Page Text
________________
दुष्टगज–दुष्प्रत्याख्यायिन् ]
दुष्टगज पुं. (दुष्टश्चासौ गजश्च ) अंकुश वगेरेने नहीं ગણનારો હાથી.
दुष्टचारिन् त्रि. (दुष्टं चरति चर् णिनि) हुष्ट भ डरनार, हुरायारी.
दुष्टता स्त्री, दुष्टत्व न. (दुष्टस्य भावः तल् टाप्-त्व) दुष्टपाशु.
दुष्टनु त्रि. (दुःस्था तनुरस्य प्रा. स. वेदे षत्वम्) हुष्ट શરીરવાળું.
शब्दरत्नमहोदधिः ।
दुष्टयोग पुं. (दुष्टश्चासौ योगश्च ) वैधृति, व्यतिपात વગેરે શુભકામમાં વર્જ્ય યોગ, ખરાબ જોગ. दुष्टर त्रि., दुष्टरीतु पुं. (दुःखेन तीर्यतेऽसौ कर्मणि खल् षत्वम्/दुर्+तृ+न् वेदे इट् दीर्घश्च षत्वम्) તરવાને અશક્ય, દુઃખથી તરાય તેવું, અહિંસ્ય. दुष्टरक्तदृक् त्रि. (दुष्टा रक्ता च दृगस्य) पित्त वगेरेना દોષથી રાતાં છે નેત્ર જેનાં તે.
दुष्टवृष पुं. (दुष्टश्चासौ वृषश्च) दुष्ट जगह, गणीयो બળદ, શરીરે અશક્ત હોવા છતાં ધોંસરીને વહેનારો
जजह
दुष्टवृण पुं. (दुष्टश्चासौ वृणश्च ) जराज वा भेनो ઇલાજ ન થઈ શકે તેવો ઘા.
दुष्टसाक्षिन् पुं. (दुष्टश्चासौ साक्षी च ) जराज-जोटो साक्षी, छोटी जानी पूरनार.
दुष्टा स्त्री. (दुष्यति स्म योनिदोषेण, दुष् + क्त+टाप्) पुंश्चली, वेश्या, व्यत्भियारिली.
दुष्ठु अव्य. (दुर् निन्दितं तिष्ठतीति दुर्+स्था+कु षत्वम्) આ શબ્દ નિંદા અર્થમાં વપરાય છે. (न. दुर् निन्दितं तिष्ठतीति दुर् + स्था + कु षत्वम्) अविनय (त्रि. दुर्निन्दितस्तिष्ठतीति दुर् + स्था + कु षत्वं च ) अविनीत- अविनयवाणुं. दुष्पतन न. (दुष्टं पतत्यनेन दुर्+पत्+करणे ल्युट् ) अपशब्द, गाण, हुर्वयन (न. दुःखेन पतनम् भावे ल्युट्) दुःखथी पडवु ते. (न. दुष्टं पतनम् ) दुष्ट पतन, अधःपतन, यारित्रयी भ्रष्ट धनुं ते. दुष्पत्र पुं. (दुष्टानि पत्राणि यस्य) योर नामनुं सुगंधी द्रव्य (न. दुष्टं पत्रम्) दुष्ट पांडु, जराज वाहन, राजपा राज अगण.
दुष्पद त्रि. (दुःखेन पद्यते, दुर्+पद् +कर्मणि खल् ) દુઃખથી પ્રાપ્ત કરવા યોગ્ય, પ્રાપ્ત કરવાને અશક્ય.
Jain Education International
१०९१
दुष्पराजय पुं. (दुःखेन पराजीयतेऽसौ दुर्+परा+ जि+खल्) धृतराष्ट्रनी ते नामनो खेड पुत्र. (त्रि.) छतवाने सशस्य, हुर्भय.
दुष्परिग्रह त्रि. (दुःखेन परिगृह्यतेऽसौ, दुर्+ परि + गृह् + खल्) ग्रहए। ४२वाने खराज्य, दु:जयी ग्रहए। ४२वा योग्य - लोकधाराः श्रियो राज्ञां दुरापा दुष्परिग्रहाः '
कामन्दकीय नीतिसारे । (पुं. दुःस्थितः परिग्रहः ) દુષ્ટ ભાર્યા, નિન્દ્રિત સ્ત્રી, ખોટાં સ્ત્રી વગેરે સાધનોરૂપ परिवार (त्रि. दुःस्थितः परिग्रहो यस्य ) ६ष्ट भार्यावाणु, भेनी स्त्री दुष्ट होय छे ते, दुष्टभार्यक, दुष्परिहन्तु त्रि. (दुर्+परि+हन् + खलर्थे तुन्) दुःजथी ખોટા પરિગ્રહવાળું. નાશ પમાડવા યોગ્ય, ત્યાગ કરવાને અશક્ય, ટાળ્યું ટળે નહીં તેવું.
दुष्पर्श त्रि., दुष्पर्शा स्त्री. (दुर्+स्पृश्+कर्मणि खल् वा विसर्ग लोपः / दुष्पर्श+टाप्) खडडाय नहीं तेवु, સ્પર્શ ન થાય તેવું, મુશ્કેલીથી અડકાય તેવું. (पुं. दुर् + स्पृश् + खल्) धभासो नामनी वनस्पति. दुष्पान त्रि. (दुःखेन पीयतेऽसौ ) भुडेलीथी पीवाय
कुं. (न. दुःखेन पानम्) दुःखथी पीवुं ते. दुष्पुरुष पुं. (दुष्टश्चासौ पुरुषश्च) दुष्ट-निन्धित पुरुष, डुपुरुष.
दुष्पूर त्रि. ( दुर्+ पुरि + कर्मणि खल्) पूरीन शाय
तेवु, भरी नशाय तेयुं, अनिवार्य - 'दुष्पूरोदरपूरणाय पिबति स्रोतः पतिं वाडवः' - भर्तृहरिः । दुष्प्रकाश पुं. (दुष्टः प्रकाशः) अंधार अंधार. दुष्प्रकृति त्रि. (दुष्टा प्रकृतिरस्य) जराज प्रकृतिवाणु,
दुष्ट स्वभाववाणुं. (स्त्री. दुष्टा चासौ प्रकृतिश्च ) નિંદ્ય સ્વભાવ.
दुष्प्रजस् त्रि. (दुस्था प्रजा यस्य असिच्) दुष्ट प्रभवानुं, ખરાબ પ્રજાવાળું.
दुष्प्रज्ञ त्रि. (दुःस्था प्रज्ञा यस्य) भूढ, निर्जल वित्तवानुं. दुष्प्रज्ञान त्रि. (दुःखेन प्रज्ञायतेऽसौ दुर् + प्रज्ञा+खलर्थे
युच्) भुश्डेसीथी भगाय तेवु, भगवाने खशय (त्रि. दुष्टं प्रज्ञानमस्य) दुष्ट-जोटा ज्ञानवाणुं. (न. दुःस्थं प्रज्ञानम् ) जराज ज्ञान. दुष्प्रत्याख्यात त्रि. (जै. प्रा. दुप्यच्चक्खाय) हुष्ट रीतेઅવિધિએ પચ્ચખાણ કરેલ. दुष्प्रत्याख्यायिन् त्रि. (जै. प्रा. दुप्पच्चक्खाई) दुष्ट રીતે -અવિધિએ પ્રત્યાખ્યાન કરનાર.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016068 |
| Book Title | Shabdaratnamahodadhi Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Muktivijay, Ambalal P Shah |
| Publisher | Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 838 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 23 MB |