Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 1076

ઢસાવવું
ઢસાવવું, સાલું ”એ ઢસવું’માં. હસું ન., "સે પું. [જુએ ‘*સવું’+ ગુ‘ઉ' કું.પ્ર.] રેતીને! જમાવ થયા હોય તેવા જમીનના ઊંચા ભાગ, રેતી કે ધૂળના જામેલા વિશાળ ઢગ
સૂક કિ.વિ. [રવા.] ‘સૂક' એવા અવાજ સાથે સૂકલું વિ. [રવા.] વાત વાતમાં રડી પડતારું, રાતલું ઢસા યું. [જુએ ‘ઢસરડા’-ઢસચડા,’- પ્રવાહી ઉચ્ચારણ ] જુએ ‘ઢસરડૉ.’
[(૩) એદી, આળસુ ઢસેર વિ. [જુએ ‘ઢસ' દ્વારા.] ઢીલું, (ર) લાગણીહીન, ઢળકર્યું અગ્નિ. [જુએ ‘ઢળવું' + ગુ, 'ક' સ્વાર્થે મધ્યગ.] એક ખાજ ઢળવું, લચી પડવું. ઢળકાવું ભાવે, ક્રિ ઢળકાવવું કે, સક્રિ ઢળકાવવું, ઢળકાલું એ ‘ઢળકનુંમાં. ઢળવું .ક્રિ. [દે.પ્રા. ૩] એક બાજુ લળી પડવું, ઢળકતું. (૨) ઊંધું પડી જવું. (૩) તરફ જવું કે વલણ થવું. (૪) નીચેની બાજુ જવું. (૫) પથરાયું. (૬) બીબામાં ઢાળેા પઢવા. [ઢળી પઢવું (રૂ.પ્ર.) મરણ-દશામાં ગબડી પડવું] ઢળાવું ભાવે,ક્રિ. ઢાળવું પ્રે., સ.ક્રિ. ઢળાવવું પુનઃપ્રે., સક્રિ [‘ઢળામણ,-ણી.’ ઢળાઈ શ્રી. જિઓ ‘ઢાળવું' + ગુ, આઈ' કૃ.પ્ર.] જુએ ઢળાઈ-કાર વિ. [ + સં.] (ધાતુના રસ) ઢાળવાનું કામ
કરનાર, ઢાળ-ગર, ‘કાસ્ટર’
ઢળાણુ ન. [જ ‘ઢળાવું' + ગુ. ‘અણ' કૃ, પ્ર.] ઢળતી બાજ, ઢાળાવ, ઢાળ. (ર) (લા.) વલણ ઢળામણુ ન., "ણી સ્ત્રી. [જુએ ‘ઢાળવું' + ગુ. ‘આમણ,ી' કૃ. પ્ર.] ઢાળવાની ક્રિયા (ધાતુ વગેરેના સી), ‘કાસ્ટિંગ,’ (૨) ઢાળવાનું મહેનતાણું [‘ઢળાણ,' ઢળાવ પું. [જુએ ઢળાવું' +ગુ. ‘આવ' ક઼. પ્ર.] જુએ ઢળાવવું, ઢળાવું એ ‘ઢળવું’-‘ઢાળનું’માં. ઢળિયાં ન., ખ.વ. સાડા પાંચના ગુણાકાર આપતા પાડા કે ધરિયા (૨) ઢકું. (૩) રેઢું ઢળિયું` ન. [જુએ ‘ઢળવું’ + ગુ. ‘થયું’ કૃ.પ્ર.] ઢળતું મેજ. ળિયુંરૈ ન, જુએ ‘ઢળિયાં.' ઢળિયા પું. [જુએ ‘ઢળતું” + ગુ. ભાગ, ઢાળાવ, (૨) ઢારા, ઢસેા,
થયેલા ટેકરો
યું' કૃ.પ્ર.] ઢાળવાળા માટી ધૂળ કે રેતીનેા [એ, ઢળાણુ, ઢળાવ ઢબૂકડું ન. [જ઼એ ‘ઢળવું’ દ્વારા.] એક બાજુ લળી પડવું ઢળૂકિયાં ન,, ખ.વ. [રવા] થાડા પાણીવાળાં નવાણમાં નાહવા બેસવાની ક્રિયા [મરી ગયેલું, મ" (ગાળ) ઢળ્યું વિ. [જુએ ‘ઢળવું' + ગુ. ચું' ભટ્ટ] ઢળી પડેલું, ટૂંક (ૐ) પું, [દે. પ્રા.] કાગડા ઢંકાવવું, ઢંકાવું (ઢઙ્ગા) જૂએ ‘ઢાંકનું’માં [ઢંકાયેલું રતન (ઢડ્ડા-), ઢંકાયેલા હીરા (ઙ્ગા) (રૂ.પ્ર.) જાહેરમાં ન આવેલ તેજસ્વી માણસ, ઢંકાયેલી પીઠ (ઢડ્ડા-) (ફ્.પ્ર.) છુપાઈ રહેલી કીર્દિ] [‘ઢાંકવું-¢ખવું’માં, ઢંકાવવું-હૂંકા-ખા)વવું, ઢંકાવું-ટૂંક(-ખા)વું (ઢડ્ડા.) જુએ ટૂંકી (ઢકી) સી. ધંટી જેવું સાધન (ઢક્કુણ) પું. [૩.પ્રા.] માકડ
ઢંકુણુ
Jain Education International_2010_04
૧૦૩૧
ટૂંકુ (ઢક્કુણ) પું એ નામનું એક વાજિંત્ર ઢંગ (ૐ) પું., મ.વ. વર્તણુક, વર્તન, રીતભાત. (૨) (લા.) વિવેક [‘ઢંગ.’ (લા.) આવડત, હોશિયારી હંગ-ઢાળ (ઢ-) પું., અ.વ. [જુએ ‘ઢંગ' + ‘ઢાળ.'] જુએ ઢગ-ધા (૬-) પું. [જુએ ‘ઢંગ' + ‘ધડો.’] ચેાગ્ય પ્રકારની વર્તણ કે. (ર) વ્યવસ્થા [દ્વેગવાળું, વ્યવસ્થિત ઢંગીલું (ઢગીલું) વિ. જુએ ‘હંગ’+ ગુ. ‘ઈશું” ત. પ્ર.] ઢેચા (ઢગ્ગા) પું., બ.વ. સાઢા ચારના ગુણાકારવાળા પાડો કે ઘડિયા, ઢીંચાં [ઢંઢેરો પીટનારા માણસ ઢંડારચી (ઢšારચી), કેસરિયા (ઢડેરિયા)વિ., પું. [રવા.] ઢંઢા(-ઢી,-ઢે)૨ (ઢઢા(-છ્હી,-હૅ)ર) વિ. અંદરથી ખાલી મેટું બિહામણું, ઢમઢોળ
ઢાચવું
ટૂંઢિવી (ઢઢિથી) સ્ત્રી. શેરડીના ઉકાળેલા રસને મેલ ઢંઢી (ઢણ્ડી) પું. ધાંધલ, તાકાત ઢંઢીર (ઢણ્વીર) જુએ ‘ઢંઢાર.’ ઢંઢરી (ઢãર) વિ. જુએ ‘ઢંઢાર.' ઢંઢેર (ઢ≥ર) ન. ઉજજડ જગ્યા
ઢંઢેરવું (હૅરવું) સ.ક્રિ. [રવા.] ઢંઢોળવું, હલબલાવવું. (૨) તપાસવું. ઢંઢેરાવું (ઢ≥રાવું) કર્મણિ,, ક્રિ. ઢંઢેરાવવું (ઢ≥રાવવનું) પ્રે., સ.ક્રિ ઢંઢેરાવવું, ઢંઢેરાવું (ૐ) જુએ ‘ઢંઢેરવું’માં ઢઢરા (ઢઢરા) પું [૪એ ‘ઢંઢરવું’ + ગુ. ‘એ’કૃ. પ્ર.] લોકાને વાદ્ય દ્વારા સભાન બનાવી કરવામાં આવતી જાહેરાત, ‘પ્રાક્લેમેશન.' [॰ પીટવા (ફ્.પ્ર.) છાની વાત ખુલ્લી કરવી. (૨) ફજેતી કરવી] ઢઢેલ (ઝુલ) પું. તેલ અથવા ધીનું કીઢું
ઢંઢેલવું (ઢઢેલવું) સ.ક્રિ. [રવા] જુએ ‘ઢંઢેરવું.' (૨) (લા.) ખીજવવું. (૩) પજવનું
ઢ ઢાળ (ઢઢ્ઢાન્ચ) સ્ત્રી. [જુએ ‘ઢંઢાળખું,’] હલબલાવી સભાન બનાવવું એ. (૨) શેષ ચલાવવી—ગાતનું એ ઢંઢોળવું (ઢઢાળનું) સક્રિ[રવા.] હલબલાવી સભાન કરવું. (૨) શેાધ કરવી, ગોતવું. ઢ ઢોળાવું (છ્હાળાવું) કર્મણિ, ક, ઢ ઢળાવવું (છ્હાળાવવું) પ્રે., સ, ક્રિ ઢઢોળાવવું, ઢ ઢળાવું (ઢઢા-) જુએ ‘ઢંઢોળવું'માં ...પાવવું, ઢંપાવું (ઢા-) જ એ ‘ઢાંપવું’માં, 'સાવવું, ઢંસાવું (ઢ°સા-) જુએ ‘ઢાંસવું'માં ઢાક॰ પું. [સં. ઢા સ્ત્રી.] લઢાઈને મેટા ઢોલ કે નગારું ઢાકુર (-ક્રય) સ્રી. એ નામનું એક ઝાડુ ઢાકા પું. શાકના ધંધાદાર વેપારી, કાછિયે ઢાક-ઢોળ પું. [જુએ ‘ઢાળ’ દ્વારા.] આકાર, ઘાટ, દેખાવ ઢાળે! પું. શરમ, લાજ. (ર) વિવેક, નમ્રતા, વિનય. (૩) વર્તણ્ ક, વર્તન, રીત-ભાત, ઢંગ. (૪) સમઝદારી, ડહાપણ, (૫) ઠેકાણું
(-ai)-હૂઁ(-હૂં ખાધું. [૪ ‘ઢાંકવું’–ઢંખવું' + ગુ. ‘એ' કૃ.પ્ર.] રાતે સૂતાં પહેલાં કે બહાર ગામ જતાં પહેલાં ઘરના સામાનને તપાસી એને ઠેકાણે મૂકવા તેમજ ઢાંક[ભરડકું
વાની ક્રિયા
ઢાચલું ન. ચેાખા જુવાર વગેરેના જાડા લોટનું એક ખાદ્ય,