Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 138

અફઘાની
અનુબદ્ધ
આગામી
અફઘાની વિ. [+ગુ. “ઈ' ત.પ્ર.] અફઘાનને લગતું. (૨) સ્ત્રી, અફઘાની ભાષા, પુર્તો ભાષા
| અફર વિ. [+ જુએ “ફરવું.] ફરે નહિ તેવું, મક્કમ, નિશ્ચિત. (૨) પાછું ફરે નહિ તેવું અફગાનિયું ન. [પાર.1 ધાર્મિક ક્રિયામાં વાપરવાને
અગ્નિ ત અને ચીપિયો રાખવાનું વાસણ. (૨) ધૂપ- દાનિયું અર(-રા)તફર,-રી સ્ત્રી. [અર. ઈફરા-તફ રીત] આઘું પાછું કે અહીનું તહીં થઈ જવું એ, ઉથલપાથલે. (૨) દોડધામ, દેડાદોડ. (૩) કેરબદલી. (૪) (લા.) ગભરાટ. (૫) ટાળે, ઘાલમેલ. (૬) તફડંચી. (૭) અવ્યવસ્થા. (૮) વાંધાટ. (૯) ભય, ત્રાસ
[.પ્ર.] આફરો અફરામણ (-ચ) સ્ત્રી. [ઓ “આફરવું” + ગુ. ‘આમણ” અફરાવું જુઓ “આફરવું' માં. અફરાંટું વિ. જુઓ “ઉફરતું.” અફલ(--ળ) વિ. [સં.] ફળ વિનાનું, ફળ ન આવે–આપે
તેવું. (૨) નિફળ, ફોગટ, નકામું અફલિત–ળિ)ત વિ. [સં.] ફળ્યું ન હોય તેવું, નિષ્ફળ અફલાતૂન પું. [ગ્રીકમાંથી અરબી કરણ] ગ્રીક દેશ મહાન તત્ત્વવેત્તા પ્લેટ (જે ઍરિસ્ટોટલને ગુરુ હતા). (૨) વિ. (લા.) સર્વોત્તમ, સર્વશ્રેષ્ઠ. [૦ને બેટો, અને સાથે (રૂ.પ્ર.) દંભી માણસ] અફલાતૂન વિ. [ + ગુ. ઈ' ત...] પ્લેટને લગતું. (૨) (લા.) શ્રેષ્ઠતમ, સંદર. (૩) વિષયવાસના વિનાનું અફવા સ્ત્રી. [અર. “હ” નું બ.વ. “અફવાહ ] ધણે મોઢે ચાલતી આવતી વાત, ઊડતી ખબર. (૨) સાચી ખોટી ભળતી વાત, ગામગપાટે. [ઊટવી, ચાલવી (રૂ.પ્ર.) સાચી બેટી વાત વહેતી થવી]
[અમલદાર અફસર છું. [એ. “એફિસર,' હિં.] રાજ્યને અધિકારી, અફસર-જંગ (જ8) ૫. [ + ફા. જુઓ ‘જંગ.”] સેનાપતિ અફસરી વિ. [ + ગુ. ઈ' ત.પ્ર] અમલદાર કે અમલદારીને લગતું.
હિકમત અફસરી સ્ત્રી, [+ગુ. “ઈ' ત.ક.] અમલદારી, અધિકાર, અફસરે-આલા . [+ અર.] મુખ્ય અમલદાર, વરિષ્ઠ
અધિકારી અકસેસ પું. ફિા. અસુસ] શોચ, પશ્ચાત્તાપ, પસ્તાવે. (૨) દિલગીરી, સંતાપ. () કે.પ્ર. હાય, અરેરે! અસેસ-જનક વિ. [+ સં.] અફસેસ ઉપજાવે તેવું અફસી શ્રી. [+. “ઈ' ત...] અફસેસ કરવો એ ક્રિયા અ-ફળ જુઓ “અ-લ.” અફળા-અફળી સ્ત્રી. [ઓ “અફળાવું', દ્વિર્ભાવ + ગુ. ઈ' ત.પ્ર.] સામસામી અથડામણ અફળાટ કું. [જુઓ “અફળાવું' + ગુ. “આટ’ કુ.પ્ર.] અફળાવાની ક્રિયા. (૨) અફળાવાને અવાજ અળામણ (-શ્ય), અણુ સ્ત્રી. જિઓ “અફળાવું' + ગુ.
આમણ, –ણું” કુપ્ર.] અફળાવાની ક્રિયા, અથડામણ અફળાવવું જ “અફળાવું-' “અફાળવું'–આફળવું' માં. અકળવું અ. ક્રિ. [ઓ આફળવું'.] અથડાવું, ભટકાવું.
[ કુટાવું (રૂ.પ્ર) પડવું આખડવું. (૨) (લા) ઘણી મહેનત પડવી. (૩) મોટી મુશ્કેલીમાં–આફતમાં મુકાવું.] અફળાવવું પ્રે., સકિ. અફલિત જુઓ “અ-ફલિત'. અ-ફાટ વિ. [+ જુએ “ફાટવું'.] ફાટયા વિનાનું, ચિરાયાતૂટ્યા વિનાનું. (૨) (લા.) ઘણા વિસ્તારમાં પથરાયેલું, વિશાળ અકળજુટ (અફાળે-કૂદ્ય) સ્ત્રી, જિઓ “અફાળવું' + “કૂટવું'.]
અથડામણ (૨) (લા.) હાલાકી. (૩) ધમપછાડા, ભાંજગડ. (૪) મુશ્કેલી, પીડા, સંકટ [‘ઝીંકવું'.] અફાળ–કૂટ અફળ-ઝક (અફાળ્ય-ઝીંક) સ્ત્રી. [જએ અફાળવું + અફાળવું સક્રિ. [સ. મા-૦] અફળાવવું, અથડાવવું,
ભટકાવવું. અફળાવું કર્મણિ, ક્રિ. અફળાવવું છે., સ.કિ. અફીણ ન. [અર. અફન્] ખસખસના દોડવાઓમાંથી નીકળતે એક માદક ઝેરી ઘટ્ટ રસ. [ખાવું, ૦ળવું,
પીવું, લેવું (રૂ.પ્ર.) અફીણ ખાઈને આપઘાત કરવો. દેવું (રૂ.પ્ર.) અફીણ ખવડાવી–પિવડાવી હત્યા કરવી) અફીણિયું વિ. [+ગુ. “યું” ત...] અફીણના વ્યસનવાળું. (૨) (લા.) સુસ્ત, એદી અફીણિયે વિ, પૃ. [જુઓ “અફીણિયું”.] અફીણનો વેપારી અફીણું છું. [+ ગુ. “ઈ' ત...] અફીણને બંધાણી. (૨)
અફીણિયો (વેપારી) અકું-ફ) ન. [જુએ “અફીણી.] અફીણ અબખે જ “અભ'. [ -ખે પડવું (રૂ.પ્ર.) અરુચિ થવી] અબખેરે જુઓ આબોરે”, અબઘડી ક્રિ.વિ. [હિં. + જુઓ “ઘડી.] અત્યારે, આ ઘડીએ, હમણાં જ અબજ વિ. [સં. મ સંખ્યામાં સે કરેડ જેટલું અબજદ-પદ્ધતિ સ્ત્રી. [અર. + સં.] અરબી મૂળાક્ષરેની ખાસ ગોઠવણી કે જેને આધારે તે તે વ્યક્તિ કે બનાવનું વર્ષ નીકળતું હોય છે, અબજપતિ મું. [ જુઓ અબજ’+સં.] સે કરોડ રૂપિયા કે સંપત્તિના માલિક, સે કરેડની આસામી અબ-પતિ મું. [જુએ “અબજ'+ “એ” બ.વ, પ્ર. + સં]
અબજની સંપત્તિ કરાવનાર [(લા.) બેસણું, કર્કશ અબડ-ધબક વિ. [રવા] ખડબચડું, ઘાટઘૂટ વિનાનું. (૨) અબતાવવું સક્રિ. [રવા.] ધમકી આપવી અબતર વિ. [અર.] ખરાબ, બગડેલું. (૨) અવ્યવસ્થિત. [૦કરવું (રૂ.પ્ર.) ગંજીફાનાં પાનાં પીસવાં. (૨) નુકસાન કરવું. (૩) ભ્રષ્ટ કરવું, બગાડવું. ૦થવું (રૂ.પ્ર.) ભ્રષ્ટ થવું.] અબતરી સ્ત્રી. [+ગુ. “ઈ' ત...] ભ્રષ્ટતા. (૨) ગોટાળો, અવ્યવસ્થા
ઈ' પ્રત્યય] રાજ છત્ર અબદાગીર સ્ત્રી, [ફા. આફતાબૂ+ગીર], –ની સ્ત્રી. [+ ફા. અબદલી !. [અર. “અબુદાલ એ “બદલ નું બ.વ. + ફા. “ઈ" પ્રત્યય] ધમ પુરુષ, મજહબી પુરુષ, (૨) મરાઠાએ પર. ઈ. સ. ૧૭૬૧ માં પાણીપતના મેદાનમાં ચડી આવેલા અફધાન રાજવીની એ અવટંક. (સંજ્ઞા.) અબદ્ધ વિ. સિં] બાંધ્યા વિનાનું, વણબાષ્પ, છઠું, મુક્ત. (૨) પદ્યબંધથી મુક્ત (કાવ્ય)