Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 1075

ભુ
ઢબુ જુએ ‘ઢબુ.' ઢળ્યું જુએ ‘કું.'
ઢબૂસ વિ[ જુઓ ‘સ.’] (લા.) જાડું અને ભારે. (ર) કદરૂપું, બેડાળ [ઢસ-પણું હજ્જૂસાઈ શ્રી. [જુએ ‘ઢસ’+ ગુ. ‘આઈ 'ત. પ્ર.] ઢો જુએ ‘ઢો.'
હમ ક્રિ.વિ. [રવા.] ‘મ' એના અવાજ સાથે, (ર) (લા.) ફૂલેલું. (૩) પેાલું. (૪) અક્કલ વિનાનું
હમક, ॰ ઢમક ક્રિ.વિ. [રવા] ઢાલ વગેરેના અવાજ થાય એમ [ઢમક.' ઢમક-ઢાલ ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ઢમક' + ‘ટ્રોલ.'] જુએ ‘મક હમક-ઢોલી વિ. [ + ગુ. ‘ઈ 'ત.પ્ર.] ઢોલના ઢમકાર હમકવું અ.ક્ર. [જુએ ‘ઢમક,’--તા.ધા.] ‘ઢમક' એવા અવાજ કરવા, (ઢાલ વગેરે વાદ્યોના). (૨) (લા.) નખરાં કરવાં. મકાવું ભાવે ક્રિ. ઢમકાવવું પ્રે., સ.ક્રિ. ઢમકારા પું. [રવા.] ‘મ' એવે અવાજ (ઢાલ વગેરેના) ઢમકાવવું, ઢમકાવું એ ‘મકનું’માં, ઢમા પુ. [જુએ ‘ઢમક'+ ગુ. 'ત. પ્ર.] જુએ ‘ઢમકારે.. (ર) અધેાવાયુ છૂટવાના અવાજ ઢમટમાં("તાઁ) ન., ખ.વ. અડદ અને બીજો કંઠાળનેા લેટ મેળવી બનાવેલા પાપડ
ઢમ ઢમ ક્રિ.વિ. [રવા.] ‘ઢમ ઢમ' એવા અવાજથી ઢમઢમવું અ.ક્રિ. [જ ‘ઢમ ઢમ,’–ના.ધા.] ‘ઢમ ઢમ’ એવા અવાજ કરવા. ઢમઢમાથું ભાવે, ક્રિ. ઢમઢમાવવું પ્રે., સ.ક્રિ.
ઢમઢમાવવું, ઢમઢમાથું જુએ ઢમઢમવું’માં. ઢમ-ઢાલ ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ઢમ' +‘ઢાલ,’] ઢાલના દેખાવનું, ઢોલની જેમ ફૂલેલું. (ર) (૨) (લા.) આડંબરી, ડાળી ઢમણી શ્રી. બળદના સગરામ
ક્રિ. ઢરઢાવવું પ્રે., સ.ક્રિ. ઢરડાવવું, ઢરડાવું એ ‘ઢરડવું’માં. ઢઢિયા પું. [જુએ ‘ઢરડ' + ગુ, "યું' ત. પ્ર; જુએ ‘ડિયા’પણ.] લિસેટ
દ્વરા યું. જિઆ ‘ઢરડવું’ + ગુ. ‘એ’કૃ.પ્ર.] સખત કામગીરી, ઢસરડા, ઢડા, વૈતરું, ભારરૂપ કામકાજ. (૨) (લા.) મરેલાં ઢારને લઈ જવાનું ચમારને અપાતું મહેનતાણું હરણ (-ણ્ય) શ્રી. ચળ, વલૂર, ખંજોળ ઢવ (-વ્ય) શ્રી. તાકાત, શક્તિ, કૌવત, ખળ વવું અક્રિ પાસે જવું કે આવવું. (ર) નમી પડવું, (૩) લાગવું, ચેાંટવું. ઢવાળું ભાવે, ક્રિ, ઢવાવવું પ્રે., સક્રિ સાથેનુંઢવાળવું, ઢવાવું જએ ‘ઢવવું’માં, [ભડવા
ઢા, બ્લ્યૂસ, ઢવ્વા પું. [અર. દૈયૂસ ] વેશ્યાના દલાલ, ઢસ॰ વિ. [રવા.] તદ્દન દીધું (હીલું ઢસ' એવા રૂ. પ્ર.) ઢસૐ પું. તમાકુને દંડ
ઢસરિયાં ન., ખ.વ. પુષ્કળતા, અહળપ ઢસ¥હું વિ. નાનું, વામણું, બઢડું [થાય એમ હંસ, ॰ સઢ ક્રિ.વિ. [રવા.] ‘સર' એવે! અવાજ ઢસઢ-પટી, દી સ્ત્રી. [જએ‘ઢસડવું’ + ‘પટી,ટ્ટી.’] ઢસઢઘું–ઢસડાવું એ. (૨) (લા.) અનિચ્છાપૂર્વકની સતત કામ
ગીરી, ઢસરડા
ઢમતાં જુએ ‘ઢમટાં.' એ નામની એક રમત ઢમ(-મા)-પાટુડી સી. [જુએ ‘મ’ + ‘પાટુડી.’] (લા.) ઢમાક ક્રિ.વિ. [રવા.] ઢોલના અવાજ થાય એમ ઢમા-પાકુંડી જુઓ ‘મ-પાટુડી.’ ઢયઢવું સ.ક્રિ. [જુએ ‘રડવું,’–પ્રવાહી ઉચારણ; ‘ટ્રેડબું’ પણ.] જુએ ‘ઢરડવું.' ઢયડાવું કર્મણિ, ક્રિ ઢયડાવવું છે. સક્રિ
જુએ
ચઢાવવું, યઢાળું જુએ ‘ચડવું'માં. ઢયા પું. [જુએ ‘ઢરડા.,’-પ્રવાહી ઉચ્ચારણ; જએ ‘ઢડા.’ પણ.] જુઓ ‘ઢરડો.’
ઢર-કવ્વા પું. જંગલી કાગડો
હર, ક્રિ.વિ. [રવા.] ‘ઢરડ' એવા અવાજ સાથે હરઢકા પું. [જુએ ‘ઢર' + ગુ. ‘' સ્વાર્થે ત.પ્ર., વળી હૂંડકા.’] ‘ઢરડ' એવે અવાજ. (૨) ઢરઢના અવાજ ૮ર૪ ઢરડ ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ઢરડ,’–દ્ગિર્ભાવ.] ‘ર' એવા સતત અવાજ થાય એમ
ઢરવું સ.વિ. [રવા., જુએ ‘ઢુંઢવું’ પણ.] (પદાર્થ જમીનની લગાલગ રહે એમ) ખસેથે જવું, ઘસડી લઇ જવું, ઢ સડવું. ૨) (લા.) જેવું તેવું લખી નાખવું. ઢરડાવું કર્મણિ,
Jain Education International_2010_04
૧૦૩૦
ઢસળું
ઢસહાય એમ
હસસઢ ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ઢસઢ,’- હિર્ભાવ.] જોઢા વગેરે [લેખન-કામગીરી સત-ખેરા પું. જિઓ ‘ઢસડવું' દ્વારા.] અનિચ્છાપૂર્વકની ઢસ(૦૨)ઢવું સ.ક્રિ. [રવા.] ઘસડવું, ઘસડાય એમ ઢરડવું. (૨) (લા.) ઘરડી કાઢવું, લખી નાખવું. લખવામાં વેઠ ઉતારવી. (૩) સામાની ઇચ્છા વિના ખેંચી જવું. ઢસ(૦૨)ઢાવું કર્મણિ., ક્રિ. ઢસ(ર)ઢાવવું પ્રે., સક્રિ ઢસ(૦૨)ાવવું, ઢસ(૦૨)ઢાવું જુએ ‘ઢસ(૦૨)ઢવું”માં. ઢસઢિયું ન. [જુએ ‘સવું’ + ગુ. ‘ઇયું’કૃ.પ્ર.] (લા.) કસ ન ચુસાય એવી સ્થિતિમાં રાખેલું ખેતર, સાંખું ઢઢિયા પું, [જુએ ‘ઢસઢિયું.’] ગારના જાડા કરેલા આપા સય પું. [જુએ ‘ઢસરડા,’--પ્રવાહી ઉચ્ચારણ. જુઆ [પ્રે, સ.ક્રિ. ઢસરડવું જએ ‘ઢસડવું.' ઢસરડાવું કર્મણિ,ક્રિ ઢસરડાવવું ઢસરડાવવું, ઢસરડાવું જુએ ‘ઢસરડનું’——‘ઢસઢવું’માં. ઢસરડા પું. [જૂએ ‘ઢસરડવું' + ગુ. 'એ' કુ. પ્ર., જુએ ‘ઢસયડે’–‘ઢસૈડા’ પણ.] ઢસડવાની ક્રિયા. (૨) (લા.) ભારે કામગીરી. (૩)દિલ વિના સતત કામ કર્યાં કરવાની સ્થિતિ સલું(-ળું) વિ. ઢીલા સ્વભાવનું, (ર) સ્વમાનની લાગણી વિનાનું, નિર્માત. (૩) નિષ્કપટી. (૪) કાચા કાનનું હસ(૦ળ)વું અ.ક્રિ. [રવા.] ઢગલે થઈને ધસી પડવું. ઢસાવું, ઢસળાવું ભાવે, ક્રિ. હસાવવું, ઢસળાવવું પ્રે., સાક્રિ.
‘સરો.’
ઢસળાવવું, ઢસળાવું જુએ ‘ઢસવું’માં. ઢસળિયા પું. ખેતરમાંના મેલ ઉતારી તરતમાં જ વાવવામાં આવેલી શેરડીના વાર
ઢસળું જુએ ‘સલું.’