Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 1002

ઝુંપા(-ફા)વવું
કોપિરું
ઝૂંપ(-ફ)નૃવું, ઝુંપાવું એ “ઝંપવું'માં.
એરવું એ “ઝરવું'માં. ઝૂંપી જ ઝંપ.'
[નિશાનબાજ માણસ ઝેરી વિ. જિઓ “ઝેર' + . “ઈ' ત. પ્ર.] ઝરેથી ભરેલું, ઝુંબણે શું જિઓ “કંબવું' + ગુ, “અણું' કુ. પ્ર.] (લા.) ઝેરવાળું
[પીલું, ખારીલું ઝૂંબવું અ.કિ. [૨.મા, વ) લટકતું રહેવું, લચી પડવું, ટીંગાતું ઝેરીલું વિ. જિઓ ઝેર + ગુ. “ઈલું' ત. પ્ર.] (લા.) ઈર્ષાળું રહેવું, ઝમવું. ઝૂંબાવું ભાવે. ક્રિ. ઝુંબાવવું છે.સ.િ ઝેરું ન. [જ “રવું” + ગુ. “ઉં' કે. પ્ર.] વરસાદનું ઝાપટું ઝૂંબાવવું, ઝૂંબાવું જુઓ “ઝંખવું”માં.
ઝેલની સ્ત્રી, કાનનાં વજનદાર ઘરેણાંને ટેકવવા એની દોરી ઝૂસરી જ એ “ઝૂસરી.'
(માથાના વાળમાં છેડે ખોસવાની) ઝૂંસરું જુએ “સરું.”
ઝેલવું સ, જિ. સહન કરવું, ખમવું. (૨) તરવામાં હાથપગ ગવવું સ.ક્રિ. [અનુ.] સળગાવવું, પ્રગટાવવું, પેટાવવું, હલાવવા. (૩) ધકેલવું. (૪) પચાવવું, હજમ કરવું. ઝેલાવું ચેતાવવું. ઝેગવવું કર્મણિ, ફિ.
કર્મણિ, ઝેલાવવું ., સક્રિ. ઝેઝર ન. એ નામનું એક ઘાસ
ઝેલાવવું, ઝેલાવું જુઓ “ઝેલવુંમાં. [‘ઝરડકે.” ઝણ (-શ્ય) જુઓ ‘ઝણ.'
Bકે પું. [જ એ “ઝરડકે, પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.] જાઓ ઝેપ (-પ્ય) સ્ત્રી. શરમાવવું એ (૨) નામોશી
ઝેળ (-વ્ય) સ્ત્રી. ઝાડની પાતળી ડાળ ઝેપટી શ્રી. એ નામનું એક ઘાસ, ઝાપટી
ઝોક છું. [જ એ “કવું.'] એક બાજુ લડવું, ઝુકાવ. (૨) ઝેપ્લિન ન. જિર્મન એક ખાસ પ્રકારનું વિમાન (એના વહાણનું ડોલવું એ. (૩) નેસડાને ઢોર બેસતાં હોય તે જર્મન શેધકના નામ ઉપરથી)
ભાગ. (૪) બકરાં-ઘેટાનું છું. (૫) (લા.) વલણ ઝેબ-બાં કિ.વિ. [અનુ.] પરસેવાથી રેબ-ઝેબ
ઝોકટિ પું. એ નામની ઘડાની એક જાત ઝેબાજ પું. પેટે સેજ આવી જવાનો છેડાને એક રાગ ઝોક-ડું ન. [ઓ “ઝાક + ગુ. ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.) બકરાંબાણ વિ. ઘણું કાળું
-ઘેટાંને વાડો યા જ્યાં બેઠાં હોય તે સ્થાન બે-ઝેબ જુએ “બ-બાં.”
ઝોકાણું ન. [જ એ “ઝોકવું' + ગુ. “અણુંકે. પ્ર.] જવાન ઝેમ ને. પહેલા પુત્રના જન્મની ખુશાલીમાં અપાતું ભેજન મરણ થતાં કુટુંબમાં આવી પડતી અડચણ, સોગ ઝેમી એ “ઝીમી.”
ઝોકવું અ. ક્રિ. જઓ “ઝકવું.” ઝોકાવું ભાવે, જિ. ઝોકાવવું ઝેર' (-૩) સ્ત્રી. ઊંચી જગ્યાની ધાર કે કિનારી
., સકિ . ઝેર ન., (ર) શ્રી. ઝાંઝર
ઝો-ઝ)કા-ખાઉ વિ. [જઓ ‘ઝ(ઝે)કું' + “ખાવું' + ગુ. ઝેર ન. ફિ. કહર ] વિષ. (૨) (લા.) ધ, રસ. (૩) “આઉ' કુ. પ્ર.] જુઓ ‘કાળિયું.' [આવવું એ શત્રુતા, દુમનાઈ. [ આવવું (રૂ.પ્ર.) અદેખાઈ થવી, ઝોકાવ પું, બ.વ. [જ “ઝુકાવવું' દ્વારા.] એકદમ ધસી ૦ ઉતારવું (રૂ.પ્ર.) ધનો ભોગ બનાવવું. ૦ ઊતરવું (રૂ.ક.) ઝોકાળિયું વિ. જિઓ “કો' + ગુ. “આળ” ને “ઈયું” ત પ્ર.] રેષ ઓછો થવો. એકવું, ૦ કાઢવું (રૂ.પ્ર.) દાઝથી કડવા ઝોકાં ખાવાની ટેવવાળું, ઝોકાં આવ્યા કરતાં હોય તેવું બેલ બોલવા, શત્રુતા વ્યક્ત કરવી. ૦ ચ(૮)વું (રૂ. પ્ર.) ઝોકું ન. ઝેલું, ડોલું (ઊંધનું) રોષે ભરાવું. (૨) શત્રુતા બતાવવી. ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) શત્રતા ઝો(-)કે પું. આંખમાં ઝંકાવું એ જાગવી. ૦ વરસવું (રૂ.પ્ર.) આંખમાં ક્રોધ કે વેરની નિશાની ઝોક* . [જ એ “ઝોકવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] ઝુકાવ. થવી. • વાવવું (રૂ.પ્ર.) કજિયાને કારણ આપવું]
(૨) હડસેલે, ધક્કો. (૩) ત્રાજવાં બેટી-રીતે નમાવવાની ઝેર-કચૂક(-રો, -લે) પું, ઝેર-કચેલું(-) ન. જિઓ યુક્તિ
ઝેર+કચક- -લો, કલં-છું).]જ એ ઝેર-કચલું.' ઝોટ (ટ્ય) સ્ત્રી. [૨. પ્રા. જેટ્ટી), ડી સ્ત્રી, જિઓ ‘ઝોડું ઝેર-કાજળી સ્ત્રી. [ ઓ ઝેર' + “કાજળી.] (લા.) મરણ +ગુ. ઈ' પ્રત્યય.], ડું ન. [+ ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. વખતે થતો પરસેવો, શીત
પ્ર.], ટી સ્ત્રી. [એ “ઝોટું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.], હું રકે પું. જથ્થો, સમૂહ
ન. [+ ગુ. “ઉં' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જવાન ભેંસ ઝેર-કચલું ન. [જઓ ‘ઝેર' + કાચલું.'' એક પ્રકારની ઝોટ ન. એ ઝડ.' (૨) ભૂત-પલિત. [૦ છૂટવું (રૂ. પ્ર.) ઝેરી વનસ્પતિનું તે તે કેટલું એને કેળવી ઔષધ કરાય લફરું જવું. ૦ વળગવું (રૂ. પ્ર.) લફરું ચોંટવું] છે.), ઝેર-કચૂક
ઝો-ઝ(-ઝા)પટ (ર) સ્ત્રી. [જ એ “ઝોડ” કે “ઝ(-ઝા)૫ટ.] ઝેરણી સ્ત્રી. જિઓ ઝરણે+ગુ. “ઈ સ્ત્રી પ્રત્યય.] હાથ- જુએ “ડ-ઝપટ.”
[પાંદડાં વગરનું ઝાડ રવાઈ
[વવવાન) મોટી રવાઈ ઝોણ ન. [જુએ “ઝડવું' + ગુ, અણ” કુ. પ્ર.) (લા.) એરણે મું. [જઓ “ઝેરવું+ ગુ. “અણું” ક. પ્ર.] (છાસ ઝાડે . વહાણને ફરમ. (વહાણ.) ઝેર-બાજ છું. ઢોરને એ નામને એક રોગ
•ઝોન પું. [અં] પ્રદેશ, ભાગ, અમુક વિસ્તાર ઝેર-મહોર -મોરો) ૫. જિઓ “ઝેર + મહેર.'સર્પનું ઝોન-બંધી (-બ-ધી) . જિઓ “.” “ઝોન' + ફી. બંદી.”] ઝેર ઉતારવા કામ લાગતો સપના તાળવામાં એક પદાર્થ ઝોન-
વિસ્તારથી અનાજ વગેરે ન જઈ શકવા કરે (૨) કોયલામાં એક ક્ષાર [દુશ્મનાવટ, શત્રુતા સરકારી મનાઈહુકમ [નીચાણમાં આવેલું ખેતર ઝેર-વટ (૩) સ્ત્રી. [જ એ 'ઝેરી' + ગુ. “વટ ત. પ્ર.] ઝોપિયું વિ, ન. [જ એ “જોષ' + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.]