________________
मध्यकालीन गुजराती शब्दकोश
५७५
थोडी शब्दार्थचर्चा
१०. अगाज 'अगाज' एटले अग्राह्य. मध्यकालीन गुजरातीमां एनी केटलीक भिन्नभिन्न अर्थछायाओ विकसेली देखाय छे.
शृंगामं.मां आ मुजब पंक्ति मळे छ :
साची प्रीति न जां मिलइ, तां मनि हुइ अगाज. संपादके 'अग्राह्य' अर्थ आप्यो छे, ए अहीं 'अस्वीकार्य ना अर्थमां छे एम समजाय छे : “साची प्रीति ज्यां न मळे त्यां ए मनमा अग्राह्य - अस्वीकार्य बने छे - मन एने स्वीकारी शकतुं नथी." प्रेमाका.मां आ प्रमाणे पंक्ति मळे छे :
द्राविडदल सागर अगाज. संपादके 'अग्राह्य, अगाध' एवो अर्थ आप्यो छे. 'अग्राह्य' एटले 'जेनो पार न पामी शकाय एवो, विशाळ' एवी अर्थछाया एमां जोई शकाय.
आरारा.-अंतर्गत समयप्रमोदकृत ‘आरामशोभाचोपाई मां नीचे मुजबनी पंक्ति मळे
छे:
आरामसोभा सुं लीधउ संजम राजीयइ रे
ते गुरु पासि अगाज. 'अगाज' अहीं 'संजम'नुं विशेषण छे. एनो संपादके 'दुष्कर' अर्थ आप्यो छे ते एम बेसाडी शकाय के 'जेने सहेलाईथी ग्रहण न करी शकाय ते, जेने सहेलाईथी आचरी न शकाय ते.' 'अगाज'नो कोयडारूप प्रयोग तो विमप्र.मां छ : वीरपुत्र बोलाविवा, ए तु आविवा,
राउ करइ तु अगाज तु. संपादके 'अगाज'नो 'वगर हरकते' एवो अर्थ आप्यो छे ते केवी रीते आवी शके ते तो प्रश्न छे ज, ते उपरांत संदर्भमां ए बंधबेसतो थतो नथी. संदर्भ तो वीर वणिकने त्यां पुत्र विमल जम्यो एनो छे. विमलना जन्मने अनुलक्षीने राजा 'अगाज' करे छे. आ 'अगाज' एटले शुं? पछी वर्णन तो जन्मोत्सव- आवे छे. 'अगाज' एटले 'अग्राह्य, घणुं मोटुं' एवो अर्थ थई शके. आगळ आपणे 'विशाळ' अर्थ कर्यो जछे तो अहीं 'अगाज' एटले 'मोटो उत्सव' एवो अर्थ करी शकाय ?
११. अघाट (आघाट) ऊभो नंदब.मां आ प्रमाणेनी उक्ति आवे छे :
साचं बोल उभो आघाट, राजा तें मारो शा माट ?
___Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
