Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 1000

૯૫૫
ઝૂમણું
કુલવાળી એક વેલ
ગળામાં પહેરવાનું એક જાતનું ઘરેણું ઝુરાપો . [જ “ઝરવું' + ગુ. “આપો' કુપ્ર.] જુઓ “ઝરણ.” ઝૂડી-બંધ (-બન્ધ) વિ. જિઓ “ડો' + ફા. “બ.'] થકગુરાવવું, ઝરવું જુઓ “રવુંમાં
બંધ, પુષ્કળ, ઘણું ગુણિયું વિ. [જુઓ “ઝલણ’ + ગુ. છયું તે. પ્ર.] ઝૂલતું રૃરિયું ન. [જુએ “ઝડવું' + ગુ. “યું” કáવાચક ક. પ્ર.] હોય તેવું, ઝૂલનારું. (૨) (લા.) મનમેજી. (૩) ન. ઝૂલતું ઝૂડવાનું સાધન, બં ધું. (૨) ડડ્યા વિનાનું–સેર્યું ન હોય રહે તેવું કાનનું એક ઘરેણું, લટકણિયું
તેવું ડાળું બુલફાં ન, બ.વ. [અર. હરહનું બ,વ, “ઝુલ' + ગુ. કૃદ્ધિ પુ. જિઓ ડિવું.”] ખળામાંનાં ઇંડાં ઝહવાને દંડૂકો ‘ઉ' સ્વાર્થે ત...] બેઉ કાનની ઉપર-પાછળ રાખવામાં ઝૂડી સ્ત્રી. [જ “ડો’ + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીપ્રયય] નાને ડે, આવતાં ઝુમખાં, જુલફાં
પણ ઝુલાવવું, ઝુલાવું જુએ “ઝલસવુંમાં.
ઝૂડે . [જ “ડો.'] જુઓ “ડો.' ઝુલાવવું, ઝુલાવું જુએ “લવું'માં
ઝૂણી સ્ત્રી. [સં. દવનિ>પ્રા. શુળ] વનિ, અવાજ, ઝણઝણાટ ગુલી સ્ત્રી. કરચલી, ઘડી
ઝૂણું ન. કન્યાને ચડાવવાનું પલ્લું સુસ્તી સ્ત્રી. કંટે, તકરાર, ઝઘડો, કલહ
ઝૂને . સમયનું એક ઘરેણું શું (કુષ્ઠ) ન. સમૂહ. જથ્થો (માણસને, વૃક્ષ-વનસ્પતિ, ઝૂપકી સ્ત્રી. ઝોકું, ઝોલું, ડેલું પશુ-પક્ષીઓને પણ), (૨) વૃક્ષની ઘટાવાળે જમીનનો ભાગ ખૂબવું જ એ “ઝમખું.' ઝુદા-ધારી (ઝુડા) વિ. જિઓ ‘ડે’ + સં. ધારી પું] ખૂબકે ૫. [જ એ “ઝબવું' -- “બ”+ ગુ. “કું' સ્વાર્થે ત. જુઓ “ઝંડાધારી.”
[પ્રથમ પડે તે જગ્યા પ્ર.] ડૂબકી, ઝબોળિયું હું (ઝંડું) ને. કેસનું પાણી થાળામાં ઢળ્યા પછી જયાં ખૂબવું અ. જિ. [રવા] ડબકી મારવી, ઝબેળિયું લેવું. ઝુંડે (ઝુડો) પૃ. જુઓ “ઝંડે.'
(૨) સ. કિં. બળવું, બળવું, ઝુબાવું ભાવે, કર્મણિ, ક્રિ. ઝુંબેશ (ઝુબેશ) જુએ “ઝુમ્બેશ.”
ગુબાવવું પ્રે., સ, કિં. ગુંમર (ઝુમ્મર) જ “ઝુમ્મર.”
ઝૂમ' વિ. જિઓ “ઝમવું.] ઘણું, પુષ્કળ, ધૂમ. (૨) ઝૂમગુંમર-વેલ (ઝુમ્મર વેલ્ય) જુએ “ઝુમ્મરવેલ.”
ખાની જેમ એકઠું થયેલું. (૩)S,(મ્ય) સ્ત્રી. ઝમખું. (૪) ઝૂ ન. [અં.] પશુ-પક્ષીઓ વગેરે પ્રાણુઓનું સંગ્રહસ્થાન, પાંદડાંની પુષ્કળતા. (૫) માથે ઓઢવાની ચાદર પ્રાણીબાગ
ગૂમ (મ્ય) સ્ત્રી. રિવા.) ઉમંગ, હોંશ. (૨) કેફ, ઘેન, ઝૂક (-કથ) કે... [જુએ “ઝુકવું–આજ્ઞા., બી.પુ., એ..] નશો. (૩) તાકાત ઊંટને તેમજ હાથીને બેસાડવા માટે વપરાતો ઉદગાર ઝૂમક' (-) ચી. [રવા.] લડાઈ. (૨) સભા ઝક-ખૂક છું. [રવા.] ઝાંઝને અવાજ
ઝૂમકન. જિઓ “ઝમવું.”] સાડીની માથાવટીએ ટાંકવામાં ઝક અ. જિ. [અનુ.] નીચેની બાજ લડવું. લચી પડવું. આવતી સોનું ચાંદી મતી વગેરેના ગુચ્છાની સેર. (૨) (૨) વાંકું વળવું. (૩) પ્રવૃત્ત થવું. (૪) પગે લાગવું. (૫) કાનનું એક ઘરેણું, ઝૂમખ. (૩) (લા) લગ્નપ્રસંગે ગવાતું (ટ હાથી વગેરેનું) બેસી જવું. (૭) (લા.) શરણે આવી એક પ્રકારનું ગીત. (૪) હેળીના દિવસેમાં ગવાતું એક રહેવું. કાવું ભાવે, ક્રિ. ઝુકાવવું છે., સ કિ.
પ્રકારનું ગીત
[હોય તેવી સાડી ઝૂકે જિઓ “ઝકવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.] (લા.) આનંદને ઝૂમક-સાડી સ્ત્રી. [જએ મક' + “સાડી.”] ઝમક ચિડી ઉછાળો. (૨) મીઠી ઊંધ
ઝૂમકે . [જ “ઝમક' + ગુ. “એ” ત. પ્ર.] કાનનું ઝૂઝ (૪) સ્ત્રી. [જ એ “ઝવું.'] યુદ્ધ, લડાઈ, (જ. ગુ.) ઘંટડીને આકારનું એક ઘરેણું, લટકણિયું [ઝમક ઝૂઝવું અ, ક્રિ. [સં. યુદ્ધ>પ્રા. શુક્સ-] યુદ્ધ કરવું, જેસથી ઝૂમખ ન. [જ “ઝમક.'] કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરણું, લડાઈ કરવી, ઝઝુમવું. બુઝાવું ભાવે., ક્રિ. ગુઝાવવું ઝૂમખ-ઝુમખું ન. [જ ‘ઝમખું,'–દ્વિર્ભાવ.] ઘણી વસ્તુ છે., સ.કિ.
એને લુમ, મેટો ઝડે. (૨) ટેળું, સમુદાય ઝૂ- ન. [૨વા] (બાળકોને બિવડાવવા માટે) હાઉ ઝૂમખાનવેલ (-ફય) સ્ત્રી. જિઓ “ઝુમખું' + “વેલ.'] ફલેનાં ઝૂડ ન. પાણીમાં રહેનારું એક મોટું હિંસ પ્રાણી, મગર. ઝમખાં થતાં હોય છે તેવી એક વેલ (૨) (લા.) ન છટે તેવી મજબૂત પકડ, ચડ. (૩) ન છૂટે ઝૂમખું ન, બે પું. [ઓ “ઝમવું' દ્વારા.] નીચે લબડતું તેવી બલા
સિાફ-સફ કરવાની ક્રિયા રહે તેવું-લુમખ, લટકતો ડે. (૨) સ્ત્રીઓનું કાનમાં ઝ-ઝ-ઝાપટ ન. [જઓ “ઝૂડવું' + “ઝાપટવું.”] ઝડી ઝાપટી પહેરવાનું ઘરેણું, ધંટડીના આકારની બુટ્ટી ગૃ૫ (-પ્ય) સ્ત્રી. (કાંટા વગેરેથી કરી લીધેલી) વાડ ઝૂમઝૂમ વિ. [રવા. પૂરું ખીલેલું ઝૂડવું સ. ક્રિ. દિ. પ્રા. શોટ-] કોઈ સાધનથી (ઝાડ વગેરેનાં ઝૂમ-ઝૂમર . [જ “ઝમ' દ્વિર્ભાવ.] આંખે ઘેરાવી એ પાંદડાં ડાળાં વગેરે કાપી નાખવાં, સરવું. (૨) ઝાપટ મારી (નિદ્રાથી). (૨) વાદળાંની ધટા
[ઝમણું સાફ કરવું. (૩) (લા.) માર માર, ધીબવું, કટવું. (૪) ઝૂમણી સ્ત્રી, જિઓ “ઝૂમણું”+ ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાનું સારી રીતે લૂંટી લેવું ચા લાંચ લેવી
ઝૂમણું ન. [જ “મવું' + ગુ. “ણું” ક. પ્ર.] નીચે છૂટા-ઝરમર (-૨) સ્ત્રી. જિએ “ડો' + “ઝરમર.] (લા.) મોટું ચકતું અને બંને સેરમાં નાનાં ચકતાં હોય તે