Shabdaratnamahodadhi Part 1

SR No.: 016067
Original Sutra Author: N/A
Author: Muktivijay, Ambalal P Shah
Publisher: Vijaynitisurishwarji Jain Pustakalaya Trust Ahmedabad
Publication Year: 2005
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 23 MB

Page 245

१९८
शब्दरत्नमहोदधिः। [अवतरणिका-अवदानसाहित्य અવતરા સ્ત્રી. (અવતરની સ્વાર્થે ન્ ટાપુ) | અવતો સ્ત્રી. (નવપતિતં તો મચા) જેનો ગર્ભ
૧. ગ્રન્થના પ્રસ્તાવ માટે પ્રથમ ઉપોદ્દઘાતરૂપ સંગતિ, સરી ગયો હોય તેવી સ્ત્રી, અથવા ગાય. ૨. પરિપાટી, રીતિ, ૩. ગ્રન્થ વગેરેનો ઉતારો, | ઝવત્ત ત્રિ. (નવે+ો વહુને ત્ત) ખંડિત, ફાટેલ, ૪. તરજુમો–ભાષાંતર.
- ચીરેલું. અવતરી સ્ત્રી. (નવ+7 ન્યુ ડી) ઉપરનો અર્થ ત્તિનું ત્રિ. (વત્તમને નિ) જેણે ખંડન કર્યું હોય જુઓ. ભૂમિકા, પ્રસ્તાવના.
તે, જે વિભાજન કરે છે, કાપીને અલગ કરનાર. અવતર્પણ ન. (સવ તૃપૂ ન્યુટ) શાંતિ આપનારી વત્સાર પુ તે નામના એક ઋષિ. ઉપચાર, ઉપાય, યુક્તિ.
अवदंश पु. (अवदश्यते पानरुच्यर्थम् अव+दंश् कर्मणि અવતાર . ( વ ત નિદ્ ન્યુ) કચડવું, ગુંદી.
ઘ) મદ્યપાનની રુચિ ઉત્પન્ન કરનાર ચાવવાનું એક નાખવું.
જાતનું દ્રવ્ય, ઉત્તેજક, તમતમાટ ઉપજાવતું ભોજન, અવતાન પુ. (મવ+ +) ૧. સંતાન, ૨. નીચા
જેના કારણે તરસ લાગે. મુખવાળા વેલાઓનો વિસ્તાર, ફેલાવ–ધનુષ્યને ખેંચવું
અવકિરણ ન. (સવ+દ ભાવે ન્યુ) ચીરાઈ જવું, તે, ચંદરવો, આવરણ.
ચીરાવું, વિદારવું. અવતાર પુ. (કવ+તૂ+) ૧. નદી વગેરે ઉપર
અવતાર પુ. (કવરમાવે વર્ગ) ઉનાળો, ગ્રીષ્મ બાંધેલાં પગથિયાં–ઘાટ, ૨. અવતરવું, ૩. પ્રગટ થવું, ૪. ઉતારો, ૫. તરજુમો. ૬. અવતાર
અવફાત પુ. (અવ+રે+વત્ત) શ્વેત ઉજ્વળ રંગ, પીળો धर्मार्थ-काम- मोक्षाणामवतार इवाङ्गवान्-रघु०
રંગ. – મસા સાવરિપુથતાવવાતન્યા ૪૦ ૨૦ ૮૪, વિષ્ણુનો અવતાર – વિષ્ણુર્વેન શીવતાર દિને fક્ષતો મહાસંદે-મર્તુરૂ ૨૧, વિષ્ણુના દશ
વાત ત્રિ. (નવ+રે+વત) અત્યંત શુદ્ધ, ધોળું, પીળું, અવતારો– વેવાનુદ્ધરતે નાઝિવહતે પૂરુમુદ્ધિપ્રતે
ખૂબસુરત, મનોશ, પવિત્ર, નિર્મળ –ન્દ્રાવાતા: दैत्यं दारयते बलिं छलयते क्षत्रक्षयं कुर्वते । पौलस्त्यं
कलहंसमाला:-भट्टि० २।१८, - कुन्दावदातचलचामरजयते हलं कलयते कारुण्यमातन्वते म्लेच्छान् मूर्च्छयते
चारुशोभम्-भक्ता० ३० दशाकृतिकृते कृष्णाय तुभ्यं नमः ।। मत्स्यः कूर्मो
| વેલાતર ત્રિ. (નવ રે વત ) ઉપરનો અર્થ वराहश्च नरसिंहोऽथ वामनः । रामो रामश्च कृष्णश्च વૃદ્ધ: hક્કી ર તે રશ || જીતo, ૭. નવું દર્શન,
કવવાન ન. (મવ+તો+ન્યૂટ) ૧. ખંડન, ૨. પરાક્રમ, ૮. વિકાસ, ૯. જન્મ, –નયાવતારે મા
ઓળંગવું, સુગંધીવાળું, શુદ્ધ કરવું, તોડવું, અતિક્રમ, ડિવોત્પ...ર૫૦ રૂારૂધ, ૧૦. આગબોટથી નીચે
૩. યશસ્કર કાર્ય, ૪. પવિત્ર અગર માન્ય પ્રવૃત્તિ, ઉતરવાનું સ્થાન, ૧૧. તળાવ, ૧૨. ભૂમિકા,
૫. કાર્યની સફળતા પ્રાપપ્રમવાનતોષતા- પ્રસ્તાવના.
8ાર૬, ૬. કથાવસ્તુ, ૭. કાપીને ટુકડે ટુકડા કરવા તે. અવતાર . (+7++૮) ૧. ભૂતાદિનો અવતાન ન મીમાંસાશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ હવિષ્ટવ પ્રયોજક આવેશ–ભૂતાદિનું શરીરમાં પ્રગટ થવું, ૨. ગ્રંથની
સંસ્કારવિશેષ. પ્રસ્તાવના, ૩. પૂજા, અચાં, ૪. ઉતારવું, ૫. ભાષાંતર.
अवदानसाहित्य न. (अवदानं चरित्रप्रधानं साहित्यम्) अवतारणी स्त्री. (अव+तृ+णिच् करणे ल्युट् ङीप्)
બૌદ્ધોનું સંસ્કૃત ભાષામાં જીવનચરિત્ર મૂલક સાહિત્ય. ગ્રંથ વગેરેની પ્રસ્તાવના.
તેમજ જાતકમાં બુદ્ધના જન્મોનું વિવરણ છે અને ૩વતરિત ત્રિ. (નવતૃળવત) ૧. અવરોપિત, અવદાન-સાહિત્યમાં બુદ્ધના ઉપાસકોનાં જીવનચરિત્રો ૨. ઉતારેલ.
છે. અવદાનશતક, દશ-દશ વગોંમાં વિભક્ત છે. વતી ત્રિ. (નવ-+Z+વત) જેણે અવતાર લીધો. પ્રત્યેકમાં દશ-દશ કથાઓ છે. ૧. દિવ્યાવદાન, હોય તે, પ્રવેશ કરેલ, અવતરેલ, ઊતરેલ, નીચે ૨. કલ્પદ્રુમાવદાનમાલા, ૩. રત્નાવદાનમાલા, આવેલો.
૪. અશોકાયદાનમાલા, ૫. દ્વાત્રિશત્યવદાને,
જુઓ.