં. ] પરબ્રહ્મ. (૨) જીવાત્મા અલખ-મતી સ્ત્રી, [+જુએ ‘મસ્તી'.] બ્રહ્મને પરમ આનંદ અલખમાર્ગ પું. [ + સં. ] અલખ-પંથ, ગેરખનાથના પંથ અલખલવું અ. ક્રિ. [રવા.] ખળભળવું. અલખલાનું ભાવે, ક્રિ અલખલાવવું છે., સ.ક્રિ.
અલખલાવવું, અલખલાયું જુએ ‘અલખલવું’માં. અલખ-વાદ પું. [ + સં. ] બ્રહ્મ અલક્ષ્ય છે એવું માનવાને મત-શિદ્ધાંત, નિરાકારવાદ
અલખવાદી વિ. [+સં., પું. ] અલખવાદમાં માનનારું અલખાઈ શ્રી. મરણ સમયની ઝંખના
અલગ ક્રિ.વિ. [ +સં. મનમ્ > પ્રા-માઁ-> અપ. અવળુ] જોડાયેલું ન હોય એ રીતે, જુદું, છૂછ્યું. (૨) છે, જરા દૂર (અડે નહિ એમ) અલગર્ટ ન. આળ, આરેાપ
અલગત શ્રી. [અર. અલ્ -ગર્ ૬] અગત્ય, જરૂર. (૨) વિ. અગત્યનું, જરૂરનું. (૩) સહેજ થાડું. [ની વાત (રૂ.પ્ર.) વાતમાંથી નીકળતી વાત અલગ-તા સ્ત્રી. [૪ ‘અલગ' + સં., ત.પ્ર.] અલગપણું અલગતા-વાદ પું, [ + સં. ] નભળતાં જુદા જ રહેવાનું વલણ ધરાવવામાં આવે એવા મત-સિદ્ધાંત
અલગતાવાદી વિ. [ + સં. વાઢી, પું. ] અલગતાવાદમાં માનનારું, ‘સેરેટિસ્ટ'
અલ-ગલેાટિયું ન. ગુલાંટ, ગેઢીમડું, અલગૅાટિયું અલગ-રાહક વિ., પું. [ + સં. ] ઉષ્ણતા કે વીજળીના પ્રવાહને જુદા પાડી દારી લઈ જનાર પદાર્થ. (વિ.) અલગારી સ્ત્રી. [તી. અગાર્ = ઝડપી કૂચ] હાર, પંક્તિ. (૨) માન-મરતા, માભેા. (૩) કામ-ધંધા
અલગારી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર. ] મસ્ત, મદમાતું. (ર) મનસ્વી, સ્વચ્છંદી. (૩) શેખીન
અલગાવવું સ. ક્રિ. વળગાડવું. (ર) લટકાવવું, ચડાવવું. (૩) ઊંચકવું વિદ્યા, ‘ફાઇકોલોજી’ અલગા-વિદ્યા સ્ત્રી. [અસ્પષ્ટ + સં.] દરિયાઈ છેાડ સંબંધી અલગુંજા(—ઝા), અલગૈાજા(-ઝા) ન. [અર. અલ્ઝા] એક પ્રકારની વાંસળી, શરણાઈ જેવું મેઢેથી વગાડવાનું એક વાઘ અલ-ગેટિયું જુએ અલ-ગલેાટિયું’.
અલગ્ન વિ. [સં.] નહિ વળગેલું, નહિ ચાટેલું, અલગ અન્યઘુ વિ. [સં,] નાનું નહિ તેવું. (ર) (લા.) ગંભીર. (૩) ગૌરવવાળું
Jain Education International_2010_04
અલમસ્ત
અલ("ળ)છ (છ), અલછી શ્રી, [સ. અમો > પ્રા. મ∞ી] લક્ષ્મી-સમૃદ્ધિના અભાવ, ગરીબાઈ, નિર્ધનતા. (૨) (લા.) ફૂવડ સ્ત્રી
અન્વજ વિ. [સ. અ-ન] જુએ ‘અ-લજ ’ અલ પું. આતુરતા, ઉત્કંઠા અ-લજ વિ. [સં.] લા વિનાનું, નિર્લજ્જ, બેશરમ અલઢ (અલડ) વિ. [સર૰ અર. અલકૢ = ટંટાખાર ] જુએ અલડ'. [અલ્લડાઈ.' અલાઈ ( અઃલડાઈ ) . [ + ગુ, · આઈ ' ત. પ્ર.] જુએ અલત (૫) શ્રી. એકબીજા સાથે સાંધ કરવા માટે પથ્થરની ધાર ઉપર કરવામાં આવેલી ધીમી
અલનાર શિરા સ્ત્રી. [અર. અનાર =ટચલી આંગળી તરફના લાંખા હાડકાને લગતું + સં.] અનામિકા અને ટચલી આંગળી વચ્ચેની રગ
અલપ-૭("૪)લપ ક્રિ.વિ. ઉપર-ટપકે, ઉપર ઉપરથી અલપલ ન. આચર-ક્ચર, કાચું-કારું, પરચૂરણ ખાવાનું અલપવું સ.ક્રિ. [સં. મહq ] જુએ ‘આલાપણું.’ અલપાવું કર્માણ., ક્રિ.
અલપાઈ સી. [ગ્રા.] અસુખ, બેચેની
અલપાકા ન. [સ્પે. ઍપાકા] દક્ષિણ અમેરિકાના એક જાનવરનું ઊન. (ર) એ ઊનમાંથી બનાવેલું એક કાપડ
અલપાવું જુએ અલપવું’માં. અલપાવુંÖ અક્રિ. છુપાવું. (૨) નારા પામવું અલકા યું. [અર.અક્ અબા] બાંય વગરને આગળથી ખુલ્લે ઝભ્ભા, ફકીરની બાય વગરની કફની
અલાઉ વે. [।. આલ્ફ્હ્ ] નકામું, ફાલતું. (૨) અડફાઉં, રડુ, રખડુ [‘અલફા’. અયફી સ્ત્રી. [જુએ ‘અલકા' + ગુ. ‘ઈ ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ અલખત (-ત્ત, હત્તા, -ત્તાં) ક્રિ.વિ. [અર. અમત્તભ્] ખચિત, નિઃસંદેહ, જરૂર
અલખલ વિ. [રવા.] ઢંગધડા વિનાનું, ગમે તેવું, હેલમેલ અલખું(-ળ્યું) વિ. સં{૭મ્ય-> પ્રા. મમ્મ(સૌ.)] (લા.) સલખ્યું નહિ તેવું, અધરું, મુશ્કેલ, કપર
અલખેલું વિ. [અર, અવય્યારાન્તની બક્ષિસ વહેંચનાર] ઉદાર, પરોપકારી. (૨) વરણાગિયું. (૩) ફાંકડું, કડું, દેખાવડું [(પદ્યમાં.) અલબેલહું વિ. [ + ૩. ડ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] અલબેલું, અđખ્ય વિ. [સં.] નહિ મળેલું, નહિ મેળવેલું, અપ્રાપ્ત અલખ્યું જ ‘ અલખું.’
અ-લભ્ય વિ. [સં.] મળી કે મેળવી ન શકાય તેવું અલભ્ય-લાભ પું. [સં.] ન થઈ શકે તેવી પ્રાપ્તિ. (૨) મુશ્કેલીથી મળી શકે તેવા ફાયદા તેટલું, પરતું અલમ્ ક્રિ.વિ. [સં.] ખસ, હાંઉ, ખામેાશ. (ર) જોઇયે અલમ પું. [અર. આલિમ'નું બ,૧. ઉલમા, વિદ્વાને] વિદ્વાન. (૨) મોહરમના સરઘસમાં ઉપાડાતા હસન અને હુસેનના ભાલાવાળા ઝ ંડા. (૩) (લા.) ઝંડા, વાવટા અલમસ્ત વિ. [અર.અલ્ + ફા. આ ઉર્દૂ માં ઘડાયેલા શબ્દ] અત્તિ મસ્ત, મદમાતું. (ર) મહ્ત્વ જેવું પુષ્ટ અને જોરાવ