Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 122

અનુટુપ(બ, ભ)
અનેકપત્નીત્વ
અનુપ(-બ-ભ) પુ. [સ. મનુષ્ટ્રમ્ (-૨)] આઠ અક્ષરના અનૂઢ વિ. [સં. મન + ઢ] નહિ પરણેલું, કુંવારું માપને ચાર ચરણવાળે છંદ. (પિં.) [અનુષ્ઠાન કરનાર અનૂઠા વિ., શ્રી. [સં. યન + કઢા] નહિ પરણેલી સ્ત્રી અનુ-છાત વિ. [સ, ] શાસ્ત્રમાં કહેલા વિધિ પ્રમાણે અનૂદિત વિ. [સં, બનું + સર્વેિત] પાછળથી સળંગ રીતે કહેલું; અનુષ્ઠાન ન. [8,]શાસ્ત્રમાં કહેલા વિધિ પ્રમાણે કરવામાં આવતું (૨) જેને અનુવાદ કરવામાં આવે છે તેવું. ભાષાંતરિત કર્મ. [બેસવું (બેસાડવું) (રૂ. પ્ર.) અનુષ્ઠાન કરાવવું] અખૂશ . [સં. મનુ +ઉદ્દેશ] આગળથી કહેવાયેલાને ક્રમિક અનુ-ષ્ઠિત વિ. [સ.] શાસ્ત્રની વિધિ પ્રમાણે કરવામાં આવેલું રીતે કહેવામાં આવે તે અલંકાર, (કાવ્ય.) અનુ-જય વિ. [] જેનું અનુષ્ઠાન કરવા જેવું છે તેવું અનૂપ [સં.] પાણીવાળે સમુદ્ર નજીકને પ્રદેશ, કચ્છ. (૨) અનુણ વિ. [સ. મન + ૩] ગરમ ના તેવું. (૨) (લા.) એ નામને પરાણિક કાલને નર્મદાની ખીણનો પ્રદેશ (જેની ઠંડું, ટાઢું. (૩) ધીમું. (૪) અનુત્સાહી [અનુકરણ, નકલ રાજધાની માહિતી હતી.) (સંજ્ઞા.) અનુસરણ ને. [સ.] પાછળ પાછળ જવું એ, અનુગમન. (૨) અનુરી સ્ત્રી. સીતાફળી, અછડી અનુસરવું સક્રિ. [સ. અનુ-ટૂ-સર તત્સમ, ભૂ.કૃ.માં કરે અનૂરું ન. સીતાફળ, અછ પ્ર.] પાછળ જવું. (૨) નકલ કરવી. (૩) એક પદે બીન અનૂમિલ વિ. [+ સં. મન + મં] ઊમિલ નહિ તેવું, પદ સાથે રૂપ-લિગ વગેરેમાં સંબંધ રાખવા. (વ્યા.) અનુ લાગણી વિનાનું. (૨) લાગણીથી નહિ દોરવાઈ જનારું સરાવું કર્મણિ, કિં. અનુસરાવવું છે., સ.જિ.
અનુણ વિ. [સં. અન્ + સM], ણી વિ. સિ., ] કણઅનુસરાવવું, અનુસરવું જુએ “અનુસરવું’માં.
કરજ વિનાનું, અમણ [અસત્ય. (૨) ન. જૂઠાણું અનુસંધાન (-સધાન) ન. [૪] પૂર્વની વસ્તુ વગેરેની અમૃત વિ. સં. મન + ] ઋત-સત્યથી ઊલટું, જ, સાથેનું ચાલું રહેતું જોડાણ, (૨) યેગ્ય સંબંધ. (૩) ચક- અમૃત-ભાષી, અનુત-વાદી છે. [સ, પું] જહું બેલનારું, સાઈ. (૪) તર્કનાં પાંચ અવયવવાળાં વાકયોમાંનું ચાલું કે જઠાબેલું, અસત્યવાદી
[અર. (૨) દયાળુ જેમાં સાધ્યથી વ્યાપેલું સાધન પક્ષ ઉપર બતાવવામાં આવે અ-નૃશંસ (–નૃશસ) વિ. [સં.] ક્રૂર-ધાતકી નહિ તેવું, છે, ઉપનય. (તર્ક)
અને ઉભ. (સં. માઉન>પ્રા. અનાળિ>અપ. અન્નાદે, અનુસાર ના.. [સ.] -ના પ્રમાણે, –ને અનુસરીને મનહૃ>જ, ગુ. મનડ્યું,-8] ને, તથા, તેમજ અનુસારી વુિં. [૪, S] અનુસરતું
અનેક વિ. [સં. મન +g-સંમને પવિ, બ.વ.] અનુ-સાર્ય વિ. [સં.] અનુસરવા જેવું
સંખ્યામાં ઘણું, સંખ્યાબંધ, બહુ અનુ-
સિદ્ધાંત (-સિદ્ધાન્ત) ૫. [સં.] મુખ્ય સિદ્ધાંત ઉપરથી અને કેન્દ્રી (-કેન્દ્રી) વિ. [, .3, -દ્રીય વિ. [સં.] જુદા સ્થાપિત થતે પિટા સિદ્ધાંત, “ કેલરી'. (ગ.).
જુદા ઘણા હેતુઓવાળું, બહુકેદ્રી અનુસૂચિ-ચી) સી. [સં.] ગ્રંથાંતે આવતી યાદી, પરિશિષ્ટ, અનેક કાશીબી) વિ. [, .] ઝાઝા પિડવાળું. (૨) “શિડયુલ
અનેક સજીવ દ્રના એકાત્મક જથ્થાવાળી ઘણી ઝીણી અનુસૂચિત વિ. [સ.] પરિશિષ્ટમાં સૂચિત કરવામાં આવેલું. ઝીણી કોથળીઓવાળાં પ્રાણીઓને વર્ગ, મેટા ” (૨) એ રીતે સૂચિત જાતિનું (પછાત કેમનું)
અનેકગણું વે. [+ સં. ગુણિત->પ્રા. ગુલામ] એક કરતાં અનુસૂચી જુઓ “અનુસૂચિ.’
વધારે સંખ્યાથી ગુણેલું, ઘણું ઘણું, અકસંખ્ય અનુસેવા . સિં.] પાછળથી લેવામાં આવતી સંભાળ અનેક-ગુચછી વિ. સિં .] અનેક ગુછાવાળું (વ.વિ.) અનુસ્નાતક વિ. [સ.) વિદ્યાપીઠની ચાર વષેની પરીક્ષા (બી. અનેક-જાતીય વિ. [સ.] અનેક જાતિનું. (૨) અનેક પ્રકારનું એ. વગેરે) ઉત્તીર્ણ કર્યા પછી (એમ. એ. વગેરે અને અનેકતા સ્ત્રી, -ત્વ ન. સિં] અનેકપણું, (૨) એકતા પી.એચ.ડી.ને) અભ્યાસ કરનારું કે અભ્યાસને લગતું -ઐકય અભાવ અનુ-સ્મરણ ન, [સં.] ફરી-ફરીને યાદ કરવાની ક્રિયા, અનેકત્વ-દોષ પું, અનેકવા૫ત્તિ સ્ત્રી. [+સં. માવત્તિ] યાદગીરી
અનકપણાના દેવને પ્રસંગ, બહુપણું માનવાને માઠા પ્રસંગ અનુસ્મરણલેખન ન. [+સં. માલન] યાદદાસ્ત ઉપરથી અનેકદેવ-વજન ન. [૪] અનેક દેવની ઉપાસના, અનેકકરવામાં આવતું આલેખન-ચિત્રણ, “મેમરી-ડ્રોઇગ' દેવવાદ, પિલીથીઝમ [ના સિદ્ધાંત, પિલીથી ઝમ' અનુ-સ્મૃતિ સ્ત્રી. [સ.) યાદગીરી [વાળું. (૩) અંતર્ગત થતું અને દેવ-વાદ પું. [સં] દા–ઈશ્વરો અનેક છે એવું માનઅનુયૂત વિ. [સં.] ઓતપ્રેત, ગંથાયેલું. (૨) ગાઢ સંબંધ- અનેકદેવવાદી વિ. [, .] અનેક દેવ હોવાના સિદ્ધાંતમાં અનુ-નવાર મું. [સં] સ્વરની પછી આવતું નાસિકા–સ્થાનનું માનનારું, “પોલીથિસ્ટ' ઉચ્ચારણ કે એનું ચિહન (એ સ્વતંત્ર વિનિઘટક છે. જુઓ અને દેશી વિ. [સં, પું], દેશીય વિ. સં.] અનેક
અનનાસકને એની સાથેના ભેદ.) વગય અનુનાસિક વિભાગમાં પ્રવર્તતું, અનેક વિભાગેને લગતું, (૨) જુદી વ્યંજને ક બ ણ ન મ -ને સ્થાને લેખનમાં પૂર્વના સ્વર જુદી તરેહનું, ધણ જાતનું ઉપર લખવામાં આવતું ચિન
અનેક-ધા ક્રિવિ. [સં] અનેક રીતે, અનેક પ્રકારે અનૂખળ, -ળા કું. [સ. ૩ઝૂa] ઊખળ, ખાંડણિયે અનેકપક્ષી વિ. [સ, પું., -નક્ષીય.વિ. [સં.] અનેક પક્ષોને અનૂ ન., ડી સ્ત્રી. જુઓ “અનુક, ડી.”
લગતું, અનેક પક્ષેનું. [સરકાર સ્ત્રી, એલિશન મિનિસ્ટ્રી”] અનૂઠું વિ. અનેખું, ન્યારું. (૨) સુંદર, સરસ
અને પત્ની-વન. [સં] અનેક પત્નીઓ હોવાપણું