Page Text
________________
નવ—નયન્તી]
નવ પું. (નિ+માવે અક્) જીત, ફતેહ, જીતવું, વશ કરવું -ન્દ્રિયાનાં નયે યોનું સતિષ્ઠત્ વિનિશમ્ | जितेन्द्रियां हि शक्नोति वशे स्थापयितुं प्रजाः ।। મનુ૦૭૪૪૪ । શત્રુને હરાવવો, પરમેશ્વર, ઇન્દ્રનો પુત્ર જયંત, યુધિષ્ઠિર -તત્રાન તુ વિરાટ દે છે પ્રવાસસમયે ખાતમ્ -મેવિની ર્. । અગ્નિમંથ- અરણીનું વૃક્ષ, તે નામનો એક દાનવ -નૈયો નિમ્મ: પવશ રાનવ: -ર૦ ૨૨૪૫૮રૂ। વિશ્વામિત્રનો એક પુત્ર, ચન્દ્રવંશી સંજય રાજાનો એક પુત્ર, ઐલ રાજાનો ઉર્વશીમાં ઉત્પન્ન થયેલ એક પુત્ર -સ્ય ચોવંશી મંત્ षडासन्नात्मजा नृप ! | आयुः श्रुतायुः सत्यायू रथोऽथ विजयो जयः ।। - भागवते ९ । १५ । १ । નામનો એક બ્રાહ્મણ, જનકના વંશનો એક રાજા, સંસ્કૃતિ રાજાનો પુત્ર, ઇક્ષ્વાકુવંશી એક રાજા, વિષ્ણુનો એક દ્વારપાલ, ‘મહાભારત' વગેરે ગ્રંથ, દક્ષિણદ્વારનું ઘર, સાઠ વર્ષ પૈકી ૨૧મું વર્ષ, કાર્તિકસ્વામીનો અનુચર, તે નામે એક નાગ - विरजा धारणश्चैव સુવાદુર્ભુલરો નય:-મહા૰Io૦રૂ।૬। દ્રુપદ રાજાનો એક પુત્ર અર્જુન, ધૃતરાષ્ટ્રનો એક પુત્ર. નયજ વું. કુમારનો તે નામનો એક અનુચર. (ત્રિ. નયે
શ: ન્) જય મેળવવામાં કુશળ. નવજારિા શ્રી. (નય++g) વનસ્પતિ રિસામણી. નવજોત્સાહત પું. (નયસ્ય જોાદ:) વિજયનો કોલાહલ, પાશાની ક્રીડાનો એક ભેદ.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
નવા સ્ત્રી. (નયવિા ઢા) વિજયસૂચક ઢક્કા નામનું વાત્રિંત્ર-જીતની નોબત.
નયંત્ ત્રિ. (નિ+શતૃ) જય પામતું, જીતતું. નવતીર્થ પું. ન. તે નામનું એક તીર્થ. નવત્ઝેન વું વિરાટદેશમાં ગુપ્તવેશમાં રહેલ પાંડવ નકુલ, જે રાજાની સેના જય પામતી હોય તે રાજા, મગધ દેશનો એક રાજા, સોમવંશી અહીન રાજાનો એક પુત્ર.
નયવત્ત પું. ઇન્દ્રનો પુત્ર જયંત. નવદુર્ગા સ્ત્રી. તે નામની એક દુર્ગા દેવીની મૂર્તિ, નવલેવલ ઓછું ‘ગીતગોવિંદ' કાવ્યના કત્ત િકેન્દ્રબિલ્વ ગામવાસી એક કવિ, ‘પ્રસન્નરાઘવ’ નામના નાટકના કર્તા એક કવિ.
નવદ પું. વિરાટ નગરમાં ગુપ્તવેશે રહેનાર પાંડવ
સહદેવ.
Jain Education International
८८९
નયદ્રથ છું. પુરુવંશમાં પેદા થયેલ બૃહન્મનસ રાજાનો યશો દેવીની કુક્ષીએ પેદા થયેલ પુત્ર-દુઃશાલા નામની ધૃતરાષ્ટ્ર રાજાની પુત્રીનો પતિ-દુર્યોધનનો બનેવી. નયદ્રથવધ વું. ‘મહાભારત'ના દ્રોણપર્વનું એક પેટાપર્વ. નયદ્રવિમોક્ષળ ન ‘મહાભારત’ના વનપર્વનું એક પેટા પર્વ.
નવધર્મનું છું. તે નામનો એક કુરુ સેનાપતિ. નવર્ધ્વન વું. કાર્તવીર્ય અર્જુનનો પુત્ર એક રાજા, વિજયની
ધજા.
નયન ન. (નિ+રને સ્ત્ય) ઘોડા વગેરેનું બખ્તર -सकल्पनं द्विरदगणं वरूथिनस्तुरङ्गिणो जयनयुजश्च નિન -શિશુ૦ ૨૭રરૂ। જય, જીતવું, વિજય. નયની સ્ત્રી. તે નામની ઇન્દ્રકન્યા. નયન્ત પું. (નૈ. પ્રા. જો.) એક ભાવી બલદેવ, એક જૈન મુનિ જે વજ્રસેન મુનિના ત્રીજા શિષ્ય હતા, દેવિવમલમાં રહેનારી ઉત્તમ દેવજાતિ, જંબૂદ્વીપના ચાર દ્વારમાંનું પશ્ચિમ દિશાનું દ્વાર, રુચક પર્વતનું એક શિખર. (નયતીતિ નિ+ાર્) તે નામે ઇન્દ્રનો પુત્ર -૩મા- તૃષારૢો શરનન્મના યથા થયા નયન્તન રાવીપુરન્તરો-રઘુ૦ રૂરરૂ । શિવ, ચંદ્ર, કપૂર, વિરાટ નગરમાં ગુપ્ત વેશે રહેનાર પાંડવ ભીમસેન, વિષ્ણુ, તે નામે એક રુદ્રવિત્રશ્ચ નયન્તથ પિનાકી વાપરનિત: -માસ્ત્ય ્।રૂ૦। સંગીત પ્રસિદ્ધ એક
તાલ.
નયન્તિા સ્ત્રી. (નયન્તી સ્વાર્થે ) નીચેનો શબ્દ
જુઓ. હળદર, દુર્ગા દેવીની એક સખી - નયા च विजया यथा चैव जयन्तिका -काशीखण्डे ४७।४६ । નયન્તી શ્રી. (નિ+ાર્ ૌરા. કીર્) દુર્ગા દેવીની એક
શક્તિ -નયન્તી મના ાહી-ાિપુ। ઇંદ્રની પુત્રી, પતાકા -ન્દ્રપુત્રી પતાા-મેવિની-તે ૨૦૬ । વાવટો, તે નામે એક વૃક્ષ, શ્રાવણ વદ આઠમને દિવસે રોહિણી યોગ હોય તે, -શ્રાવસ્ય તુ માસસ્ય कृष्णाष्टम्यां नराधिप । । रोहिणी यदि लभ्यंत નયન્તીનામ સાતિથિ:।। (સ્ત્રી નૈ. પ્રા. જો.) કોશાંબી નગરી નિવાસી જયન્તી નામે મહાવીરસ્વામીની શ્રાવિકા, સાતમા બલદેવની માતા, જંબુદ્વીપના મેરુથી પશ્ચિમ દિશામાં સ્થિત રુચક પર્વત ૫૨ ૨હેવાવાળી એક દિકુમારિકા દેવી, અંગારક
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016068 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 838 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |