Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 150

અમલ-પટ્ટો
૧૦૫
અ-માર્ગ
અમલ-પહો જુઓ અમલ + પટ્ટો.] ભોગવટે કરવાના અમાત્સર્ય ન. [સં.] મત્સર દોષને અભાવ અખત્યાર
અ-માન ન. સિં, પું] માનનો અભાવ, નિર્માનિતા અમલ-પાણી ન, બ. વ. [જુઓ અમલ + “પણ”.] અમાન [અર.] રક્ષણ, રક્ષા, સલામત. (૨) શરણ. (૩) કસુંબો અથવા એવો કોઈ કેફી પદાર્થ પી એ
શાંતિ અમલ-બજા(જ)વર્ણ શ્રી. જિઓ અમલ' + બજ- અમાનત સ્ત્રી. [અર.] જુઓ “અનામત.” (-જા)વણી'.] હુકમને અમલ કરી વસૂલાત લેવી કે એવી અમાનતદારી સ્ત્રી. [+ ફા. પ્રત્યય] દ્રીપણું, વાલીપણું રીતે સત્તાને અમલ કરવો એ
અ-માનવ વિ. [સં.] અમાનુષ. (૨) માનવ નથી તેવું (દેવ અમલ-સાહા ફેરવવા (રૂ.પ્ર) ચૂટિ ભરવો
વગેરે) અમલસારે વિ. પું. ગંધકની એક તૈયારી, ગંધકને તાવીને અમાનવતા સ્ત્રી. [.], અ-માનવ્ય ન. [સં.] માનવતાકરેલો ગાંગડો
-માણસાઈને અભાવ અમલાત્મા છું. [સ. ય-મઠ + માWI] નિર્મળ આત્મા. (૨) અમાનનીય વિ. [સં.] અમાન્ય
[અસ્વીકૃત વિ. [] જેને આભા નિર્મળ છે તેવું
અ-માનિત વિ. સં.] માન આપવામાં નથી આવ્યું તેવું. (૨) અમલિત વિ. [૪] નિર્મળ, ચાખું. (૨) શુદ્ધ, પવિત્ર અમાનિતા સ્ત્રી.. –ત્વ ન. [સં.] નિર્માનિતા, નિરાભિઅમલિયું ન. જિઓ ‘અમલ' + ગુ. ઈયું ત..] અફીણ, માનિતા. (૨) નમ્રતા (પધમાં.)
અ-માની વિ. [., .] અભિમાન વિનાનું, નિરભિમાન અમલી લિ.જુઓ અમલ + ગુ. “ઈ' ત..]. અમલમાં અમાનુષ, –ષિક વિ. [સ.], –થી વિ. [સ, ] અ-માનમુકાયેલું કે મૂકવાનું, (૨) સક્રિય. (૩) વ્યસની. (૪) પીય વિ. [સ.] મનુષ્યને શોભે નહિ તેવું. (૨) અતિ(લા.) સુસ્ત, એદી
માનુષ. (૩) ક્રૂર, ઘાતકી અમલ ૫. [અર., ફા. અલ] અમલદારને બેસવાની અ-માનુષ્ય વિ. [સં.] માણસની શક્તિ બહારનું જગ્યા, (૨) મકાન અને એની હદ, મલે. (૩) મેડાબંધી અ-માન્ય વિ. [સં.] ન માનવા જેવું. (૨) માન આપવા બાંધકામ
લાયક નહિ તેવું. (૩) માન્ય નહિ એવું, નામંજર, “રિજેકઅ-મસ્તક વિ. [૪] માથા વિનાનું
ટેડ.' (૪) ગેરકાયદે, “ઈન્વૉલિડ' અમસ્તકું, અમસ્તુ વિ, ક્રિ. વ. [૪ “અમથું'.] અમથું, અમાન્યતા સ્ત્રી. [સ.] નામંજુરી, અસ્વીકાર્યતા, અસ્વીકાર. ગટ, વ્યર્થ, નકામું. (૨) મેળે મેળે, કારણ વિના
(૨) ગેરકાયદે હેવાપણું, “ઈન્વોલડિટી” અ-મળ જુઓ અમલ.'
અમાપ વિ. [+ જુઓ “માપ'.] જેનું માપ ન થઈ શકે તેવું, અમળાવવું, અમળવું જ “આમળવું'માં.
અપાર. (૨) ઘણું અમળાટ કું. [ઓ “અમળાવું' + ગુ. ‘આટ' ક. પ્ર.] અમને અમામ વિ. કિંમત આંકી ન શકાય તેવું અમૂક્ય ળાવું એ. (૨) (લા.) જિાજ, (૩) વેર, શત્રુતા
અમામ પું. [અર. ઇમામહ] પાઘડી, ફેંટો અમોદિ . [(સૌ.) જુઓ “અમળાવું દ્વારા.] આમળા, અ-માયા સ્ત્રી. [સં. માયાને અભાવ. (ર) સત્ય જ્ઞાન વળ. [વાળો (રૂ.પ્ર.) વળ ચડાવો]
અ-માયાવી વિ. [સં.] (લા.) પ્રપંચ વિનાનું, નિષ્કપટ, સરળ અ-મંગલ(ળ) ન. સિ] મંગળને અભાવ, અશુભ, (૨) અ-મયિક વિ. [], અ-માથી નિ. સિં., .] માયાનો
અહિત, અકલ્યાણ, (૩) વિ. માંગલિક નહિ તેવું, અશુભ. સ્પર્શ નથી થયો તેવું (૪) અહિતકારી. (૫) માઠું, ખરાબ [વિનાનું, સાદું અમારગ કું. [સં. મ-મા, અર્વા. તદભવ) કુમાર્ગ, ખરાબ અ-મંતિ (-મડિત) વિ. [સં.] નહિ શણગારેલું, ભૂષણ રસ્તો. (૨) (લા.) દુરાચરણ, દુવર્તન અ-મંત્ર, ૦૧ (-મન્ન, ક) વિ. [૩] જેમાં મંત્રોચ્ચાર નથી અમારડું (અમારડું) વિ. [જુઓ અમારું + ગુ. ડ' વાર્થ થયો તેવું. (૨) જેમાં વૈદિક મંત્રોરચાર કરવાની જરૂર નથી તેવું ત...] જુએ “અમારું.” (પદ્યમાં.) અ-મંત્રવિદ (-મત્ર) વિ. [. °વિં] મંત્ર નહિ જાણનાર અ-મારિ સ્ત્રી. [+ સં. મેં ધાતુનું પ્રાકૃતમાં પ્રચલિત થયેલું રૂ૫] અમાણ સ્ત્રી. [પારસી.] જુએ “આમણ.'
હિંસા-નિવારણ, જીવતદાન અ-માતા સ્ત્રી. સિ.] માતાનો અભાવ. (૨) કુમાતા, ખરાબ અમારિ-ઘેષણ સ્ત્રી. [+ સં.], અમારિ-પહહ છું. [+ સં. માતા
વસ્>પ્રા. પરણ્ (નગારું), પ્રા. તત્સમ] જવાની હિસા ન અ-માતુ, ૦૭ વિ. [સં] માતા વિનાનું
કરવાને ઢઢરે કે જાહેરાત. (જેન.) અમાણસાઈ સ્ત્રી. [+ જુઓ “માણસાઈ.'] માણસાઈ ને અમારું (અમારું) વિ. [સં. મર્મવ>પ્રા. મહારમ.>અપ. અભાવ, અ-માનવતા
મહાર૩; જુઓ “અમે'માં.] “સર્વનામને છઠ્ઠી વિભાતનો અમાત્ય પૃ. [સ.] રાજ્યક્ષેત્રે મુખ્ય મંત્રી, દીવાન
સ્વામિત્વવાચક અર્થ આપતું વિકાચે રૂપ અમાત્ય-તંત્ર (ક્તસ્ત્ર) ન. [8] અમાથી ચાલતું રાજ્યતંત્ર અમારે ( મારે) ત્રી.વિ. અને ચિ.વિ., બ. વ. નું કર્નં. અમાત્ય-પદ ન., વી સ્ત્રી. [4] અમાત્યને હદો વાચક રૂપ [જુઓ “અમે માં. ચ.વિ.ના અર્થમાં “અમને'ને અમાત્ય-સંલ(ળ) (મડલ, ળ) ન. [૪], અમાત્ય-વર્ગ અર્થ]
[દુરાચરણ, દુર્વર્તન પું. [સં.] અમાત્યનો સમૂહ, મંત્રી મંડળ
અ-માર્ગ કું. [સં.] કુમાર્ગ, કુપથ, ખરાબ રસ્તો. (૨) (લા)