Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 142

અભરાભરણ
અભિ-ગમ અભરાભરણ વિ. [અભર + ભરણ (લા.) સંપત્તિની રેલમ
અ-ભાગ્ય ન. [સં] દુર્ભાગ્ય, ખરાબ નસીબ છેલ કરી નાખનાર (ઈશ્વર)
અ-ભાન ન. [સં.] ભાનને અભાવ, (૨) (લા.) અજ્ઞાન અભ-ભે)રાઈ શ્રી. [સં. મઝ-નાઈના> પ્રા. પ્રમ
અભાનાંશ (-નાશ) ૫. [+સં. મં] અજ્ઞાનને લેશ. (દાંત) , નેતરની કરેલી પંક્તિ] મકાનમાં છતની નીચે અ-ભારતીય વિ. સં.] ભારતનું ન હોય તેવું, અહિંદી. (૨) દીવાલમાં કરવામાં આવતી પાટિયાંની કે પતરાંની હાંસ,
| (લા.) વિદેશી, પરદેશી છાજલી [૦૫ર મૂકવું, એ ચહ(હા)વવું (રૂ.પ્ર.) ધ્યાન અભારતીય-તા રમી. [સ.] ભારતીયતાનો અભાવ, અહિંદીઉપર ન લેવું, વિલંબમાં નાખવું
પણું. (૨) વિદેશીયતા, પરદેશીપણું અભરામ-કુલ-ન-દાવા (ઉ.પ્ર.) [સં. મમ્રમ્ (બેશક) + અર. અ-ભાવ છું. સં.1 સ્થિતિ ન હોવી એ, સંપૂર્ણ અસ્થિતિ, કુલ + + ફા. દઅવા (હક)] ભ્રમવાળી હાલતમાં નહિ (૨) ખેટ, ખામી, ગેરહાજરી. (૩) પ્રેમની લાગણી ન -અક્કલ હોશિયારીમાં આ લખત કરી આપેલું છે એ રીતે હોવી એ, અણગમે, કંટાળો, અરુચિ. (૪) છ પ્રમાણેમાંનું સામાને કુલમુખત્યારી આપી દેવાથી લખી આપનારને એક એક વસ્તુ ન હોવાના જ્ઞાનથી એની વિરોધી વસ્તુ હવે કઈ હક્ક-ઇલાકે નથી, (જના દસ્તાવેજોમાં આ એક હોવાનું જ્ઞાન થવાપણું. વૈશેષિક.) (૫) દ્રવ્ય ગુણ કમે શબ્દપ્રયોગ પ્રચલિત હતો.) [કરેલું, સંદેહ વિનાનું સામાન્ય વિશેષ અને સમવાય એ છ ભાવરૂપ અને સાતમું અભરામી' વિ (સં. –મામા-] અક્કલ હોશિયારીથી તત્વ તે અભાવ. (તર્ક) () (લા.) અંધાધુંધી ‘
કૅસ.” અભરામી જી. [અર. ઈબ્રાહીમ, યહુદી કેમ મૂળ (૭) કસુર, ‘ડિફેં'. [૦આવ, ૦થ (ઉ.પ્ર.) અણ- પુરુષ; એ ઉપરથી મુસ્લિમોમાં એક નામ>અભરામ. ગમે છે.
[(ઉ.વ.) એવું કઈ એક રાજાનું નામ + ગુ. “ઈ' ત.ક.] ના અભાવ-દર્શક વિ. [સં.] અભાવ બતાવનારું, “નેગેટિવ' સમયને એક બાદશાહી સિક્કો. (૨) પૈસા જેવા ગળ અભાવ-શબ્દ છું. [૪] નકાર બતાવતો શબ્દ, નેગેટિવ ટર્મ આકારના સોનાના પતરાને નાકાં જડી કરેલું સેનાનું એક (મ.ન.).
ત્મિક, નાસ્તિરૂપ ઘરેણું
અ-ભાવાત્મક વિ. [+સં. મારમન +] નકારવાચક, નિષેધાઅભરે-ભર્યું છે. [જુઓ ‘અભર' + “ભરવું” ગુ. “યું' ભૂ.કૃ] અ-ભાવિક વિ. [સ.] ભાવ-આસ્થા વિનાનું, અશ્રદ્ધાળુ (લા) ખૂબ જ ભરપૂર, અપાર ધનધાન્યવાળું [કરી અ-ભાવિત વિ. [સં.] જેની ભાવના--જેનો વિચાર કરવામાં અ-ભતુંકા સ્ત્રી. [.] ધણી વિનાની સ્ત્રી, વિધવા. (૨) કુંવારી નથી આવ્યો તેવું અ-ભર્યું વિ, [+ “ભરવું' + ગુ. “યું’. ભૂ.ક.] ન ભરેલું. (૨) અ-ભાવી વિ. [સ,, .] ન થનારું, અભાવવાળું. (૨) જેની ખાલી
[(૩) (લા.) મેક્ષ. (૪) નાશ સ્થિતિનો વિચાર ન થઈ શકે તેવું અ-ભવ ૫. [સં.] અસ્તિત્વને અભાવ. (૨) જન્મને અભાવ. અ-ભાવુક વિ. [સ.] ભાવ-આસ્થા-શ્રદ્ધા વિનાનું, (૨) કાવ્યઅ-ભવિતવ્ય વિ. [સં.] ન થવા જેવું
શ્રવણમાં ભાગ નહિ લેનારું, કવિતાની સમઝ વિનાનું અ-ભવ્ય વિ. [સં.] ન થવા જેવું. (૨) વિશાળ નહિ તેવું. અભાવેછા સી. [સં. યમ-માવ + અ8] અભાવમાંથી થતા (૩) અમંગળ, અશુભ. (૪) સિદ્ધિ મેળવવાને પાત્ર નહિ તેવું, દુઃખના પરિહારની ઇચ્છા. (૨) ન હોય તેવી વસ્તુની ઇચ્છા મુક્તિ મેળવવાને પાત્ર નહિ તેવું, અજન. (જૈન)
અભાવે પું. (સં. મ-માવઃ > પ્રા. મ-મામ] અરુચિ, અભળખા, એ જ “અબળખા’–‘અભરખ'.
અણગમ, અમુક પદાર્થ ખાવા ઉપરથી ઊઠી જતી રૂચિ. અ-ભંગ (-ભs) વિ. [સં.] જેને ભંગ નથી થશે તેવું, અખંડ. | (‘અભાવ' આ અર્થમાં બ.વ.માં પણ) (૨) જેને ક્રમ તુટયો નથી તેવું. (૩) ૫. ચોવીસ અક્ષરે- અભાવેદધિ છું. [સં. એ-માર્ચ + ]િ (લા.) અંધાધુંધી, (શ્રુતિ)ના એક મરાઠી છંદ. (પિં.) (૪) જૈિવેિ વચ્ચે કૅઍસ' (બ. ક. ઠા) તૂટ્યા-અટકથા વિના
અભિ ઉપ. [સ, ઉપ., “પાસે' ‘તરફ” “–ની ઉપર' ‘દૂર’ ‘સામું અભંગતા (-ભ-) સ્ત્રી, [સં.] અખંડતા
વગેરે અર્થે સં. તત્સમ શબ્દોમાં વ્યાપક] તરફ, પાસે અભંગ-લેષ (-ભ-) પું. [સં.] જેમાં પદમાં કઈ પણ અભિક જુઓ ‘અભીક'. જાતના ટુકડા પાડ્યા સિવાય-જુદા પ્રકારને સમાસ કર્યા અભિ-કેણું છું. [સં.] બે સીધી લીટી એકબીજાને છેદે ત્યારે સિવાય તે તે પદના જ ભિન્ન ભિન્ન અર્થ થતા હોય થતા સામસામેના ખૂણાઓમાં દરેક, વર્ટિકલ ઑપોઝિટ એવે એક શબ્દાલંકાર. (કાવ્ય.)
એંગલ’. (ગ.) અભંગી વિ. [સં., ] અભંગ, અખંડ
અભિ-જમ કું. [સં.] આરંભ, શરૂઆત. (૨) ચડાઈ, હુમલે અ-ભંગુર (-ભગુર) વિ. [સં.] નાશવંત નથી તેવું, અવિનાશી અભિ-જમણુ ન. [સં.] ચડાઈ, હુમલો અભંગુરતા (-ભકશુર- રમી. [સં.] અવિનાશિતા, અખંડતા અભિનંદ (-) પું, દન (-ક્રન) ન. [સ.] બૂમબરાડા અભાગ(ગે)ણ (-શ્ય), –ણી, અ-ભાગિય(૨)ણ (-૩) અભિજાત (કાન્ત) વિ. [સં.] પ્રવૃત્ત થયેલું. (૨) પરાભવ
સ્ત્રી. (જુએ “અભાગી' + “અ(એ)ણુ”- “આગ” સ્ત્રી પ્રત્યય પામેલું, હારેલું [(૪) ઠપકે. (૫) નિંદા, બદઈ
અને ઇર્ષ” ત.પ્ર. + “અ૮-એ)ણ' પ્રત્ય] ભાગ્યહીન સ્ત્રી અભિ-ક્રોશ ૫. [સં.] વિલાપ. (૨) રાડ, બૂમ. (૩) પસ્તાવે. - અ-ભાગિયું વિ. [ઓ “અભાગી' + ગુ. ઇયું' ત. પ્ર], અભિ-ગમ છું. સં.] નજીક જઈ કે આવી પહોંચવું એ. (૨) અ-ભાગી વિ. [સં. ૫.] ભાગ્યહીન, કમનસીબ
ઉપદેશ સાંભળવાથી થતું જ્ઞાન. (૩) વિષયની વ્યક્તિનિક