Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 148

અહયાસી
૧૦૩
અમરત
અભ્યાસી વિ. [સં., પૃ.] અભ્યાસ કરનારું. (૨) સતત અમ- (અમ) સર્વ. [સં. અમે> પ્રા. અ > અપ, મહાવરો રાખનારું. (૩) (લા.) વિદ્વાન, પંડિત
અક્ષણ -> ગુ. અમે (અમે)-પ. પુ. ના બ.વ.નું અભ્યાસેતર વિ. [+ સં. તર] ચાલુ નક્કી થયેલા અભ્યાસ અંગરૂપ, વિશેષ માટે જુઓ “અમેમાં.] “નેની પૂર્વે કમની બહારનું, શિક્ષણેતર, ‘એકસ્ટ્ર-મ્યુટલ”
વ્યાપક રીતે, તો “થી-થકી' અને “માં” અને નામગીઅયુષણ ન. [સ, અમિ+કક્ષl] છંટકાવ, સિંચન. (૨) પાણી એ પૂર્વે લોકબેલીમાં, પરંપરાથી; એ નીચે “અમારું', છાંટી પવિત્ર કરવાની ક્રિયા
(૨) અમારું (પધમાં)
[જોતામાં અસ્પૃશ્ય . અમિ + ૩૭] ઊંચું થવું એ. (૨) અઠ્ઠાવન અમક-ચમક ક્રિ.વિ. [રવા.] એકદમ, એકાએક, જોતપ્રકારની અવર-રચના માંહેની અઢારમી. (સંગીત.)
અમકડું-તમકડું વિ. જિઓ અમુક’ – અહીં દ્વિર્ભાવ + અયુત્થાન ન. [સ. મમિ + સ્થાન] ઊભું થવું એ. (૨) ઊપસી બંનેને ગુ. “ડું' વાર્થે ત...] અમુક, ફલાણું આવવું એ, બહાર નીકળી આવવું એ, ઉદ્દભવ, (૩) સમાન અ-મટ વિ. [ગ્રા.] અતિશય, ઘણું કરવા ઊભા થવાની ક્રિયા. (૪) (લા.) ચડતી, ઉત્કર્ષ અમત વિ. [સં] નહિ માનેલું. (૨) નહિ વિચારાયેલું અત્યુત્થાથી વિ. [સં. મમિ + સત્યાવી, પં] માન આપવાને અમત-પરાર્થતા સ્ત્રી. [૪] શબ્દદેવને એક પ્રકાર. (કાવ્ય) માટે ઊભું થનાર
અ-ભર વિ. [8] મત્ત નહિ તેવું. (૨) અભિમાન વિનાનું અભ્યસ્થિત વિ. સં. યમ + ૩fu] માન આપવા ઊભું થયેલું અ-મત્સર વિ. [સ.], રી વિ. [૪, ૫] મસર દોષ વિનાનું અસ્પૃદય . [સં. મમ + ૩] આબાદી, ચડતી, ઉન્નતિ. અ-મથિત વિ. [1] મળેલું–વલોવેલું ન હોય તેવું. (૨) (૨) (લા) કલ્યાણ, શ્રેય
(લા.) અવિચારિત અસ્પૃદિત વિ. [સં. મિ + ] અયુદય પામેલું અમથું વિ. [દે.પ્રા. અમ૨૪મ, અમૂલ્યમ-] સંબંધ વિનાનું, અસ્પૃદુગમ પં. [સં. મમિ + ૩] આબાદી, ઉન્નતિ, ચડતી અહેતુક, ગટ, ચર્થ, નકામું. (૨) કિ.વિ. મેળે મેળે, અહયુદ્યત વિ. [સં. સંમ+ ad] ઊંચું કરેલું, ઉગામેલું. (૨) કારણ વિના તૈયાર થયેલું, તત્પર
અમદાવાદ ન. [અર, અમદ્ + આબાદ ] અહમદશાહે વસાઅટક્યુપગમ!. [સં. મમિ + પામ] સ્વીકાર, અંગીકાર. વેલું ગુજરાતનું મુખ્ય નગર. (સંજ્ઞા.) (૨) વિષય ઉપરની પહોંચ પ્રકાર, અભિગમ, (૩) સ્વીકૃત અમદાવાદી છે. [+ગુ. ઈ” ત.પ્ર.] અમદાવાદને લગતું. સિદ્ધાંત, અંગીકૃત સત્ય, અંગીકૃત કમ, પિસ્યુલેટ (૨) અમદાવાદનું વતની
[નસ' (બ.ક.ઠા.) (આ.બા.)
અ-મધુર વિ. સં.] મધુર નહિ તેવું, (૨) કર્કશ, “કેકે ફેઅભ્ર ન [સં.] વાદળું. (૨) આકાશ
અમન ન. [અર. અન્] શાંતિ, સુખચેન. (૨) આરામ અબ્રક ન. [સં.] (વાદળાના રંગને આભાસ આપતી અમન-ચમન ન. [+ ફા] મેજમઝા, લહેર, ચેનબાજી ચળકતા એક) પથ્થરની જાત અને એની પતરી, અબરખ અમન-સભા સ્ત્રી. [+ સં.] શાંતિ સ્થાપનારી સભા અશ્વ-સૂટ . [સં.] પર્વત જેવાં વાદળાંની ટોચ. (૨) વાદળાં- અમન-ચેન ન. [+ ફા.] જુઓ અમનચમન'. એને સમૂહ
અ-મનસ્ક લિ. [] મન (ઇદ્રિય) વિનાનું, મન ઉપર કાબૂ અશ્વ-ઘટા સ્ત્રી. [સં.] વાદળાંઓની ઘટા
નથી તેવું. (૨) ધ્યાન વિનાનું, બેધ્યાન. (૩) ઉદાસીન. અભ્ર-છાદિત વિ. સિં] વાદળાંઓથી ઢંકાયેલું, વાદળિયું, (૪) ગાફેલા અભ્રાચ્છાદિત
અમને (અમને) જાઓ “અમે'માં. અશ્વ-પથ ! [સં.] જુઓ ‘અભૂ-માર્ગ,
અમને ગત વિ. [સ.] મનમાં ન હોય તેવું, અણધારેલું અ-ભ્રમ ૫. સિ.] ભ્રમને અભાવ. (૨) વિ. શ્રમ વિનાનું અચિંતિત
[અસુંદર, વરવું અન્નમય વિ. [સં.] વાદળાંના ધાબા જેવું લાગતું, આકાશ- અમનેશ વિ. સિ.] અણગમતું, અપ્રિય. (૨) અહઘ, ગંગાના સ્વરૂપનું, નેબ્યુલશ' (ર.વા.)
અમેહર વિ. [સં] મનને સુંદર ન લાગે તેવું, વરવું અબ્રા-માર્ગ કું, સિં] વાદળાંઓને માર્ગ, આકાશ
અ-મમ વિ. [સં.] મમતા વિનાનું
[નિઃસ્પૃહતા અન્નમાલા(-ળા) સ્ત્રી. સિ.] વાદળાંઓની પંક્તિ
અ-મમતા સ્ત્રી, તવ ન. સિં] મમતાને અભાવ, નિર્મમત્વ, અબ્રરંગી (૨કગી) વિ. [સં.] વાદળના જેવા રંગવાળું, અમર વિ. [૪] કદી ન કરે તેવું. (૨) પું. દેવ, સુર. વાદળી રંગનું, આસમાની
(૩) સંસ્કૃત ‘અમરકેશ'ને રચનાર અમરસિહ નામનો અબ્રન્કંદ (-વૃન્દ) ન. [સં] વાદળાંઓને સમૂહ
પ્રાચીન વિદ્વાન (અમરસિહ”નું ટૂંકું રૂપ) (સંજ્ઞા.) અબ્રાછાદિત વિ. [સ. યઝ + મા-દ્વિત] જુઓ “અદ્ભવ અમર-ગણું છું. [૩] દેવાને સમૂહ અદિત.”
અમર-ગુરુ છું. સિ.] દેના ગુરુ બૃહસ્પતિ અછાવરણ ન. [સં. સમ્ર + વાવાળ] વાદળાઓનું ઢાંકણ અમર-તરંગિણ (તરંગિણી) સ્ત્રી. સિ.દેવેની નદી, અ-બ્રાંત (-ભ્રાન્ત) વિ. [સં.] જેને ભ્રમ નથી થયો તેવું. આશાશગંગા (૨) (લા.) સ્વસ્થ, સ્થિરચિત્ત
[નથી તેવું અમર-તરુ ન. [+ , મું.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણેનું અબ્રાંત-ચિત (-ભ્રાન્ત-) વિ. [] જેનું ચિત્ત શ્રાંતિવાળું કપતરુ-કફપવૃક્ષ, (૨) પારિજાતક વૃક્ષ
[પીયૂષ અ-બ્રાંતિ (બ્રાન્તિ) સ્ત્રી. સિં] ભ્રાંતિ–મનો અભાવ અમરત ન. સિ. અમૃત, અર્વા. તદ્ભવ] અમૃત, અમી, સુધા,